Goszyn (powiat gdański)

Goszyn

osada
Budynek w zespole dworskim
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	gdański
Gmina	Pruszcz Gdański
Liczba ludności	400
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-010
Tablice rejestracyjne	GDA
SIMC	0169354
Położenie na mapie gminy wiejskiej Pruszcz Gdański Goszyn
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Goszyn
Położenie na mapie województwa pomorskiego Goszyn
Położenie na mapie powiatu gdańskiego Goszyn
54°15′56″N 18°32′10″E/54,265556 18,536111

Goszyn (niem. Goschin^[1], kaszb. Gòszën) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Pruszcz Gdański.

We wsi funkcjonuje zespół piłkarski GTS Goszyn.

Historia

Goszyn podobnie jak większość sąsiednich wsi posiada starożytną metrykę, o której świadczą znaleziska archeologiczne. Odnaleziono tu groby zawierające rzymskie srebrne denary, a w 1893 odkryto grób skrzynkowy z okresu wczesnego żelaza z popielnicami twarzowymi. Jedna z pierwszych pisanych wzmianek o wsi Gosschin(o) dotyczy powinności wojskowych sprawowanych przez wieś na rzecz Krzyżaków i pochodzi z około 1400 roku.

Goszyn był jednym z większych dawnych majątków rycerskich przejętych przez Krzyżaków drogą wykupu od przedstawicieli rycerstwa pomorskiego. Do majątku w Goszynie należał również folwark Chudomin, odnotowany w krzyżackich dokumentach już w 1427 roku, a w 1881 roku włączony do majątku goszyńskiego. Wieś w owym czasie znana była z gorzelni i owczarni liczącej 1200 sztuk owiec. Miejscowi uczniowie uczęszczali do szkoły w pobliskim Bielkówku. W 1427 roku przywilej na osadę uzyskał Mikołaj ze Świńcza, a jego ród od nazwy majątku przyjął nazwisko Goszyńscy. 16 czerwca 1454 roku na mocy przywileju Kazimierza Jagiellończyka wszedł w skład gdańskiego patrymonium.

Znani są niektórzy właściciele wsi: Bartliński (1570), Czapski (1648), Ferber (1682), Giese (1706). W czasie zaborów folwark należał do skarbu państwa i był wydzierżawiany szlachcie. Właścicielami byli między innymi: Blumenthal, Pruszak, Kirschenstein, Gerwartowski, Ferber, Carl Tiedemann (1753-1768), Owidzki (1768), Ludwik Tiedemann (1789-1814), Heyer (1873).

W 1583 roku we wsi żyło 16 chłopów uczęszczających do kościoła w Pręgowie, w 1856 roku zanotowano 134 mieszkańców, a w 1869 roku – 207 osób mieszkających w 15 budynkach mieszkalnych.

W roku 1874 kaznodzieja Gehrt przekazał gdańskiemu „Naturforschenden Geselschaft" żelazną ostrogę odnalezioną przez Arnolda z Goszyna.

Po reformie administracyjnej z 1887 roku obszar dworski, po którym pozostał zespół folwarczny z niewielkim parkiem, stał się częścią powiatu wiejskiego Gdańskie Wyżyny. Dwór uległ zniszczeniu po wojnie, a na jego miejscu postawiono biurowiec zakładu rolnego. Siedziba obwodu i urząd stanu cywilnego mieściły się na miejscu. Kościół ewangelicki znajdował się w Lublewie Gdańskim, a katolicki w Pręgowie. W 1920 roku istniejąca od 15 lat królewska domena i obwód Goszyn stały się częścią Wolnego Miasta Gdańska i powiatu Gdańskie Wyżyny.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

W roku 1967 mieszkaniec Goszyna Grzegorz Faralich został mistrzem Polski w konkursie orek.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[2] na listę zabytków wpisany jest zespół folwarczny z XIX/XX w. przy ul. Derkowskiego, nr rej.: A-1517 z 15.02.1995:

• dwór
• spichlerzyk
• budynek gospodarczy
• stajnia
• obora z magazynem zbożowym (nie istnieje)
• brama (słupy ceglane)
• park.

Zobacz też

• Goszyn (przystanek kolejowy)
• inne miejscowości o tej nazwie: Goszyn

Przypisy

Bibliografia

• Dariusz Dolatowski: Gminne Strony. Zarys dziejów gminy Pruszcz Gdański do 1939 roku. Suwałki-Pruszcz Gdański: FFP AGNI, 2010, ISBN 978-83-60176-58-0.

Linki zewnętrzne

• Goszyn na polskiezabytki.pl