Gospodarka Wenezueli
 Plaza Venezuela, Caracas | |
| Informacje ogólne | |
| Waluta | |
|---|---|
| Bank centralny | |
| Rok podatkowy | rok kalendarzowy |
| Dane statystyczne | |
| PKB (nominalny) | 215,3 mld USD (2017) |
| PKB (ważony PSN) | 389,4 mld USD (2017) |
| PKB per capita | 12 400 USD (2017) |
| Wzrost PKB | -12% (2017) |
| Struktura PKB | rolnictwo 4,4% |
| Inflacja | 27 364% (maj 2018)[1] |
| Wymiana handlowa | |
| Eksport | 29,16 mld USD (2017) |
| Towary eksportowane | ropa naftowa i produkty ropopochodne, boksyt, aluminium, minerały, chemikalia, produkty rolnicze |
| Główni partnerzy | Stany Zjednoczone 35,1%, Indie 17,2%, Chińska Republika Ludowa 14,1%, Antyle Holenderskie 8%, Singapur 5,3%, Kuba 4,1% (2016) |
| Import | 17,75 mld USD (2017) |
| Towary importowane | produkty rolnicze, zwierzęta gospodarskie, surowce naturalne, maszyneria, sprzęt transportowy, materiały konstrukcyjne, sprzęt medyczny, produkty ropopochodne, leki, chemikalia, produkty z żelaza i stali |
| Główni partnerzy | Stany Zjednoczone 22,1%, Chińska Republika Ludowa 14,3%, Brazylia 7,4%, Kolumbia 4,2% (2016) |
| Zatrudnienie | |
| Struktura zatrudnienia | rolnictwo 7,3% |
| Stopa bezrobocia | 33% (2018)[2] |
| Wskaźniki jakości życia | |
| Ludność poniżej progu ubóstwa | 87% (2018)[3] |
| Współczynnik Giniego | 39 (2011) |
Gospodarka Wenezueli – jest gospodarką opartą głównie na ropie naftowej.
Charakterystyka
Gospodarka kraju bazuje na złożach ropy naftowej, której sprzedaż generuje ponad 90% eksportu i ponad połowę produktu krajowego brutto[4]. Ponadto Wenezuela posiada bogate zasoby gazu ziemnego, żelaza, niklu, węgla, boksytów, fosfatów, cynku, a także miedzi, złota i diamentów[5].
Według danych na 2016 rok 88 na 100 osób posiada telefon komórkowy i 60 na 100 ma dostęp do internetu. Wydatki na edukację stanowią 6,9% PKB. Osoby dorosłe z nadwagą stanowią 25,6% społeczeństwa[6].
Historia
Od późnych lat czterdziestych do 1970 Wenezuela była największym eksporterem ropy na świecie[7]. Hugo Chávez został wybrany na prezydenta w grudniu 1998 roku i objął ten urząd w lutym 1999 roku. Rok później ceny ropy szybko wzrosły. Chávez zmienił następnie politykę gospodarczą na bardziej socjalistyczną w porównaniu z jego poprzednikami i uzależnił gospodarkę Wenezueli od wysokich cen ropy naftowej[8].
W 1999 w Wenezueli było 13 tysięcy przedsiębiorstw. Do 2016 liczba ta spadła do 4 tysięcy[9]. W 2013 Wenezuela miała najwyższy wskaźnik ubóstwa (Global Misery Index) na świecie[10]. W 2014 roku 48% ludności żyło w ubóstwie, w 2017 - już ponad 87%. W tym samym roku Wenezuelczycy schudli średnio o 11 kilogramów. Jest to spowodowane m.in. hiperinflacją i brakiem towarów w sklepach[3]. Od 2014 roku inflacja zaczęła gwałtownie rosnąć od 50% do 27 364% (2018)[11][1]. Jednym z największych przedsiębiorstw w kraju jest PDVSA, działające w przemyśle petrochemicznym. W 2003 roku po antyrządowych strajkach pracowników zwolniono prawie 20 000 osób. W wydobyciu ropy Wenezuela plasuje się na trzecim miejscu na kontynencie amerykańskim, po Stanach Zjednoczonych i Meksyku (2005)[12]. W 2005 pozyskano 155 mln ton tego surowca[12]. Całkowita dzienna produkcja w PDVSA - wenezuelskim państwowym przedsiębiorstwie petrochemicznym - spadła z 3 mln baryłek w roku 1998 do 2,4 mln w roku 2013[13].
W listopadzie 2017 roku agencja ratingowa Standard & Poor’s przyznała krajowi rating SD „selektywna niewypłacalność” po tym, jak Wenezuela nie spłaciła swojego długu[14][15]. Rezerwy walutowe państwa na przestrzeni lat 2011–2017 szybko spadły z 30 miliardów dolarów do 9,6[16]. Organizacje takie jak Amnesty International czy Organizacja Narodów Zjednoczonych zaoferowały pomoc, jednak rząd odmówił[17]. Od 2016 roku nasiliło się racjonowanie wody. Ludność otrzymuje wodę kilka razy w miesiącu, co doprowadziło do kradzieży wody z basenów, budynków publicznych czy ciężarówek dostarczających wodę do hoteli[18].
Od 2014 roku wiele osób wzięło udział w protestach antyrządowych. Do 2018 roku zginęło w nich ponad 120 osób[19].
Rolnictwo
Głównymi uprawami są: kukurydza, ryż, fasola, soczewica i maniok oraz ziemniaki, kawa i kakaowiec[5]. Poza tym uprawiana jest trzcina cukrowa, bawełna, sezam, agawa sizalowa, orzeszki ziemne, tytoń oraz liczne warzywa i owoce[5]. Jako grunty orne użytkowane jest tylko 3% powierzchni kraju[5].
Waluta
W lutym 2018 Centralny Bank Wenezueli ogłosił dewaluację waluty o 99,6%[20]. Wenezuelski boliwar jest najmniej wartościową walutą na świecie z kursem 1 dolara amerykańskiego za 25 tysięcy boliwarów (2018)[21][22]. W 2018 roku rząd w ramach walki z kryzysem wydał kryptowalutę Petro[23].
Inflacja na przestrzeni lat
Puste półki w sklepach
Protesty w kraju
Transport
W Wenezueli jest 96 189 km dróg i 447 km torów kolejowych[6]. Główne porty morskie to La Guaira, Maracaibo, Puerto Cabello i Punta Cardon[6].
Przypisy
- ↑ a b Steve Hanke: Venezuela’s Inflation Breaches 25,000%. forbes, 2018-05-31. [dostęp 2018-06-02]. (ang.).
- ↑ 5. Report for Selected Countries and Subjects. imf. [dostęp 2018-06-03]. (ang.).
- ↑ a b Vivian Sequera: Venezuelans report big weight losses in 2017 as hunger hits. Reuters, 2018-02-21. [dostęp 2018-05-28]. (ang.).
- ↑ The Economy Of Venezuela. worldatlas.com. [dostęp 2018-06-02]. (ang.).
- ↑ a b c d Wenezuela. informatorekonomiczny.msz.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)]., Informator Ekonomiczny Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
- ↑ a b c Venezuela. CIA. [dostęp 2018-06-02]. (ang.).
- ↑ Venezuela, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2018-06-02] (ang.).
- ↑ Andrew Heritage: Financial Times World Desk Reference. Dorling Kindersley, 2002-12, s. 618–621. ISBN 978-0-7894-8805-3. (ang.).
- ↑ Venezuela economy fractured with shortages of essentials across the country. Euronews, 2016-05-18. [dostęp 2018-05-27]. (ang.).
- ↑ Steve H. Hanke: Measuring Misery around the World. cato, 2014-05. [dostęp 2018-06-01]. (ang.).
- ↑ Antonio Maria Delgado: In Venezuela, inflation quadruples to 18,000 percent in two months, with no end in sight. miamiherald, 2018-05-02. [dostęp 2018-05-27]. (ang.).
- ↑ a b Wenezuela. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-06-02].
- ↑ Christopher Helman: What Does Chavez’s Death Mean For Venezuelan Oil Giant Pdvsa?. forbes, 2013-05-03. [dostęp 2018-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-29)]. (ang.).
- ↑ Krzysztof Kolany, Agencja S&P ogłasza bankructwo Wenezueli, „Bankier.pl” [dostęp 2018-06-05] (pol.).
- ↑ Standard & Poor’s ogłasza bankructwo Wenezueli, „BiznesAlert.pl”, 15 listopada 2017 [dostęp 2018-06-05] (pol.).
- ↑ Patrick Gillespie: Venezuela just defaulted, moving deeper into crisis. CNN, 2017-11-14. [dostęp 2018-05-28]. (ang.).
- ↑ Flora Charner: The face of hunger in Venezuela. CNN, 2016-10-15. [dostęp 2018-05-28]. (ang.).
- ↑ Anatoly Kurmanaev, John Otis: Water Shortage Cripples Venezuela. WSJ, 2016-04-03. [dostęp 2018-05-28]. (ang.).
- ↑ Damian Szymański: Tego świat jeszcze nie widział. Wenezuela właśnie bije najsmutniejszy rekord w historii. businessinsider, 2018-04-19. [dostęp 2018-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-19)]. (pol.).
- ↑ Venezuela announces 99.6 percent devaluation of official forex rate. Reuters, 2018-02-05. [dostęp 2018-05-27]. (ang.).
- ↑ 10 of the World’s Worst Currencies. worldatlas. [dostęp 2018-05-27]. (ang.).
- ↑ Andrew Rosati: Venezuela Devalues Bolivar More Than 80% in Currency Auction. Bloomberg, 2018-02-05. [dostęp 2018-05-27]. (ang.).
- ↑ Rachelle Krygier: Venezuela launches the ‘petro,’ its cryptocurrency. washingtonpost, 2018-02-20. [dostęp 2018-05-27]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: ZiaLater, Licencja: CC0
Historic rates of inflation and oil revenues in Venezuela from 1980 to present. Sources: EIA 1, EIA 2, International Monetary Fund: Data & Statistics (1980-2016), CIA: The World Factbook (2009–2014), Business Insider (2014, 2015), BBC (2016)
Autor: ZiaLater, Licencja: CC BY-SA 3.0
Empty store shelves in Venezuelan store in November 2013.
Autor: FEGO3011, Licencja: CC BY-SA 3.0
Protest in Venezuela against government censorship