Gorolski Święto

Gorolski Święto
Ilustracja
Górale jabłonkowscy na paradzie w Karwinie
Dzień

pierwszy weekend sierpnia

Państwa

Czechy Polacy w Czechach

Typ święta

góralskie

Inne nazwy

Gorol

Podobne święta

Dzień Jedności Kaszubów

Tadeusz Filipczyk (Filip) podczas Gorolskigo Święta w 2007 roku

Gorolski Święto lub Gorol – święto góralskie organizowane corocznie w pierwszy weekend sierpnia przez mniejszość polską w Czechach na Zaolziu, mające charakter festiwalu kulturalno-folklorystycznego. Odbywa się w Jabłonkowie i trwa od piątku do niedzieli. Obecnie obchody święta góralskiego mają miejsce w Lasku Miejskim w Jabłonkowie.

Nazwa

Festiwal został nazwany Święto Góralskie według sugestii polskiego pisarza oraz folklorysty Karola Piegzy. Z czasem nazwę dostosowano do wymowy dialektu cieszyńskiego Gorolski Święto, Górolskie Święto lub „Gorolski Święto” i w tym brzmieniu nazwa używana jest od 1967 roku do dzisiaj. W skrócie nazywa się je także „Gorol”, co w gwarze cieszyńskiej oznacza górala[1][a].

Historia

Festiwal ma swoje korzenie w przedwojennym polskim Święcie Gór, które po raz ostatni odbył się w 1937 w Wiśle[2]. Po zakończeniu II wojny światowej idea wznowienia obchodów została zainicjowana przez polskich aktywistów z Zaolzia. Komitet generalny PZKO 22 lipca 1948 zadecydował, że festiwal odbywać się będzie we wrześniu, a później termin przesunięto na sierpień. Pierwsze święto odbyło się 12 września 1948[3] i było tak dużym sukcesem, że postanowiono kontynuować je corocznie. Początkowo impreza miała charakter festynu, a z czasem przybrała formę międzynarodowego festiwalu folklorystycznego[4].

Cel

Podstawowym celem święta jest prezentacja kulturowej tradycji mniejszości polskiej w Czechach. Na festiwalu swoją twórczość prezentują góralskie grupy folklorystyczne z rejonu Jabłonkowa. Każdego roku festiwal odwiedzają także grupy folklorystyczne z innych regionów Zaolzia oraz polskiej części Beskidów, a także zespoły z całego świata.

Obchody

Święto organizowane jest przez Polski Związek Kulturalno-Oświatowy (PZKO)[5] oraz grupę folklorystyczną Gorol i jego celem jest prezentacja oraz kultywowanie tradycji mniejszości polskiej w Czechach. Jest to największy festiwal kulturalno-folklorystyczny w regionie Zaolzia, w którym każdego dnia uczestniczy tysiące widzów. W 2007 roku w festiwalu brało udział prawie 20 000 ludzi.

Przy organizacji festiwalu pracuje corocznie wielka rzesza śląskich "goroli". Byli wśród nich m.in. tak wybitni, nieżyjący już polscy działacze społeczno-kulturalni na Zaolziu jak Władysław Niedoba (Jura spod Grónia), Ludwik Cienciała (Maciej) czy Władysław Młynek (Hadam z Drugi Izby). Rolę konferansjera oraz gawędziarza pełni obecnie Tadeusz Filipczyk (Filip). Od roku 1961 Niedoba był odpowiedzialny za program imprezy. Młynek włączył się w pracę organizacyjną w roku 1973, a Filipczyk w 1986. Władysław Młynek pomógł włączyć Gorolski Święto w Tydzień Kultury Beskidzkiej, festiwal folklorystyczny odbywający się w Wiśle oraz innych miejscach po polskiej stronie Beskidów. W rezultacie wiele góralskich zespołów zaczęło regularnie odwiedzać Jabłonków dzięki czemu festiwal zyskał międzynarodowy charakter. Pierwsze „Góralskie Święto” w roku 1948 było organizowane przez 21 osób. Liczba obecnych organizatorów zaangażowanych w przygotowanie „Gorolskigo Święta” idzie w setki[6].

Podczas festiwalu odbywa się jarmark rękodzieła ze wsi rejonu Beskidów, a także przygotowanych według tradycyjnych ludowych receptur jedzenia oraz napitków w tym słynnej nalewki regionalnej zwanej miodula.

Uwagi

  1. ↑ W innych rejonach Śląska można spotkać się z innym rozumieniem słowa gorol

Przypisy

  1. ↑ Słownik gwarowy Śląska Cieszyńskiego. Wydanie drugie, poprawione i rozszerzone. Jadwiga Wronicz (redakcja). Ustroń: 2010, s. 117. ISBN 978-83-60551-28-8.
  2. ↑ Jarosław jot-Drużycki, Nie tylko GOROLSKI - więcej niż ŚWIĘTO, wydawnictwo Beskidy, Wędrynia 2017, s. 20-21.
  3. ↑ Program „Święta Góralskiego” w Jabłonkowie w dniu 12 września 1948, „Głos Ludu”, 9.09.1948.
  4. ↑ Stanisław Gawlik, Od festynu do międzynarodowych spotkań folklorystycznych. w Daniel Kadłubiec. Kalendarz Śląski 2007. Czeski Cieszyn: ZG PZKO. ISBN 80-239-8132-3
  5. ↑ Historia festiwalu na oficjalnych stronach imprezy. [dostęp 2012-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-22)].
  6. ↑ Stanisław Gawlik, Od festynu do międzynarodowych spotkań folklorystycznych, w: Daniel Kadłubiec. Kalendarz Śląski 2007. Czeski Cieszyn: ZG PZKO. ISBN 80-239-8132-3

Bibliografia

  • Stanisław Gawlik, Od festynu do międzynarodowych spotkań folklorystycznych. w: Daniel Kadłubiec. Kalendarz Śląski 2007. Czeski Cieszyn: ZG PZKO. ISBN 80-239-8132-3.
  • Jarosław jot-Drużycki, Nie tylko GOROLSKI - więcej niż ŚWIĘTO, wydawnictwo Beskidy, Wędrynia 2017. ISBN 978-80-87431-44-3

Źródła internetowe:

Linki zewnętrzne

Prezentacja obchodów święta na YouTube:

Media użyte na tej stronie

Festiwal pzko 1078.jpg
Autor: User:Darwinek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gorol men's choir from Jabłonków during the parade at the beginning of the Jubileuszowy Festiwal PZKO 2007 in Karwina
Gorol 2182.jpg
Autor: Andrzej Branny (my friend), Licencja: CC BY-SA 3.0
Tadeusz Filipczyk (Filip) during Gorolski Święto 2007.