Gosudarstwiennyj Uniwiersalnyj Magazin

Gosudarstwiennyj Uniwiersalnyj Magazin

Государственный универсальный магазин

nr rej. 7710344000[1]
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Adres	plac Czerwony
Styl architektoniczny	klasycyzm
Architekt	Aleksandr Pomierancew
Ukończenie budowy	1893
Ważniejsze przebudowy	1921, 1953
Położenie na mapie Moskwy Gosudarstwiennyj Uniwiersalnyj Magazin
Położenie na mapie Rosji Gosudarstwiennyj Uniwiersalnyj Magazin
55°45′17″N 37°37′17″E/55,754722 37,621389
Strona internetowa

Gosudarstwiennyj Uniwiersalnyj Magazin (ros. Государственный универсальный магазин, w skrócie GUM, ros. ГУМ, do 1921 Wierchnije Torgowyje Rjady, ros. Верхние торговые ряды) – dom towarowy w Moskwie otwarty w 1893 roku.

Opis

Jego pomysłodawcami byli architekt Aleksandr Pomierancew i inżynier Władimir Szuchow, którzy wygrali konkurs zorganizowany w Moskwie w 1888 roku. Autorzy połączyli konstrukcję z żelaza i szkła z formami staroruskiej architektury. W trzypiętrowym gmachu z głębokimi suterenami, składającym się z trzech podłużnych pasaży, zmieściło się ponad tysiąc sklepów. Konstrukcja stropów pasaży – metalowe kratownice w kształcie łuku z oszklonymi piętnastometrowymi przęsłami – to unikalne i śmiałe rozwiązanie jak na koniec XIX wieku. Wierchnije Torgowyje Rjady oddano do użytku w 1893 roku, wówczas był to największy pasaż handlowy w Europie. Charakterystyczną cechą budynku była i pozostaje do dzisiaj dwukondygnacyjność – na pierwszym piętrze (według rosyjskiej numeracji drugim) również odbywa się handel, a skrzydła są połączone słynnymi „mostami gumowskimi”.

Po rewolucji bolszewickiej w 1917 roku Wierchnije Torgowyje Rjady zamknięto, a w ich budynku stanowino Ludowy Komisariat ds. Żywności. Jednak po wdrożeniu leninowskiej Nowej Polityki Ekonomicznej, w 1921 roku budynek odrestaurowano i urządzono w nim Państwowy Dom Towarowy (Gosudarstwiennyj Uniwiersalnyj Magazin, GUM). W 1930 roku Józef Stalin ponownie zamknął GUM, a w budynku miały swoje biura ministerstwa i inne instytucje państwowe, znajdował się tam także gabinet Ławrientija Berii. W pobliżu GUM-u powstał pierwszy z osławionych Torgsinów. Stalin dwukrotnie planował zburzenie GUM-u, lecz tego planu nie zrealizował. Wkrótce po jego śmierci budynek został wyremontowany i 24 grudnia 1953 roku ponownie otwarty, stając się symbolem odwilży.

Obiekt znajduje się przy placu Czerwonym i obejmuje obszar ograniczony ulicami Nikolską, Iljinką i Wietosznym Pierieułkiem.

Galeria

• 

  Widok na Pomnik Minina i Pożarskiego oraz fasadę Wierchich Torgowych Rjadow wg projektu Josepha Bové

• 

  Plac Czerwony. Stare Wierchnije Torgowyje Rjady, 1870–1887.

• 

  (c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0

  Współczesny widok nocą z placu Czerwonego

• 

  Fontanna

• 

  Wnętrze GUM-u. Druga linia

• 

  Wnętrze GUM-u. Trzecia linia

• 

  Historyczna toaleta

Przypisy

Bibliografia

• Historia GUM