Gospodarka Azerbejdżanu

Gospodarka Azerbejdżanu
Informacje ogólne
Waluta

manat azerbejdżański

Rok podatkowy

kalendarzowy

Dane statystyczne
PKB (nominalny)

172,2 mld USD[1]

PKB per capita

17 500 $

Struktura PKB

rolnictwo: 6,1%

przemysł: 53,5%

usługi: 40,4%[1]

Zatrudnienie
Stopa bezrobocia

5%

Finanse publiczne
Przychody budżetowe

9,556 mld

Wydatki budżetowe

10,22 mld

Gospodarka Azerbejdżanu – jest to gospodarka wolnorynkowa oparta na eksporcie ropy naftowej oraz zbóż[2]. PKB na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej 2007 wyniósł 9 tys. dolarów USA[2].

Historia azerskiej gospodarki

Do 1991 roku był to kraj o gospodarce centralnie planowanej, dopiero rozpad ZSRR i związane z tym osłabienie więzi gospodarczych z dawnymi republikami oraz wojna azerbejdżańsko-armeńska o Górski Karabach przyczyniły się do głębokiego kryzysu gospodarczego (spadek produkcji we wszystkich działach gospodarki). Reforma systemu gospodarczego rozpoczęła się od razu po uzyskaniu niepodległości[2].

Od 2014 roku Azerbejdżan przechodzi znaczące spowolnienie gospodarcze, którego bezpośrednią przyczyną jest spadek cen ropy. Azerbejdżan jest krajem uzależnionym dochodów z eksportu ropy naftowej[3]. Przed rokiem 2014 ponad 70% dochodów budżetowych pochodziło z sektora naftowego[4].

Rolnictwo

Użytki rolne zajmują ok. 1/2 powierzchni tego kraju (w tym grunty orne 18,4%, łąki i pastwiska 25,3%). Uprawia się głównie zboża (pszenica, kukurydza, ryż), a z roślin przemysłowych bawełnę (Niz. Kurańska, dolina Araksu), tytoń (przedgórze Kaukazu) oraz herbatę (Nizina Lenkorańska). Azerbejdżan jest ważnym producentem wczesnych warzyw i owoców (morele, brzoskwinie, orzechy, figi, granaty, migdały, cytrusy), ma rozwiniętą uprawę winorośli. Ważna jest także hodowla owiec i kóz (pogłowie ok. 7,5 mln sztuk) bydła (2,3 mln) oraz koni, wielbłądów i drobiu; duże znaczenie ma hodowla jedwabników oraz pszczelarstwo. Poławia się ryby w Morzu Kaspijskim i w większych rzekach (głównie w Kurze, Araksie i Alazani)[2].

Przemysł

Infrastruktura naftowa i gazowa w regionie Morza Kaspijskiego
Wydobywanie ropy naftowej w okolicach Baku (2017)

Od połowy XIX wieku podstawową gałęzią gospodarki Azerbejdżanu jest górnictwo ropy naftowej eksploatowanej w rejonie Baku oraz z dna Morza Kaspijskiego (Naftowe Kamienie, strefa przybrzeżna wysp Çilov i Artyom). Stanowi on 82% całego PKB kraju[5]. Dużą rolę odgrywa również gaz ziemny[6] (głównie Nizina Kurańska oraz wyspy Çilov), ponadto wydobywa się rudy żelaza (okolice Daşkəsən), miedzi oraz ałuny i sól kamienną. W 2003 produkcja energii elektrycznej wyniosła 20 mld kWh, z czego 90% energii elektrycznej dostarczają elektrownie cieplne (największa w Əli Bayramlı – 1080 MW); elektrownie wodne na Kurze. Większość zakładów przemysłu przetwórczego skupia się w Baku (głównie rafineryjny, chemiczny, a także produkcja urządzeń dla górnictwa naftowego). Działają również inne gałęzie przemysłu, w tym spożywczy: winiarski, olejarski, herbaciany, rybny, przetwórstwo owoców i warzyw. W 1997 oddano do użytku rurociąg naftowy Baku – Noworosyjsk (o długości 1411 km), rurociąg z Baku do portu Supsa. Do końca 1997 sprywatyzowano większość małych i średnich zakładów; udział sektora prywatnego w tworzeniu PKB wzrósł z 5,5% w 1995 do 60% w 2004; przemysł naftowy pozostaje pod kontrolą państwa. Duże znaczenie ma produkcja aluminium; największym ośrodkiem tego przemysłu jest Baku[2].

Transport i łączność

Metalowe rękodzieła będące częścią lokalnego folkloru (2008)

Długość linii kolejowych Azerbejdżanu przekracza 2,9 tys. km, zaś dróg kołowych – 28 tys. km. Port morski w Baku (połączony promem kolejowym. z Türkmenbaşy w Turkmenistanie) jest największym portem nad M. Kaspijskim.

Międzynarodowy port lotniczy w Baku obsługuje ruch pasażerski na około 4,8 mld pasażerów na kilometr rocznie[2].

Handel zagraniczny

Eksportuje się głównie ropę i gaz ziemny, bawełnę, maszyny oraz żywność[5]. importuje się przede wszystkim maszyny i urządzenia oraz środki chemiczne[5]. Głównymi partnerami w eksporcie są Włochy, Turcja, Kanada oraz Czechy, zaś w imporcie Rosja, Turcja, Chiny oraz Niemcy[5].

Przypisy

  1. a b Middle East :: Azerbaijan – The World Factbook – Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2020-07-08] (ang.).
  2. a b c d e f Azerbejdżan. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-04-10].
  3. rynekwschodni.pl – gospodarka finanse biznes, rynekwschodni.pl [dostęp 2019-04-10].
  4. Fundacja Republikańska, Sytuacja gospodarcza Azerbejdżanu, Fundacja Republikańska, 18 października 2018 [dostęp 2019-04-10] (pol.).
  5. a b c d OEC – Azerbaijan (AZE) Exports, Imports, and Trade Partners, atlas.media.mit.edu [dostęp 2019-04-10] (ang.).
  6. W 2018 r. Gruzja nie będzie potrzebować gazu z Rosji, wnp.pl [dostęp 2019-04-10] (pol.).

Media użyte na tej stronie