Gopło

Gopło

Widok na Gopło z Mysiej Wieży
Położenie
Państwo	Polska
Lokalizacja	Pojezierze Gnieźnieńskie
Miejscowości nadbrzeżne	Kruszwica, Połajewo, Mietlica, Złotowo, Ostrówek, Popowo, Siemionki, Lachmirowice, Przewóz, Mielnica Duża
Region	Pojezierze Gnieźnieńskie
Wysokość lustra	76,8-77,2 m n.p.m.
Wyspy	Potrzymionek, Sucha Góra, Koń, Wyspa Kormoranów, Wyspa Startowa, Tumidaj, Bąbula Mała[1]
Morfometria
Powierzchnia	2121,5-2154,5 ha
Wymiary • max długość • szerokość	25 km 0,25-3,5 km
Głębokość • średnia • maksymalna	3,6-4,7 m 16,6 m
Objętość	78 497,0 tys. m³
Hydrologia
Klasa czystości wody	non[2][3] (w roku 2002)
Rzeki zasilające	Noteć
Rzeki wypływające	Noteć
Rodzaj jeziora	rynnowe
Położenie na mapie gminy Kruszwica Gopło
Położenie na mapie Polski Gopło
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Gopło
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego Gopło
52°36′49″N 18°21′29″E/52,613611 18,358056

Jezioro Gopło

(c) Kawka z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Widok z promu Ostrówek–Złotowo

Most w Kruszwicy

Statek „Rusałka”

Widok z półwyspu Rzępowskiego

Łódź wikingów

Pomost na półwyspie Rzępowskim

Tor regatowy

Mysia wieża

Żeglowanie

Gopło – jezioro w Polsce, na Pojezierzu Gnieźnieńskim, położone na Kujawach, w województwie kujawsko-pomorskim (oraz częściowo w woj. wielkopolskim), niedaleko Inowrocławia. Przez Gopło przepływa Noteć, a nad jego północnym brzegiem leży Kruszwica. Jest ono połączone Kanałem Ślesińskim z Wartą. Natomiast Noteć zapewnia połączenie wodne z Wisłą i Odrą. Jest to największe jezioro województwa kujawsko-pomorskiego i regionu Kujaw.

W latach 1975–1998 jezioro znajdowało się w województwie bydgoskim.

Jest to jezioro rynnowe, pochodzenia polodowcowego, o południkowym przebiegu i rozwidlonym południowym końcu. Linia brzegowa jest niska, urozmaicona, z licznymi zatokami i półwyspami, w niektórych miejscach brzegi zabagnione; liczne są też wyspy. Nad Gopłem znajduje się rezerwat ornitologiczny. Jezioro zamieszkuje sum europejski – największa słodkowodna ryba Europy. Nazwa jeziora wiązana jest ze słowiańskim plemieniem Goplan oraz z legendami o Popielu i Goplanie.

Opis obszaru

Gopło wraz z przylegającym obszarem tworzy obszar Nadgopla (Ostoi Nadgoplańskiej). Najważniejszym elementem przyrodniczym obszaru jest Jezioro Gopło – dziewiąte co do wielkości jezioro w Polsce, które wraz z przepływającą przez nie Notecią stanowi główny system hydrologiczny. Bardzo dobrze rozwinięta linia brzegowa, liczne wysepki oraz płaskie brzegi sprzyjają rozwojowi szuwarów i wilgotnych łąk. Szeroka strefa szuwarów i łąk – zwłaszcza kalcyfilnych – oraz resztki wilgotnych lasów łęgowych są najcenniejszym elementem szaty roślinnej północnego Nadgopla. W tej części obszaru w strukturze użytkowania dominują grunty orne i łąki, a lasy zajmują niewielką powierzchnię. W części południowej rzeźba terenu jest o wiele bardziej urozmaicona. Jest tam więcej lasów, porastających wydmowe obszary Gopła. Ostoja obejmuje obszar, na którym zachowało się wiele cennych zabytków z czasów istnienia organizacji plemiennej Goplan oraz z okresu sztuki romańskiej.

Dane morfometryczne

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 2121,5 ha^[3] do 2154,5 ha^[4][2][5].

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 76,8-77,2 m n.p.m.^[3] lub 76,9 m n.p.m.^[5] Średnia głębokość jeziora wynosi 3,6 m^[4][2][5]lub 4,7 m, natomiast głębokość maksymalna jeziora to 16,6 m^[4][2][5].

W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do non klasy czystości^[2][3] i III kategorii podatności na degradację^[2]. W roku 1985 wody jeziora również zaliczono do wód pozaklasowych^[2].

Status ochronny

Gopło znajduje się w sercu rezerwatu przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia^[6] (12 638,8 ha), częściowo na terenie parku krajobrazowego oraz Goplańsko-Kujawskiego obszaru chronionego. Nadgople chronione jest programem Natura 2000 (Ostoja Nadgoplańska, kod:PLB040004), a samo jezioro wpisane zostało do listy obszarów Natura 2000 mających szczególne znaczenie dla Wspólnoty (kod:PLH040007).

Struktura własności

Jezioro jest głównie własnością Skarbu Państwa: jezioro pozostaje w zarządzie gospodarstwa rybackiego w Kruszwicy, zaś lasy nadgoplańskie w zarządzie RDLP.

Zagrożenia

• Duże zagrożenie dla wartości przyrodniczych tego obszaru stanowią liczne ośrodki wypoczynkowe i turystyczne, wykup działek rekreacyjnych od rolników i budowa domków letniskowych w południowej części Nadgopla.
• Dużym problemem, mimo wyraźnej poprawy po wybudowaniu oczyszczalni ścieków komunalno-przemysłowych dla Kruszwicy, są znaczące pokłady osadów w części północnej Jeziora Gopło pochodzące z czasów, gdy do zbiornika zrzucano bezpośrednio ścieki komunalne i przemysłowe z winiarni i zakładów tłuszczowych. Mimo spadku ilości nawozów mineralnych w otoczeniu, jezioro nadal zagrożone jest eutrofizacją. Czynnikiem pogarszającym bytowanie wielu gatunków roślin i ptaków jest prawie całkowite zaprzestanie wypasu oraz koszenia łąk.

Pozostałe informacje

• W styczniu 2011 poziom wody w Gople został przekroczony o ponad metr, doszło wtedy do podtopienia miejscowości Ostrówek, zalania Półwyspu Rzępowskiego i kilku kruszwickich ulic.
• Historycznie poziom wód Gopła był wyższy, w wyniku czego jezioro rozpościerało się 6 kilometrów dalej na północ i tyle samo w kierunku południowym^[7].

Zobacz też

• Park Krajobrazowy Nadgoplański Park Tysiąclecia
• Mysia Wieża
• Zamek w Kruszwicy
• Bogunka na Gople

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Gopło, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 684 .
• Gopło, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 516 .
• Archiwalne zdjęcia i publikacje o jeziorze w bibliotece Polona