Golub

Golub
	Dzielnica Golubia-Dobrzynia
	(c) Kazimierz Mendlik, CC BY-SA 3.0; Panorama Golubia
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	golubsko-dobrzyński
Miasto	Golub-Dobrzyń
Data założenia	1300
W granicach Golubia-Dobrzynia	de facto 1941 / de jure 1951
Populacja (2011); • liczba ludności	; 1887
	Położenie na mapie Golubia-Dobrzynia Golub
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Golub
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Golub
	Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego Golub
	53°07′00″N 19°03′12″E/53,116667 19,053333
	Portal Polska

Zamek w Golubiu

Kościół pw. św. Katarzyny

Dawny kościół ewangelicki, ob. Szkoła Podstawowa nr 1 i dom podcieniowy

Golub (niem. Gollub) – dzielnica Golubia-Dobrzynia (województwo kujawsko-pomorskie), na prawym brzegu Drwęcy. Dawniej samodzielne miasto, prawa miejskie posiadał w latach 1300–1951, własność królewska, w 1664 roku położony był w starostwie golubskim^[1]. W 1951 (de facto 1941) połączony z Dobrzyniem nad Drwęcą utworzył nowe miasto Golub-Dobrzyń^[2].

W 2011 r. miał 1887 mieszkańców^[3].

Toponimia

Według Jerzego Maciejewskiego Golub (dop. Golubia) to nazwa dzierżawcza od imienia Golub (←Gościlub) (dop. Goluba); por. Wrocław (Wrocławia) od Wrocław (Wrocława), Poznań (Poznania) od Poznan (Poznana) itp.^[4]

Historia

1254 – pierwsza wzmianka o Golubiu, jako własności biskupów kujawskich
1293 – Golub odstąpiony Krzyżakom
1300 – założenie krzyżackiego miasta
1305–1311 – wzniesienie zamku i ustanowienie komturii
1410 – zdobycie przez wojska polskie, bitwa pod murami miasta z wojskami Kawalerów Mieczowych^[5]
1422 – zdobycie przez wojska polskie (wojna golubska)
1460 – zdobycie przez wojska krzyżackie pod dowództwem Bernarda Szumborskiego
1462 – zdobycie przez wojska polskie pod dowództwem Ulryka Czerwonki
1466 – przyłączony do Polski (Prusy Królewskie) na mocy pokoju toruńskiego jako starostwo niegrodowe
1611–1625 – rezydencja Anny Wazówny (siostry Zygmunta III Wazy)
1772–1919 – Golub pod zaborem pruskim (1807–1815 w Księstwie Warszawskim)
od 1900 – połączenie kolejowe z Bydgoszczą i Brodnicą
1939–1945 – okupacja hitlerowska, zagłada ok. 200 Żydów golubskich, wyniszczanie polskiej inteligencji, przymusowe wpisywanie na niemiecką listę narodowościową (ok. 90% mieszkańców miasta)
1941 – de facto utrata samodzielności w czasie okupacji przez połączenie z Dobrzyniem i utworzenie miasta Golub-Dobrzyń^[6].
1951 – formalna utrata samodzielności przez połączenie z Dobrzyniem i utworzenie miasta Golub-Dobrzyń^[2]

Golub, miasto i zamek w XVIII w.

Zabytki

Zamek w Golubiu
gotycki kościół św. Katarzyny
pozostałości murów miejskich
zabytkowe domy, m.in. kamienica z 1635 i drewniany dom podcieniowy z 1771
dawny kościół ewangelicki z początku XX wieku

Zobacz też

Przypisy

↑ Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wydał Józef Paczkowski, Toruń 1938, s. 7.
↑ ^a ^b Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 200.
↑ Bruzda, Sandra (2011, June 13). E-mail: Demographic data for 2011 for the left-bank part of Golub-Dobrzyń (Dobrzyń nad Drwęcą) – formerly in Congress Poland. Golub-Dobrzyń, Urząd Miasta, Wydział Organizacyjny i Spraw Społecznych in Golub-Dobrzyń.
↑ Jerzy Maciejewski, Język ludności golubsko-dobrzyńskiej, [w:] Dzieje Golubia-Dobrzynia i okolic, red. Kazimierz Chruściński, 1979 Toruńskie Towarzystwo Kultury.
↑ Mieczysław Haftka „Zamki Krzyżackie w Polsce – Szkice z Dziejów”, Muzeum Zamkowe w Malborku, 1999, s. 116, ISBN 83-86-206-27-6.
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948., s. 125, 129.

Linki zewnętrzne

Historia Żydów w Golubiu na portalu Wirtualny Sztetl
Golub, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 658 .

[1] Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wydał Józef Paczkowski, Toruń 1938, s. 7.

[DzU_1951-27-200-2] Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 200.

[brzuda-3] Bruzda, Sandra (2011, June 13). E-mail: Demographic data for 2011 for the left-bank part of Golub-Dobrzyń (Dobrzyń nad Drwęcą) – formerly in Congress Poland. Golub-Dobrzyń, Urząd Miasta, Wydział Organizacyjny i Spraw Społecznych in Golub-Dobrzyń.

[4] Jerzy Maciejewski, Język ludności golubsko-dobrzyńskiej, [w:] Dzieje Golubia-Dobrzynia i okolic, red. Kazimierz Chruściński, 1979 Toruńskie Towarzystwo Kultury.

[5] Mieczysław Haftka „Zamki Krzyżackie w Polsce – Szkice z Dziejów”, Muzeum Zamkowe w Malborku, 1999, s. 116, ISBN 83-86-206-27-6.

[cytuj_książkę_tytuł_Podział-6] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948., s. 125, 129.

[a-7] de facto 1941

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

Przynależność wojewódzka	woj. pomorskie (II RP) (1919–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta (1919–75)	Dobrzyń nad Drwęcą (← 1951^[A]) Golub (do 1951^[A]) Golub-Dobrzyń (1951^[A]–55 →) Kowalewo (Pomorskie) (1929–55 →) Radzyń Chełmiński (← od 1956) Wąbrzeźno
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Dębowa Łąka Kowalewo (do 1954) Książki Płużnica Podzamek Golubski (do 1954) Radzyń Chełmiński (od 1973) Ryńsk (do 1954) Wąbrzeźno Wielkie Radowiska (do 1954) Wielkie Rychnowo (do 1954)
Gromady (1954–72)	Błędowo (← 1956–71) Dębowa Łąka (1954–72) Fijewo (← 1956–72) Jarantowice (1954–61) Kotnowo (← 1956–57) Książki (1954–72) Lipienica (1954–55 →) Łabędź (1954–57) Łopatki (1954–59) Małe Pułkowo (1954–72) Mlewo (1954–55 →) Myśliwiec (1954–59) Nowawieś Królewska (1954–72) Orzechowo (1954–59) Osieczek (1954–59) Ostrowite (1954–55 →) Pluskowęsy (1954–55 →) Płużnica (1954–72) Ryńsk (1954–72) Rywałd (← 1956–68) Sokoligóra (1954–55 →) Wąbrzeźno (1958–72) Wielka Łąka (1954–55 →) Wielkie Rychnowo (1954–55 →) Zieleń (1954–71) Zielnowo (← 1956–59)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne