Goryczel jastrzębcowaty
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | goryczel jastrzębcowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Picris hiercioides L. Sp. pl. 2:792. 1753 | |
Goryczel jastrzębcowaty (Picris hieracioides L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Rodzimy obszar jego występowania to Europa i znaczna część Azji. Rozprzestrzenił się jako gatunek zawleczony również w Nowej Zelandii i niektórych rejonach Ameryki Północnej i Afryki[3]. W Polsce jest dość pospolity[4].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina o wysokości do 1 m, w całości pokryta szorstkimi, łamliwymi, dwudzielnymi, prostymi lub mającymi kształt kotwicy włoskami[5].
- Łodyga
- Pojedyncza lub rozgałęziona, żeberkowana, ulistniona na całej długości[5].
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe. Liście dolne jajowatopodługowate o żółtozielonym kolorze, faliste i całe szorstko owłosione[6], górne - lancetowate. Są zatokowato ząbkowane lub płytko klapowane, owłosione obustronnie, lub tylko na dolnej powierzchni[5].
- Kwiaty
- Zebrane w duże koszyczki (średnica 2,5–4 cm) tworzące wiechę lub baldachogrono. Listki okrywy koszyczka są ciemnozielone lub szare, jasno owłosione, odstające i zachodzą dachówkowato na siebie. Dno koszyczka bez plewinek. Wszystkie kwiaty są języczkowe, złocistożółte, po zewnętrznej stronie zwykle czerwono nabiegłe. Włoski puchu kielichowego są wolne[6][5].
- Owoc
- Silnie pomarszczone niełupki o długości 3–6 mm z bardzo krótkim dzióbkiem i odpadającym puchem kielichowym[6], przeważnie piórkowato rozgałęzionym[5].
 Dolne liście |  Siewka |  Kwiatostan |  Koszyczek |  Włoski |
Biologia i ekologia
Roślina dwuletnia lub bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do października. Roślina ruderalna występująca w takich siedliskach jak: zarośla, murawy kserotermiczne, miedze, nieużytki, przydroża, tereny kolejowe. W górach występuje po regiel dolny[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Onopordetalia[7]. Liczba chromosomów 2n= 10[4].
Podgatunki występujące w Polsce:
- P. hieracioides L subsp. hieracioides. Okrywa koszyczka o długości 10–12 mm oraz szypułki są pokryte sztywnymi, białymi szczecinami. Jest pospolity.
- P. hieracioides L subsp. grandiflora (Ten.) Arcang. Okrywa koszyczka o długości 12–15 mm oraz szypułki są pokryte ciemnymi, gęstymi szczecinami. Rzadki[4].
Roślina zawiera gorzki sok mleczny, i stąd pochodzi jej nazwa naukowa (łac. picros = gorzki)[5].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2010-05-05].
- ↑ a b c Lucjan Rutkowski; Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Wyd. Naukowe PWN, 2006, ISBN 83-01-14342-8
- ↑ a b c d e f g Barbara Sudnik-Wójcikowska, Rośliny synantropijne, Warszawa: Multico, 2011, ISBN 978-83-7073-514-2
- ↑ a b c Jakub Mowszowicz, Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych, Warszawa: WSiP, 1986, ISBN 83-02-00607-6
- ↑ Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, ISBN 83-01-14439-4
Media użyte na tej stronie
Picride fausse épervière
Autor: AnRo0002, Licencja: CC0
Gewöhnliches Bitterkraut (Picris hieracioides) bei Neulußheim (Gemarkung Altlußheim)
Autor: Boris Gaberšček, Licencja: CC BY 2.5 si
Jesenski jajčar v Fužinah (Ljubljana).
Autor: Salicyna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Goryczel jastrzębcowy (Picris hieracioides) - siewki.
Autor: Sphl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Photograph of Picris hieracioides var. glabrescens ,taken in Tama city, Tokyo, Japan.
Autor: Stefan.lefnaer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Anchor like hairs on a pedicel
Taxon: Picris hieracioides subsp. hieracioides (sensu Fischer et al. EfÖLS 2008 ISBN 978-3-85474-187-9; det. M. A. Fischer 2014-10-25)
Location: 3rd district, Vienna, Austria - ca. 180 m a.s.l.