Gospodarka rynkowa

Reklama w gospodarce rynkowej

Gospodarka rynkowa – rodzaj gospodarki, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji podejmowane są przez podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, gospodarstwa rolne, przedsiębiorstwa, instytucje finansowe, rząd), kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania. Podstawą podejmowania tych decyzji są informacje płynące z rynku, m.in. ceny dóbr i usług, ceny czynników wytwórczych, płace, stopy procentowe, stopy zysku, kursy papierów wartościowych, kursy walutowe oraz oczekiwania podmiotów gospodarczych co do kształtowania się wyżej wymienionych w przyszłości[1].

Dominującym współcześnie przykładem gospodarki rynkowej jest gospodarka kapitalistyczna. Błędem jest jednak używanie pojęcia „gospodarka rynkowa” w charakterze synonimu kapitalizmu, bowiem „rynki nie są (...) unikatowe dla kapitalizmu i nie ma w nich nic nieodłącznie kapitalistycznego”[2]. Zarówno gospodarki przedkapitalistyczne (np. feudalizm), jak też wiele form socjalizmu (np. socjalizm rynkowy) w bardzo dużym stopniu polegało na rynku jako mechanizmie dystrybucji i alokacji, w związku z czym również zalicza się je do kategorii gospodarek rynkowych[2].

Krytyka

Przeciwnicy gospodarki rynkowej wskazują na takie jej cechy jak traktowanie istot żywych jako zasobów, ignorowanie wartości o charakterze moralnym i filozoficznym, jak również promowanie egoizmu[3]. Uważają również, że nieregulowany rynek przyczynia się do pogłębiania nierówności społecznych[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. Gospodarka rynkowa w Encyklopedii Wiem.
  2. a b J. Stanford, Economics for everyone: A short guide to the economics of capitalism, Pluto Press 2008.
  3. Ian Banks: A Few Notes on the Culture. vavatch.co.uk, 1994-08-10. [dostęp 2013-10-07].
  4. Howard Thorp: ‘Free’ market capitalism is the engine of inequality. blogspot.com, 1010-09-13. [dostęp 2013-10-09].

Media użyte na tej stronie

Shibuya Crossing, May 2017 1.jpg
Autor: Celuici, Licencja: CC BY-SA 3.0
Shibuya Crossing, May 2017_1