Gospodarka Słowenii

Gospodarka Słowenii
Ilustracja
Lublana – stolica Słowenii
Informacje ogólne
Waluta

euro

Bank centralny

Bank Słowenii

Rok podatkowy

rok kalendarzowy

Organizacje gospodarcze

UE, WTO

Dane statystyczne
PKB (nominalny)

52,4 mld USD (2011)

PKB (ważony PSN)

58,56 mld USD (2011)

PKB per capita

29 100 USD (2011)

Wzrost PKB

1,1% (2011)

Struktura PKB

rolnictwo 2,4%,
przemysł 31,4%,
usługi 66,2% (2011)

Inflacja

1,9% (2011)

Wymiana handlowa
Eksport

28,96 mld USD (2011)

Główni partnerzy

Niemcy 18,7%, Włochy 12,5%, Chorwacja 8%, Austria 7,5%, Francja 5,9%, Rosja 4,4% (2007)

Import

31,09 mld USD (2011)

Główni partnerzy

Niemcy 18,1%, Włochy 17,1%, Austria 11,7%, Francja 5%, Chorwacja 4,6% (2007)

Zatrudnienie
Siła robocza

68,6%[1]

Struktura zatrudnienia

rolnictwo 2,5%,
przemysł 36% ,
usługi 61,5%

Płaca minimalna

748,1 euro (2011)[2]

Stopa bezrobocia

10,8% (2011)

Wskaźniki jakości życia
Ludność poniżej progu ubóstwa

12.3% (2008)

Współczynnik Giniego

28,4 (2008)

Wskaźnik rozwoju społecznego

0,923[3]

Finanse publiczne
Dług publiczny

45,5% PKB/ zewnętrzny 61,23 mld USD (2011)

Deficyt budżetowy

5,1% PKB (2011)

Przychody budżetowe

21,53 mld USD (2011)

Wydatki budżetowe

24,2 mld USD (2011)

Słowenia jest rozwiniętym, wolnorynkowym i najzamożniejszym krajem wśród tych, gdzie wcześniej systemem gospodarczym był realny socjalizm. Pod względem PKB per capita Słowenia „wyprzedza” Portugalię należącą do krajów „starej” Unii i jest na podobnym poziomie gospodarczym co Włochy, Grecja czy Francja. Jednocześnie wzrost gospodarczy w Słowenii znacznie przewyższa wzrost gospodarczy we wspomnianych wcześniej krajach. Słowenia od 2004 r. jest członkiem Unii Europejskiej, a w 2007 r. przyjęła euro, zastępując słoweńskiego tolara.

Historia

Słowenia już przed rozpadem Jugosławii była jej najbogatszą republiką. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca był wyższy od PKB per capita Serbii dwukrotnie, a od innych krajów jeszcze bardziej[4]. Ogromna dysproporcja gospodarcza między krajami była jednym z przyczyn jej rozpadu. Lata 90. przebiegały podobnie jak w innych byłych państwach socjalistycznych. Panował kryzys (pogłębiony jeszcze przez utratę rynków zbytu w krajach byłej Jugosławii) przeprowadzano prywatyzację, która jednak przebiegała wolniej niż w innych państwach regionu[5]. Obecnie przepaść gospodarcza w stosunku do Serbii jeszcze bardziej się powiększyła, PKB per capita jest już 3-krotnie wyższe niż serbskie, prawie 2-krotnie wyższe niż chorwackie i prawie 5-krotnie wyższe od bośniackiego[6].

Rolnictwo

Rolnictwo ma małe znaczenie w gospodarce kraju i ze względu na górzyste ukształtowanie powierzchni użytki rolne zajmują jedynie 25,2%[8]. Zużycie nawozów sztucznych na 1 ha użytków rolnych wyniosło w 2005 r. 128,8 kg i jest to mniej niż 10 lat temu, kiedy zużycie nawozów sztucznych wynosiło ponad 150 kg[9]. Uprawia się zboża, ziemniaki i buraki cukrowe. Na północy przeważają sady jabłoni, na południu oliwek i brzoskwini[4]. Prowadzony jest chów i hodowla bydła domowego, trzody chlewnej, a w górach wypasa się owce. W lasach zajmujących ponad połowę powierzchni kraju pozyskuje się drewno oraz tarcicę. Dosyć istotną rolę w gospodarce odgrywa pszczelarstwo[10].

Surowce naturalne

Słowenia jest uboga we wszelkie surowce naturalne, głównie ze względu na niewielki obszar kraju. Wydobywana jest odmiana węgla brunatnegolignit w dwóch kopalniach. Położona w północnej części kraju kopalnia w Velenje oraz położona w centralnej części kraju kopalnia koło Trbovlje wyprodukowały w 2007 r. 4,7 mln ton lignitu[11]. Cały węgiel spalany jest w elektrowniach cieplnych w Trbovlje i w Šoštanj. Wydobywana jest także ruda cynku i ołowiu, uranu, rtęć, ropę naftową (5 baryłek dziennie), a także gaz ziemny (4 mln m³)[12]. Produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego nie zaspokaja nawet ułamka potrzeb.

Przemysł

W Nove Mesto znajdują się zakłady produkcyjne Adria Mobil produkującej przyczepy kempingowe i kampery

Przemysł wytwarza 34,2% PKB i zatrudnia 36% siły roboczej. Duże znaczenie ma przemysł drzewny oraz tekstylny. W Novo Mesto znajduje się fabryka Renault Clio (dawna fabryka IMV), a także przyczep Adria. W samej Słowenii w 2008 r. wyprodukowano prawie 200 tys. pojazdów[13].

Energetyka

W 2007 r. wyprodukowano 14,13 mld kWh energii elektrycznej, przy konsumpcji na poziomie 13,4 mld kWh[12]. Największy udział w produkcji prądu ma elektrownia jądrowa Krško (37% produkowanej energii elektrycznej[14]). Ponieważ połowa elektrowni należy do Chorwacji, więc Słowenia jest zobowiązana przesyłać tam połowę wyprodukowanego prądu. Reszta zaspokajana jest głównie przez elektrownie cieplne, których surowcem jest lignit wydobywany w kraju (6 mld kWh[11]) oraz hydroelektrownie (3,3 mld kWh[11]).

Turystyka

Słowenia jest popularna wśród turystów, zarówno w zimie jak i w lecie. Z ważniejszych kurortów warto wymienić Planicę, Bled, Kranjska Gora. Słowenia staje się coraz chętniej odwiedzanym krajem przez turystów. W 1995 r. liczba przyjazdów z zagranicy wyniosła 732 tys.[15], w 2000 – 1090 tys.[15], w 2005 – 1555 tys.[15], a w 2008 r. 1767 tys.[16].

Turyści zagraniczny w 2008 według kraju pochodzenia[16]

Wpływy z turystyki w 2005 r. osiągnęły poziom 1,795 mld $[15].

Handel

Słowenia ma deficyt handlowy, szczególnie w stosunku do Włoch i Austrii. Po rozpadzie Jugosławii handluje się głównie z krajami UE. W handlu z Polską Słowenia ma dodatni bilans handlowy. Import z Polski ma wartość 341 mln €, a eksport do Polski 547 mln €[17].

Transport

Drogi są w dobrym stanie, a sieć autostrad jest niemalże ukończona. Jest 20,2 tys. km dróg[4] oraz 504 km zelektryfikowanych torów kolejowych. Główny port na niewielkim słoweńskim wybrzeżu to Koper. W Lublanie znajduje się największe lotnisko w kraju, które w 2007 r. obsłużyło ponad 1,6 mln pasażerów[18]. Transport rzeczny praktycznie nie istnieje.

Emisja gazów cieplarnianych

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z terenu Socjalistycznej Republiki Słowenii wyniosła w 1990 roku 22,339 Mt, z czego 16,623 Mt stanowił dwutlenek węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 8,285 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 440 kg. Głównym źródłem emisji była wówczas energetyka. Po rozpadzie Jugosławii emisje w republice nieznacznie spadły, ale wkrótce wróciły do poprzedniego poziomu i od tego czasu wahały się, osiągając maksimum w roku 2008. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 15,55 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 7,472 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 230 kg. W tym czasie wzrósł udział emisji z transportu[19].

Przypisy

  1. Dane Eurostatu
  2. FedEE Review of minimum wage rates (ang.). Federation of European Employers. [dostęp 2012-03-08].
  3. HDI. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-04)].
  4. a b c Słowenia. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2009-08-13].
  5. Ogólne informacje w przewodniku
  6. Ranking PKB PSN na osobę w CIA World Factbook
  7. GDP annual growth - Slovenia, data.worldbank.org [dostęp 2020-03-20] (ang.).
  8. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2007, s. 806.
  9. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2007, s. 826.
  10. Berliński Express: 31.01.17 - TVP3 Szczecin - Telewizja Polska S.A, szczecin.tvp.pl [dostęp 2017-11-23].
  11. a b c https://web.archive.org/web/20111109220433/http://www.euracoal.be/pages/layout1sp.php?idpage=80 Dane Eurocoal
  12. a b CIA – The World Factbook – Slovenia
  13. Dane OICA
  14. Wyliczono na podstawie: wyprodukowanej energii elektrycznej w elektrowni, oraz wyprodukowanej energii elektrycznej w całej Słowenii
  15. a b c d Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2007, s. 794.
  16. a b Dane Urzędu Statystycznego Republiki Słowenii
  17. Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego 2008, s. 53.. [dostęp 2015-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-09)].
  18. Statystyki lotniska. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-26)].
  19. Slovenia, [w:] F. Monforti-Ferrario i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report - Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 207, DOI10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).

Media użyte na tej stronie

LocationEurope.png
World map depicting Europe.
Ljubljana-skyline.jpg
Autor: Shermozle at en.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ljubljana Skyline including Ljubljana Castle.
Adriatik Vision.JPG
Autor: Norbert Schnitzler, Licencja: CC BY-SA 3.0
integriertes Wohnmobil Adriatik Vision I 707 SG, 4 Schlafplätze, 4 Sitzplätze, Abmessung (LBH): 720 cm, 230 cm, 300 cm, Baujahr ~ 2008, Heckgarage, Dieselmotor mit 107 KW, Zul. Gesamtgewicht 3850 Kg, Zuladung 580 Kg