Gospodarka Słowenii

Gospodarka Słowenii

Lublana – stolica Słowenii
Informacje ogólne
Waluta	euro
Bank centralny	Bank Słowenii
Rok podatkowy	rok kalendarzowy
Organizacje gospodarcze	UE, WTO
Dane statystyczne
PKB (nominalny)	52,4 mld USD (2011)
PKB (ważony PSN)	58,56 mld USD (2011)
PKB per capita	29 100 USD (2011)
Wzrost PKB	1,1% (2011)
Struktura PKB	rolnictwo 2,4%, przemysł 31,4%, usługi 66,2% (2011)
Inflacja	1,9% (2011)
Wymiana handlowa
Eksport	28,96 mld USD (2011)
Główni partnerzy	Niemcy 18,7%, Włochy 12,5%, Chorwacja 8%, Austria 7,5%, Francja 5,9%, Rosja 4,4% (2007)
Import	31,09 mld USD (2011)
Główni partnerzy	Niemcy 18,1%, Włochy 17,1%, Austria 11,7%, Francja 5%, Chorwacja 4,6% (2007)
Zatrudnienie
Siła robocza	68,6%[1]
Struktura zatrudnienia	rolnictwo 2,5%, przemysł 36% , usługi 61,5%
Płaca minimalna	748,1 euro (2011)[2]
Stopa bezrobocia	10,8% (2011)
Wskaźniki jakości życia
Ludność poniżej progu ubóstwa	12.3% (2008)
Współczynnik Giniego	28,4 (2008)
Wskaźnik rozwoju społecznego	0,923[3]
Finanse publiczne
Dług publiczny	45,5% PKB/ zewnętrzny 61,23 mld USD (2011)
Deficyt budżetowy	5,1% PKB (2011)
Przychody budżetowe	21,53 mld USD (2011)
Wydatki budżetowe	24,2 mld USD (2011)

Słowenia jest rozwiniętym, wolnorynkowym i najzamożniejszym krajem wśród tych, gdzie wcześniej systemem gospodarczym był realny socjalizm. Pod względem PKB per capita Słowenia „wyprzedza” Portugalię należącą do krajów „starej” Unii i jest na podobnym poziomie gospodarczym co Włochy, Grecja czy Francja. Jednocześnie wzrost gospodarczy w Słowenii znacznie przewyższa wzrost gospodarczy we wspomnianych wcześniej krajach. Słowenia od 2004 r. jest członkiem Unii Europejskiej, a w 2007 r. przyjęła euro, zastępując słoweńskiego tolara.

Historia

Słowenia już przed rozpadem Jugosławii była jej najbogatszą republiką. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca był wyższy od PKB per capita Serbii dwukrotnie, a od innych krajów jeszcze bardziej^[4]. Ogromna dysproporcja gospodarcza między krajami była jednym z przyczyn jej rozpadu. Lata 90. przebiegały podobnie jak w innych byłych państwach socjalistycznych. Panował kryzys (pogłębiony jeszcze przez utratę rynków zbytu w krajach byłej Jugosławii) przeprowadzano prywatyzację, która jednak przebiegała wolniej niż w innych państwach regionu^[5]. Obecnie przepaść gospodarcza w stosunku do Serbii jeszcze bardziej się powiększyła, PKB per capita jest już 3-krotnie wyższe niż serbskie, prawie 2-krotnie wyższe niż chorwackie i prawie 5-krotnie wyższe od bośniackiego^[6].

Rolnictwo

Rolnictwo ma małe znaczenie w gospodarce kraju i ze względu na górzyste ukształtowanie powierzchni użytki rolne zajmują jedynie 25,2%^[8]. Zużycie nawozów sztucznych na 1 ha użytków rolnych wyniosło w 2005 r. 128,8 kg i jest to mniej niż 10 lat temu, kiedy zużycie nawozów sztucznych wynosiło ponad 150 kg^[9]. Uprawia się zboża, ziemniaki i buraki cukrowe. Na północy przeważają sady jabłoni, na południu oliwek i brzoskwini^[4]. Prowadzony jest chów i hodowla bydła domowego, trzody chlewnej, a w górach wypasa się owce. W lasach zajmujących ponad połowę powierzchni kraju pozyskuje się drewno oraz tarcicę. Dosyć istotną rolę w gospodarce odgrywa pszczelarstwo^[10].

Surowce naturalne

Słowenia jest uboga we wszelkie surowce naturalne, głównie ze względu na niewielki obszar kraju. Wydobywana jest odmiana węgla brunatnego – lignit w dwóch kopalniach. Położona w północnej części kraju kopalnia w Velenje oraz położona w centralnej części kraju kopalnia koło Trbovlje wyprodukowały w 2007 r. 4,7 mln ton lignitu^[11]. Cały węgiel spalany jest w elektrowniach cieplnych w Trbovlje i w Šoštanj. Wydobywana jest także ruda cynku i ołowiu, uranu, rtęć, ropę naftową (5 baryłek dziennie), a także gaz ziemny (4 mln m³)^[12]. Produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego nie zaspokaja nawet ułamka potrzeb.

Przemysł

W Nove Mesto znajdują się zakłady produkcyjne Adria Mobil produkującej przyczepy kempingowe i kampery

Przemysł wytwarza 34,2% PKB i zatrudnia 36% siły roboczej. Duże znaczenie ma przemysł drzewny oraz tekstylny. W Novo Mesto znajduje się fabryka Renault Clio (dawna fabryka IMV), a także przyczep Adria. W samej Słowenii w 2008 r. wyprodukowano prawie 200 tys. pojazdów^[13].

Energetyka

W 2007 r. wyprodukowano 14,13 mld kWh energii elektrycznej, przy konsumpcji na poziomie 13,4 mld kWh^[12]. Największy udział w produkcji prądu ma elektrownia jądrowa Krško (37% produkowanej energii elektrycznej^[14]). Ponieważ połowa elektrowni należy do Chorwacji, więc Słowenia jest zobowiązana przesyłać tam połowę wyprodukowanego prądu. Reszta zaspokajana jest głównie przez elektrownie cieplne, których surowcem jest lignit wydobywany w kraju (6 mld kWh^[11]) oraz hydroelektrownie (3,3 mld kWh^[11]).

Turystyka

Słowenia jest popularna wśród turystów, zarówno w zimie jak i w lecie. Z ważniejszych kurortów warto wymienić Planicę, Bled, Kranjska Gora. Słowenia staje się coraz chętniej odwiedzanym krajem przez turystów. W 1995 r. liczba przyjazdów z zagranicy wyniosła 732 tys.^[15], w 2000 – 1090 tys.^[15], w 2005 – 1555 tys.^[15], a w 2008 r. 1767 tys.^[16].

Turyści zagraniczny w 2008 według kraju pochodzenia^[16]

• Włochy – 19%
• Austria – 13%
• Niemcy – 12%
• Chorwacja – 6%
• Wielka Brytania – 6%
• Holandia — 5%
• Rosja – 3%
• Węgry – 3%

Wpływy z turystyki w 2005 r. osiągnęły poziom 1,795 mld $^[15].

Handel

Słowenia ma deficyt handlowy, szczególnie w stosunku do Włoch i Austrii. Po rozpadzie Jugosławii handluje się głównie z krajami UE. W handlu z Polską Słowenia ma dodatni bilans handlowy. Import z Polski ma wartość 341 mln €, a eksport do Polski 547 mln €^[17].

Transport

Drogi są w dobrym stanie, a sieć autostrad jest niemalże ukończona. Jest 20,2 tys. km dróg^[4] oraz 504 km zelektryfikowanych torów kolejowych. Główny port na niewielkim słoweńskim wybrzeżu to Koper. W Lublanie znajduje się największe lotnisko w kraju, które w 2007 r. obsłużyło ponad 1,6 mln pasażerów^[18]. Transport rzeczny praktycznie nie istnieje.

Emisja gazów cieplarnianych

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z terenu Socjalistycznej Republiki Słowenii wyniosła w 1990 roku 22,339 Mt, z czego 16,623 Mt stanowił dwutlenek węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 8,285 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 440 kg. Głównym źródłem emisji była wówczas energetyka. Po rozpadzie Jugosławii emisje w republice nieznacznie spadły, ale wkrótce wróciły do poprzedniego poziomu i od tego czasu wahały się, osiągając maksimum w roku 2008. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 15,55 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 7,472 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 230 kg. W tym czasie wzrósł udział emisji z transportu^[19].

Przypisy