Gospodarka Unii Europejskiej

Gospodarka Unii Europejskiej
Ilustracja
Siedziba Europejskiego Banku Centralnego
Informacje ogólne
Waluta

Euro oraz 8 innych

Bank centralny

Europejski Bank Centralny

Rok podatkowy

Rok Kalendarzowy

Organizacje gospodarcze

WTO, G8, G7 i inne

Dane statystyczne
PKB (nominalny)

18,29 bln $ (2019)[1]

PKB (ważony PSN)

18,37 bln $ (2019)

PKB per capita

35 623 $ (2019)

Wzrost PKB

1,7% (2019)

Struktura PKB

rolnictwo 1,5%, przemysł 24,5%, usługi 70,7% (2016)[2]

Inflacja

1,4% (2019)

Wymiana handlowa
Eksport

1,9 bln $ (2015)

Główni partnerzy

Stany Zjednoczone 18%
Wielka Brytania 14,9%
Chiny 9,3%
Szwajcaria 6,9%
Rosja 4,1% (2020)

Import

1,7 bln $ (2015)

Główni partnerzy

Chiny 18,7%
Stany Zjednoczone 12%
Wielka Brytania 10%
Rosja 7,5%
Szwajcaria 5,4% (2020)

Zatrudnienie
Siła robocza

248 537 800 (2019)

Struktura zatrudnienia

rolnictwo 4,7%, przemysł 25,1%, usługi 73,1%

Stopa bezrobocia

6,6% (2020)[3]

Wskaźniki jakości życia
Współczynnik Giniego

30,4 (2018)

Wskaźnik rozwoju społecznego

0,899

Finanse publiczne
Dług publiczny

77,8% PKB (2019)

Deficyt budżetowy

–0,6% PKB (2019)

Przychody budżetowe

46,2% PKB (2019)

Wydatki budżetowe

46,7% PKB (2019)

Gospodarka Unii Europejskiejgospodarka wszystkich państw tworzących Unię Europejską rozpatrywanych łącznie, jakby stanowiły jedno państwo. W 2010 roku PKB Unii Europejskiej wynosił 12,279 biliona (16,282 biliona $)[4], co oznacza że gospodarka Unii Europejskiej była większa od największej gospodarki pojedynczego państwa, Stanów Zjednoczonych.

Gospodarka krajów członkowskich

Zobacz też: Gospodarka Austrii, Gospodarka Belgii, Gospodarka Bułgarii, Gospodarka Chorwacji, Gospodarka Cypru, Gospodarka Czech, Gospodarka Danii, Gospodarka Estonii, Gospodarka Francji, Gospodarka Grecji, Gospodarka Hiszpanii, Gospodarka Holandii, Gospodarka Irlandii, Gospodarka Litwy, Gospodarka Luksemburga, Gospodarka Łotwy, Gospodarka Malty, Gospodarka Niemiec, Gospodarka Polski, Gospodarka Portugalii, Gospodarka Rumunii, Gospodarka Słowacji, Gospodarka Słowenii, Gospodarka Szwecji, Gospodarka Węgier, Gospodarka Włoch.

W państwach panuje dosyć wysoki stopień redystrybucji dochodów, dochodzący do 60% PKB (w Szwecji). Główną gałąź gospodarki tych krajów stanowią usługi: telekomunikacyjne, bankowe, budowlane, transportowe – w tym samochodowe, morskie i lotnicze itd. W dalszej kolejności przemysł oraz schemizowane i zautomatyzowane rolnictwo.

Większość PKB wytwarza sektor prywatny, jednak dosyć duży udział w nim ma sektor państwowy: w Szwecji – około 30% (w latach 80. ponad 40%), w Polsce obecnie około 25%, we Francji w rękach państwowych pozostaje kolej, elektrownie (EDF, który posiada kilka elektrowni w Polsce), dystrybucja gazu (GDF) i wiele innych przedsiębiorstw, które są dochodowe i zasilają budżet państwa.

Kraje Unii Europejskiej składającej się z 27 państw mają łącznie najwyższy na świecie produkt krajowy brutto. Pod względem dochodu na głowę mieszkańca kraje „starej” Unii są w światowej czołówce a niektóre regiony Europy, na przykład Bawaria czy Île-de-France, mają prawie dwukrotnie wyższy poziom PKB per capita od średniej dla wszystkich 28 państw członkowskich.

14 marca 2008 roku ekonomiści banku Goldman Sachs obliczyli, że gospodarka 15 państw strefy euro stała się największą gospodarką świata. Przyczyną jest osłabiający się dolar. W poprzedzającym roku PKB Stanów Zjednoczonych osiągnął ponad 13,84 bln dolarów, podczas gdy strefy euro prawie 8,85 bln euro. Przy kursie 1,5688 dol. za euro (według kursu z 14 marca 2008), daje to ponad 13,88 bln dol. Euroland pobił więc USA o blisko 40 mld dolarów.

Wzrost gospodarczy

Obecnie kraje starej Unii znajdują się w słabszej kondycji: ich wzrost gospodarczy waha się między 0% a 2%. Jednocześnie mają niski przyrost naturalny i większe ograniczenia imigracyjne niż w krajach zamożnych o mniejszym zaludnieniu. Niemcy są pierwsi na świecie pod względem wartości eksportu swoich produktów, nawet przed ludniejszą Japonią. W Szwecji, Finlandii i Danii wzrost wynosi ponad 3%. W słabiej rozwiniętych państwach nowej Unii wynosi on zwykle 4–7% (Polska), 5–8% (Słowacja) czy 8–12% (Estonia). Należy jednak zauważyć, że PKB tych państw tuż po wprowadzeniu gospodarki rynkowej notował gwałtowny spadek w związku z utratą rynku radzieckiego: w Polsce było to –17%, w przypadku Bułgarii nawet –40%, a poziom PKB z czasów socjalizmu odzyskała dopiero w 2003 r.

Statystyka

Gospodarka

     Wskaźnik równy średniej UE

     Wskaźnik lepszy od średniej UE

     Wskaźnik słabszy od średniej UE

Państwa
członkowskie[5]
PKB (2016)[6]Wzrost
PKB
w %
(2016)
[7]
PKB per capita (2016)[6]Dług
publiczny

PKB = 100%
(2016)[8]
Nadwyżka
/ deficyt
PKB = 100%
(2016)[9]
Inflacja
HICP
w %
(2016)[10]
Bezro-
bocie

w %
(2016)[11]
w mln
euro
w mln
PPS
UE28 = 100%w
euro
w
PPS
UE28 = 100%
euroPPSeuroPPS
 Unia Europejska14 824 75614 824 756100,00100,001,928 99829 000100,0100,083,5–1,70,38,6
 Niemcy3 134 0702 946 54621,1419,881,937 99735 700131,0123,168,30,80,44,1
 Francja2 228 8572 028 99215,0313,691,233 43130 400115,3104,896,0–3,40,310,1
 Włochy1 672 4381 691 52011,2811,410,927 58827 90095,196,2132,6–2,4–0,111,7
 Hiszpania1 113 8511 233 4987,518,323,323 97026 50082,791,499,4–4,5–0,319,6
 Polska424 269771 9392,865,212,711 04120 10038,169,354,4–2,4–0,26,2
 Rumunia169 578339 3091,142,294,88 58217 20029,659,337,6–3,0–1,15,9
 Holandia697 219633 9014,704,282,240 94137 200141,2128,362,30,40,16,0
 Belgia421 611385 0092,842,601,237 40734 200129,0117,9105,9–2,61,87,8
 Grecja175 888210 5331,191,420,016 31019 50056,267,2179,00,70,023,6
 Czechy174 412268 1551,181,812,616 51025 40056,987,637,20,60,64,0
 Portugalia184 931231 2691,251,561,517 90522 40061,777,2130,4–2,00,611,2
 Szwecja462 057356 2053,122,403,346 56435 900160,6123,841,60,91,16,9
 Węgry112 399191 6030,761,292,211 45219 50039,567,274,1–1,80,45,1
 Austria349 344320 4112,362,161,539 97536 700137,9126,684,6–1,61,06,0
 Bułgaria47 36499 7360,320,673,96 62013 90022,847,929,50,0–1,37,6
 Dania276 805208 3271,871,411,748 31636 400166,6125,537,8–0,90,06,2
 Finlandia214 062173 0461,441,171,938 95931 500134,4108,663,6–1,90,48,8
 Słowacja80 958121 6340,550,823,314 90722 40051,477,251,9–1,7–0,59,7
 Irlandia265 835240 4891,791,625,156 76151 300195,7176,975,4–0,6–0,27,9
 Chorwacja45 55771 7230,310,483,010 86217 10037,559,084,2–0,8–0,613,4
 Litwa38 63762 7300,260,422,313 46921 90046,475,540,20,30,77,9
 Słowenia39 76949 6670,270,343,119 26224 10066,483,179,7–1,8–0,28,0
 Łotwa25 02137 1920,170,252,212 76119 00044,065,540,10,00,19,6
 Estonia20 91628 2760,140,192,115 89521 50054,874,19,50,30,86,8
 Cypr17 90120 1590,120,143,020 98523 60072,481,4107,80,4–1,213,0
 Luksemburg54 19545 1490,370,303,192 86377 400320,2266,920,01,60,06,3
 Malta9 89812 0690,070,085,522 66927 60078,295,258,31,00,94,7
Poziom życia w Unii Europejskiej
Państwa
członkowskie[5]
Rzeczywista konsumpcja indywidualna per capita[6][12]
20042016
w
Euro
w
PPS
UE28 = 100%w
Euro
w
PPS
UE28 = 100%

euro
PPS
euro
PPS
 Unia Europejska15 69015 700100,0100,020 00020 000100,0100,0
 Niemcy19 14618 700122,0119,125 22724 400126,1122,0
 Francja18 91417 500120,5111,523 64622 200118,2111,0
 Włochy17 54816 900111,8107,619 79419 40099,097,0
 Hiszpania13 63115 30086,997,516 42917 80082,189,0
 Polska3 9878 50025,454,17 53815 10037,775,5
 Rumunia2 2046 10014,038,95 87812 50029,462,5
 Holandia20 33519 400129,6123,625 04922 200125,2111,0
 Belgia18 45817 400117,6110,824 96222 500124,8112,5
 Grecja12 95815 40082,698,112 94015 40064,777,0
 Czechy5 61011 10035,870,79 45415 50047,377,5
 Portugalia10 97313 40069,985,413 50616 40067,582,0
 Szwecja21 86817 500139,4111,529 60122 200148,0111,0
 Węgry5 5129 60035,161,16 95112 60034,863,0
 Austria19 47818 700124,1119,126 15723 600130,8118,0
 Bułgaria2 1025 90013,437,64 55810 60022,853,0
 Dania24 34917 100155,2108,931 76122 800158,8114,0
 Finlandia19 23915 800122,6100,627 98122 800139,9114,0
 Słowacja4 1398 80026,456,19 77515 40048,977,0
 Irlandia21 00717 200133,9109,624 25319 300121,396,5
 Chorwacja5 4058 50034,454,17 39911 70037,058,5
 Litwa4 0668 70025,955,410 11917 20050,686,0
 Słowenia9 07312 40057,879,012 14615 00060,775,0
 Łotwa3 7477 50023,947,88 94213 50044,767,5
 Estonia4 6588 40029,753,510 29014 20051,471,0
 Cypr13 17814 70084,093,615 97118 00079,990,0
 Luksemburg29 18124 200186,0154,136 22226 300181,1131,5
 Malta8 77412 70055,980,913 29816 20066,581,0
Państwa
członkowskie[5]
Wydatki gospodarstw domowych
na żywność i napoje bezalkoholowe
(wydatki ogółem = 100)[13][14]
19952000200520102015
 Unia Europejska14,212,612,312,312,3[15]
 Niemcy12,011,010,810,210,5
 Francja14,013,212,812,913,3
 Wielka Brytania9,78,68,08,78,3
 Włochy16,915,214,814,514,3
 Hiszpania16,814,113,112,613,4
 Polska29,222,721,019,116,9
 Rumunia44,233,729,827,029,4
 Holandia12,410,710,311,111,7
 Belgia14,812,713,212,813,3
 Grecja17,116,116,115,816,6
 Czechy18,717,314,814,116,6
 Portugalia18,516,615,915,817,0
 Węgry23,319,016,516,918,2
 Szwecja14,112,011,912,212,5
 Austria11,410,310,19,99,9
 Bułgaria26,428,820,218,118,7[15]
 Dania13,012,011,011,311,3
 Finlandia15,312,612,012,112,4
 Słowacja27,523,418,117,217,8
 Irlandia14,811,19,39,69,5
 Chorwacjab.d.b.d.b.d.b.d.b.d.
 Litwa39,327,625,324,023,4
 Słowenia17,816,714,814,615,4
 Łotwa35,225,621,620,618,8
 Estonia30,020,718,920,020,7
 Cypr14,913,813,112,114,7
 Luksemburg10,18,98,89,69,4
 Malta16,614,714,013,512,3

Polityka gospodarcza Unii Europejskiej

Cztery swobody i jednolity rynek

Handel

Handel zewnętrzny

Rolnictwo

Przemysł

Rozwinięty też jest przemysł produkujący sprzęt gospodarstwa domowego (Bosch, Electrolux, Zanussi), chemiczny, petrochemiczny (Shell, BP), elektroniczny (Philips), farmaceutyczny, stoczniowy i spożywczy. Ważną funkcję pełnią telekomunikacyjne satelity europejskie Eutelsat i Astra, należąca do luksemburskiego SES S.A.

We Francji swoją siedzibę ma jeden z dwóch największych koncernów lotniczych Airbus, w Szwecji produkuje się samoloty Saab. W Europie produkuje się superszybkie pociągi (TGV firmy Alstom).

Przemysł motoryzacyjny

Niemcy zajmują trzecie miejsce na świecie pod względem produkcji samochodów, cała Unia zaś pierwsze. Najważniejsze motoryzacyjne koncerny europejskie to DaimlerChrysler (Mercedes-Benz, Chrysler, Maybach, także udziały w Mitsubishi), BMW, Volkswagen (do tego koncernu należą także Audi, Skoda, Seat, Bentley, Lamborghini i Bugatti), Porsche, MAN AG, PSA (Citroën i Peugeot), Renault, Fiat (także Ferrari i Iveco), Volvo AB (nadal należy do Szwedów). Montownie swoich samochodów mają także amerykański Ford (także samochody osobowe Volvo, Jaguar i DAF) i GM (Opel, Scania i Saab) oraz przedsiębiorstwa azjatyckie.

Energetyka

Unia Europejska ujednoliciła przepisy dotyczące wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i dostaw energii elektrycznej, wzbogacając je o przepisy dotyczące ochrony konsumentów. W celu ulepszenia i zintegrowania konkurencyjnych rynków energii w UE dyrektywą Parlamentu i Rady nr 2009/72/WE ustanowiono zasady dotyczące organizacji i funkcjonowania sektora elektroenergetycznego, otwartego dostępu do rynku, składania ofert, udzielania zezwoleń i eksploatacji systemów. W UE dużą wagę przywiązuje się do produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Narodowe cele dotyczące udziału energii pozyskiwanej z tych źródeł w ogólnej ilości energii wytwarzanej w państwach członkowskich określono w dyrektywie 2001/77/WE. Wysiłki państw członkowskich zmierzające do realizacji celów wyznaczonych w tej dyrektywie monitoruje Komisja Europejska.

Transport

Zbudowany dzięki dotacjom unijnym Airbus A380

Turystyka

Francja, Wielka Brytania i Włochy są najczęściej odwiedzanymi krajami na świecie, z czego czerpią ogromne korzyści drobni przedsiębiorcy oraz budżety tych państw, gdyż obcokrajowcy płacą podatek od towarów i usług przy wszelkich zakupach. W Austrii istnieją najdłuższe i najlepsze na świecie trasy narciarskie. Danię odwiedza co roku 5 mln turystów, czyli tyle, ile wynosi liczba mieszkańców.

Nowe technologie

Media w Unii Europejskiej

Finanse UE

Wydatki UE w 2004

Budżet

Unia Europejska[16] posiada własną samodzielność finansową (od 1970 roku – od traktatu budżetowego). Źródła własne WE to:

  • cła
  • opłaty nakładane na import artykułów rolnych
  • część podatku pośredniego
  • wpłaty państw członkowskich.

Pierwsze dwa źródła stanowią ok. 14% budżetu WE, ok. 35% – wpływy z podatku pośredniego, a 51% – to wpłaty państw członkowskich. Głównym płatnikiem netto są Niemcy, a następnie Wielka Brytania. W latach osiemdziesiątych rządzący w Brytanii brytyjscy konserwatyści uzyskali rabat, ze względu na małą kwotę subwencji rolniczych. Ostatnio zrodził się pomysł stworzenia podatku europejskiego. Miałoby to być na przykład dwa punkty procentowe z podatku od towarów i usług. Wtedy najwięcej płaciłyby te kraje, w których najwięcej się konsumuje. Byłby to sposób na zmniejszenie brytyjskiego rabatu, a Niemcy, ponieważ są największą gospodarką Unii i najbardziej ludnym krajem, pozostałyby największym płatnikiem. Największym odbiorcą funduszów Unii była przez lata Hiszpania: w Madrycie wybudowano za te pieniądze na przykład metro. Francja zaś jest największym odbiorcą dotacji unijnych dla rolnictwa. Same dotacje stanowią zwrot 98% francuskiej kontrybucji brutto. Jeżeli liczyć również zyski francuskich rybaków i zyski mieszkańców Strasburga, Francja jest beneficjentem netto UE.

Państwa członkowskieCałościowa składka
w euro
Całościowa składka
jako % całościowego budżetu UE
Całościowe wydatki
rok 2006 w euro
Całościowe wydatki
jako % całościowego budżetu UE
 Unia Europejska105 259 468 772100,00%106 575 500 000100,00%
 Niemcy22 218 438 94121,11%12 242 400 00011,49%
 Francja17 303 107 85916,44%13 496 200 00012,66%
 Włochy14 359 479 15713,64%10 922 300 00010,25%
 Wielka Brytania13 739 900 04613,05%8 294 200 0007,78%
 Hiszpania8 957 286 4888,51%12 883 000 00012,09%
 Holandia5 552 933 7815,28%2 190 400 0002,06%
 Belgia4 035 286 8073,83%5 625 100 0005,28%
 Szwecja2 832 862 8002,69%1 573 400 0001,48%
 Austria2 308 432 0302,19%1 830 100 0001,72%
 Dania2 130 860 2122,02%1 501 900 0001,41%
 Polska2 099 087 1141,99%5 305 600 0004,98%
 Grecja1 882 611 8791,79%6 833 700 0006,41%
 Finlandia1 544 832 2841,47%1 280 400 0001,20%
 Portugalia1 443 049 6021,37%3 634 800 0003,41%
 Irlandia1 341 281 3131,27%2 461 800 0002,31%
 Węgry1 003 119 4110,95%1 842 200 0001,73%
 Czechy932 392 8590,89%1 330 000 0001,25%
 Słowacja393 148 7770,37%696 200 0000,65%
 Słowenia299 993 5720,29%406 000 0000,38%
 Luksemburg241 439 0110,23%1 194 800 0001,12%
 Litwa221 997 4050,21%799 800 0000,75%
 Cypr144 556 4160,14%239 600 0000,22%
 Łotwa115 205 4310,11%402 600 0000,24%
 Estonia100 756 3080,10%300 000 0000,28%
 Malta57 409 2690,05%157 000 0000,14%
 BułgariaNie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.360 600 0000,34%
 RumuniaNie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.693 100 0000,65%

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Frankfurt EZB-Neubau.20130909.jpg
Autor: Epizentrum, Licencja: CC BY-SA 3.0
ECB construction site with the twin tower and the historic market hall in the foreground. Some of the Frankfurt high-rises can be seen in the background (September 2013)
EUexpenditure2004PL.PNG
Polska wersja EUexpenditure2004.png
Lifeintheeu.png
Own work. Merge of existing images: Image:Universität Sussex.jpg, Image:European flag.svg and Image:Europeanflag at Seine.jpg. Intended use, title bar of Life in the European Union Template on the English Wikipedia. (uploaded their first: [1])