Gorzycko Stare

Gorzycko Stare

wieś
Fragment wsi Gorzycko Stare
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	międzychodzki
Gmina	Międzychód
Sołectwo	Gorzycko
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	64-400[1]
Tablice rejestracyjne	PMI
SIMC	0183420
Położenie na mapie gminy Międzychód Gorzycko Stare
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gorzycko Stare
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Gorzycko Stare
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego Gorzycko Stare
52°34′39″N 15°51′08″E/52,577500 15,852222

Gorzycko Stare (do 2011 Gorzycko) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Międzychód.

Historia

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona pierwszy raz w dokumencie zapisanym po łacinie z 1397 jako "Gorziczsko, Gorziczko", a później w 1401 "Gorzice", 1404 "Gorzicze", 1418 "Goriczsko", 1425 "Gorziska", 1426 "Antiqua Gorziczsko", 1428 "Antiqua Gorziczko", 1434 "Stare Gorziczko, Staregorziczsko", 1508 "Gorzisko Antiqum", 1563 "Gorzisko Antiqua", 1577 "Gorzicka Antiqua”^[2].

W 1434 wieś leżała w powiecie poznańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1508 w parafii Kamionna, a w 1510 w parafii Wierzbno w dekanacie Wronki. W 1580 i w latach 1603-07 w parafii Kamionna. Była początkowo własnością szlachecką w dobrach międzychódzkich^[2].

Miejscowość wspominały historyczne dokumenty prawne, własnościowe i podatkowe. W 1462 wymienione zostały jeziora Gorzyckie Wielkie i Małe oraz młyn przynależny do Gorzycka. W 1536 nastąpił podział dóbr między braćmi Maciejem i Serafinem Wierzbieńskimi m. in. po połowie wszystkich trzech jezior, których nie wymieniono imiennie we wsiach "Gorzisko Antiqua", a także w Wierzbnie i Brzeźnie koło Międzychodu. W 1547 opisano zmiany własnościowe we wsi. Posiadacz Serafin Wierzbieński, zwany Zdunowskim, w ugodzie sądowej daje Bodzęcie Gorzyckiemu Bielawy na Starych Gorzycach, położone w stronę Wierzbieńskiego Młyna, a także dwa ostrówki we wsi, jeden obok folwarku pani Gorzyckiej Koźliny przy jeziorze Gorzyckie Wielkie, a drugi ostrówek przy granicy z Wierzbnem i Gorzyckiem Nowym. Bodzęta Gorzycki w zamian dał Serafinowi Wierzbieńskiemu kwartę śladu z siedliskiem w Starych Gorzycach, położoną przy trzech kwartach Wierzbieńskiego. Wieś wymieniona została w wielu średniowiecznych dokumentach procesowych ze spraw sądowych w sprawach majątkowych^[2].

W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Gorzyca stara należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej^[3]. Gorzyca stara należała do okręgu międzychodzkiego tego powiatu i stanowiła odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Harlem^[3].

Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 178 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 17 dymów (domostw)^[3].

Jako dominium pod dwiema nazwami Gorzyca Stara oraz niem. Alt Goertzig leżące w powiecie międzychodzkim zanotował ją XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. We wsi było wówczas 18 domów, które zamieszkiwało 209 mieszkańców w tym 67 katolików oraz 142 ewangelików. We wsi odnotowano także 30 analfabetów. Dominium liczyło w sumie 3343 morgi powierzchni. Słownik odnotowuje również, że kiedy w XIX wieku spuszczono wodę z pobliskiego jeziora odkryto budowle nawodne, nadto liczne skorupy, kości i żelazną siekierę. O 1 kilometr od jeziora odkopano cmentarzysko, skąd wydobyto urny garbowate i brązową szpilkę^[4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

1 stycznia 2011 r. zmieniono urzędowo nazwę wsi z Gorzycko na Gorzycko Stare^[5].

Położenie

Gorzycko Stare położone jest w atrakcyjnej krajobrazowo i przyrodniczo części Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego nad 5 jeziorami^[6]:

• Jeziorem Wielkim (ok. 70 ha)
• Jeziorem Gorzyckim (ok. 31 ha)
• jeziorem Gertruda (27 ha)
• Jeziorem Środkowym (ok. 6 ha)
• jeziorem Tuczno (od 50,5 do 60,26 ha) – jezioro położone około 250 m na północ od centrum wioski, należące do obrębu sołectwa Muchocin.

Przypisy

Bibliografia

• Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, t. 3, hasło „Gorzycko”. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 560–562. ISBN 83-04-00938-2.

Linki zewnętrzne

• Gorzycko Stare w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
• o Gorzycku na stronie UG Międzychód. miedzychod.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-25)].