Gopło

Gopło
Ilustracja
Widok na Gopło z Mysiej Wieży
Położenie
Państwo

 Polska

Lokalizacja

Pojezierze Gnieźnieńskie

Miejscowości nadbrzeżne

Kruszwica, Połajewo, Mietlica, Złotowo, Ostrówek, Popowo, Siemionki, Lachmirowice, Przewóz, Mielnica Duża

Region

Pojezierze Gnieźnieńskie

Wysokość lustra

76,8-77,2 m n.p.m.

Wyspy

Potrzymionek, Sucha Góra, Koń, Wyspa Kormoranów, Wyspa Startowa, Tumidaj, Bąbula Mała[1]

Morfometria
Powierzchnia

2121,5-2154,5 ha

Wymiary
• max długość
• szerokość


25 km
0,25-3,5 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


3,6-4,7 m
16,6 m

Objętość

78 497,0 tys. m³

Hydrologia
Klasa czystości wody

non[2][3] (w roku 2002)

Rzeki zasilające

Noteć

Rzeki wypływające

Noteć

Rodzaj jeziora

rynnowe

Położenie na mapie gminy Kruszwica
Mapa konturowa gminy Kruszwica, blisko centrum na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Gopło”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Gopło”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego
Mapa konturowa powiatu inowrocławskiego, na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Gopło”
Ziemia52°36′49″N 18°21′29″E/52,613611 18,358056
Jezioro Gopło
Most w Kruszwicy
Statek „Rusałka”
Widok z półwyspu Rzępowskiego
Łódź wikingów
Pomost na półwyspie Rzępowskim
Tor regatowy
Mysia wieża
Żeglowanie

Gopłojezioro w Polsce, na Pojezierzu Gnieźnieńskim, położone na Kujawach, w województwie kujawsko-pomorskim (oraz częściowo w woj. wielkopolskim), niedaleko Inowrocławia. Przez Gopło przepływa Noteć, a nad jego północnym brzegiem leży Kruszwica. Jest ono połączone Kanałem Ślesińskim z Wartą. Natomiast Noteć zapewnia połączenie wodne z Wisłą i Odrą. Jest to największe jezioro województwa kujawsko-pomorskiego i regionu Kujaw.

W latach 1975–1998 jezioro znajdowało się w województwie bydgoskim.

Jest to jezioro rynnowe, pochodzenia polodowcowego, o południkowym przebiegu i rozwidlonym południowym końcu. Linia brzegowa jest niska, urozmaicona, z licznymi zatokami i półwyspami, w niektórych miejscach brzegi zabagnione; liczne są też wyspy. Nad Gopłem znajduje się rezerwat ornitologiczny. Jezioro zamieszkuje sum europejski – największa słodkowodna ryba Europy. Nazwa jeziora wiązana jest ze słowiańskim plemieniem Goplan oraz z legendami o Popielu i Goplanie.

Opis obszaru

Gopło wraz z przylegającym obszarem tworzy obszar Nadgopla (Ostoi Nadgoplańskiej). Najważniejszym elementem przyrodniczym obszaru jest Jezioro Gopło – dziewiąte co do wielkości jezioro w Polsce, które wraz z przepływającą przez nie Notecią stanowi główny system hydrologiczny. Bardzo dobrze rozwinięta linia brzegowa, liczne wysepki oraz płaskie brzegi sprzyjają rozwojowi szuwarów i wilgotnych łąk. Szeroka strefa szuwarów i łąk – zwłaszcza kalcyfilnych – oraz resztki wilgotnych lasów łęgowych są najcenniejszym elementem szaty roślinnej północnego Nadgopla. W tej części obszaru w strukturze użytkowania dominują grunty orne i łąki, a lasy zajmują niewielką powierzchnię. W części południowej rzeźba terenu jest o wiele bardziej urozmaicona. Jest tam więcej lasów, porastających wydmowe obszary Gopła. Ostoja obejmuje obszar, na którym zachowało się wiele cennych zabytków z czasów istnienia organizacji plemiennej Goplan oraz z okresu sztuki romańskiej.

Dane morfometryczne

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 2121,5 ha[3] do 2154,5 ha[4][2][5].

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 76,8-77,2 m n.p.m.[3] lub 76,9 m n.p.m.[5] Średnia głębokość jeziora wynosi 3,6 m[4][2][5]lub 4,7 m, natomiast głębokość maksymalna jeziora to 16,6 m[4][2][5].

W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do non klasy czystości[2][3] i III kategorii podatności na degradację[2]. W roku 1985 wody jeziora również zaliczono do wód pozaklasowych[2].

Status ochronny

Gopło znajduje się w sercu rezerwatu przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia[6] (12 638,8 ha), częściowo na terenie parku krajobrazowego oraz Goplańsko-Kujawskiego obszaru chronionego. Nadgople chronione jest programem Natura 2000 (Ostoja Nadgoplańska, kod:PLB040004), a samo jezioro wpisane zostało do listy obszarów Natura 2000 mających szczególne znaczenie dla Wspólnoty (kod:PLH040007).

Struktura własności

Jezioro jest głównie własnością Skarbu Państwa: jezioro pozostaje w zarządzie gospodarstwa rybackiego w Kruszwicy, zaś lasy nadgoplańskie w zarządzie RDLP.

Zagrożenia

  • Duże zagrożenie dla wartości przyrodniczych tego obszaru stanowią liczne ośrodki wypoczynkowe i turystyczne, wykup działek rekreacyjnych od rolników i budowa domków letniskowych w południowej części Nadgopla.
  • Dużym problemem, mimo wyraźnej poprawy po wybudowaniu oczyszczalni ścieków komunalno-przemysłowych dla Kruszwicy, są znaczące pokłady osadów w części północnej Jeziora Gopło pochodzące z czasów, gdy do zbiornika zrzucano bezpośrednio ścieki komunalne i przemysłowe z winiarni i zakładów tłuszczowych. Mimo spadku ilości nawozów mineralnych w otoczeniu, jezioro nadal zagrożone jest eutrofizacją. Czynnikiem pogarszającym bytowanie wielu gatunków roślin i ptaków jest prawie całkowite zaprzestanie wypasu oraz koszenia łąk.

Pozostałe informacje

  • W styczniu 2011 poziom wody w Gople został przekroczony o ponad metr, doszło wtedy do podtopienia miejscowości Ostrówek, zalania Półwyspu Rzępowskiego i kilku kruszwickich ulic.
  • Historycznie poziom wód Gopła był wyższy, w wyniku czego jezioro rozpościerało się 6 kilometrów dalej na północ i tyle samo w kierunku południowym[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. Wyspy na Jeziorze Gopło - YouTube, youtube.com [dostęp 2020-06-15] (ang.).
  2. a b c d e f g Opis jeziora na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2015)].
  3. a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
  4. a b c Jezioro Gopło, parki.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2021-04-15].
  5. a b c d Według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
  6. Gopło, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-05-18].
  7. Cezary Wawrzyński, Żegluga i Kanały Żeglowne Dawnej Rzeczypospolitej, Olsztyn: Edytor Wers, 2019, ISBN 978-83-60488-69-0, OCLC 1098226897 (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship Relief location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Relief location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Inowrocław County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Inowrocław County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.00 N
  • S: 52.50 N
  • W: 17.95 E
  • E: 18.65 E
Gopło z półwyspu rzępowskiego.jpg
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Jezioro Gopło
Gopło Kruszwica łódź wikingów.jpg
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Na jeziorze Gopło
Gopło Kruszwica 1.jpg
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Tor regatowy nad jeziorem Gopło w Kruszwicy
Kruszwica1.jpg
Widok na miasto z Mysiej Wieży
Goploo.jpg
Jezioro Gopło
Goplo from ferry 2008-08.jpg
(c) Kawka z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Gopło - widok na jezioro z promu Ostrówek - Złotowo. Po lewej stronie widoczny Półwysep Potrzymiech
Gopło półwysep rzępowski.jpg
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Jezioro Gopło - półwysep rzępowski
Kruszwica (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Kruszwica, Polska
Gopło - panorama.JPG
Autor: 1bumer, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok na południową część Gopła z Mysiej Wieży
Kruszwica(js).jpg
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Poland, Kruszwica Castle
Rusalka.jpg
Stataek wycieczkowy "Rusałka" na Jeziorze Gopło