Golkowice (województwo małopolskie)
 | Ten artykuł od 2014-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
| Artykuł | 49°58′8″N 19°58′35″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°58'N, 19°58'E |
| - błąd | 2328 m |
| Odległość | 780 m |
| wieś | |
 Panorama Golkowic | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) | 1800 |
| Strefa numeracyjna | 12 |
| Kod pocztowy | 30-698[1] |
| Tablice rejestracyjne | KWI |
| SIMC | 0340405 |
Położenie na mapie gminy Wieliczka _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Wieliczka") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
 49°58′08″N 19°58′35″E/49,968889 19,976389 | |
Golkowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Wieliczka[2][3].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Golkowice to duża wieś, oddalona od centrum Krakowa o 12 km, granicząca z nim od południa. Położona na Pogórzu Wielickim, na dwóch wzniesieniach rozdzielonych południkowo rzeką Wilgą. Od zachodu graniczy z osiedlem Zbydniowice, od północy z osiedlami Rajsko i Soboniowice, od wschodu z wsią Grabówki, od południa ze wsiami Podstolice i Ochojno. Sama wieś podzielona jest od wieków na: Sosnowiec, Pastwiska, Podlesie, Środek, Gąsiory, Pasternik, Zalesie i Lasowice, otoczona z każdej strony sześcioma zabytkowymi kapliczkami.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0340411 | Biskupie | część wsi |
| 0340428 | Gąsiory | część wsi |
| 0340434 | Gracówka | część wsi |
| 0340500 | Lasowice | przysiółek |
| 0340440 | Pasternik | część wsi |
| 0340457 | Pastwiska | część wsi |
| 0340463 | Podlesie | część wsi |
| 0340470 | Sosnowiec | część wsi |
| 0340486 | Zalesie | część wsi |
| 0340492 | Zarzecze | część wsi |
Historia
Pierwsze zapiski o Golkowicach pochodzą XII wieku, kiedy to Długosz w swojej kronice nazywa je Golykowiczami. Golkowice były wsią książęcą do XIV wieku. Nigdy nie należały do wielkich i możnych potentatów ziemskich lecz zamieszkiwali je wolni kmiecie. Na przełomie XIV i XV w. Golkowice stały się własnością klasztoru Benedyktynów w Tyńcu. Mieszkańcy Golkowic byli więc zobligowani do składania danin na rzecz klasztoru w Tyńcu i parafii w Wieliczce, do której należeli. Zajmowali się oni rolnictwem, myślistwem i hodowlą. Na ładnym wzniesieniu, zwanym do dziś podworcem, powstał dwór, w którym mieszkał zarządca dbający o interesy klasztoru. We wsi znajdowały się dwie karczmy.
Po kasacji klasztorów w 1817 roku wieś wraz z folwarkiem Biskupie przeszła na własność biskupów tarnowskich, a od 1880 roku biskupów krakowskich. Przez Golkowice przechodziły wojska Poniatowskiego w 1809 i 1813 roku oraz powstańcy Dembowskiego w 1846 r. W tym też roku w czasie rzezi galicyjskiej zarządca dworu Kwieciński uciekł do Krakowa, a chłopi częściowo rozgrabili dwór (który przestał istnieć kilkadziesiąt lat później). Oprócz wymienionej parafii w Wieliczce, Golkowice należały również do parafii św. Jakuba i Bożego Ciała w Krakowie, do Kosocic i Wróblowic, obecnie są samodzielną parafią pw. Matki Bożej Fatimskiej, prowadzoną przez zakon werbistów. Wieś słynęła od XIX wieku z wypieku sławnych kukiełek zwanych gołkami i jak głosi legenda, w czasie wizyty cesarza Franciszka Józefa w Krakowie wybudowano specjalny piec, w którym upieczono kukiełkę ze 150 kg mąki i poczęstowano cesarza z całym dworem, za co dał on Golkowicom przywilej wolnego handlu.
Na początku XX w. wybudowano w Golkowicach nową szkołę, a później po wojnie w latach 50. i 60. strażnicę. W wieku XIX aż do czasów II wojny światowej Golkowianie zajmowali się głównie rolnictwem i handlem. Brali oni czynny udział w I wojnie światowej, wojnie bolszewickiej i II wojnie światowej. W czasie okupacji został utworzony oddział Armii Krajowej, którego zadaniem była ochrona tajnej radiostacji "Wisła", która przekazywała wiadomości do Londynu. Po wojnie żołnierze AK i członkowie PSL Mikołajczyka byli represjonowani przez nową władzę.
Wieś kultywuje od wieków tradycje narodowe i regionalne np.: tradycyjne kolędowanie w okresie świąt Bożego Narodzenia, zapusty, obchody Wielkiego Tygodnia, śmigus, sobótki czy dożynki.
Komunikacja
Komunikację z Krakowem zapewnia MPK (linie 135, 214, 254). Do Wieliczki kursują busy, a także linia G3.
Sport
We wsi od 1982 istnieje Towarzystwo Sportowe Wilga Golkowice. Klub posiada sekcje piłkarską i kolarską. Aktualnie znajduje się w Klasie B.
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 318 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: Konrad krk, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Szkoła podstawowa i gimnazjum w Golkowicach
Autor: Konrad krk, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Nieistniejąca obecnie Kaplica Matki Bożej Fatimskiej w Golkowicach
Autor: Bugajkuba, Licencja: CC BY-SA 4.0
Na zdjęciu znajduje się szkoła oraz kościół pw. Matki Bożej Fatimskiej.