Gowarczów (gromada)

Gowarczów
gromada
1954–1973
Państwo

 PRL

Województwo

kieleckie

Powiat

konecki

Data powstania

29 września 1954

Data likwidacji

1 stycznia 1973

Siedziba

Gowarczów

Szczegółowy podział administracyjny (1954)
Liczba sołectw

6

Liczba reprezentantów
Liczba członków GRN (1954)

27

brak współrzędnych
Portal Polska

Gowarczów – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.

Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].

Gromadę Gowarczów z siedzibą GRN w Gowarczowie utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie koneckim w woj. kieleckim, na mocy uchwały nr 13d/54 WRN w Kielcach z dnia 29 września 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[5] Borowiec, Gowarczów, Ruda Białaczowska i Skrzyszów ze zniesionej gminy Gowarczów w tymże powiecie oraz obszary dotychczasowych gromad Korytków i Kupimierz ze zniesionej gminy Stużno w powiecie opoczyńskim, a także pas leśny o powierzchni 2300 ha z powiatu opoczyńskiego[6]. Dla gromady ustalono 27 członków gromadzkiej rady narodowej[7].

Na uwagę zasługuje znajdowanie się w granicach gromady Gowarczów – lecz wyłączonego spod jej administracji – rozbudowującego się poligonu wojskowego Barycz, obejmującego dotychczasowe gromady Barycz, Bębnów, Brzeźnica, Huta, Januchta, Józefów, Komaszyce, Miłaków, Morzywół, Rogówek i Wola Nosowa, które stopniowo wyludniano, podporządkowując je na potrzeby poligonu[8]. Jednak już na przełomie lat 50. i 60. poligon zlikwidowano, a 1 stycznia 1959 roku utworzono na tym terenie nadleśnictwo Barycz[9], którego głównym celem było zalesienie ponad 4000 ha gruntów rolnych byłego poligonu[10]. 31 grudnia 1959 część tych obszarów – dawne wsie Eugeniów, Gąsiorów i Kacprów – wyłączono z gromady Gowarczów, włączając je do gromady Ruski Bród w powiecie przysuskim[11]. Wiele wsi włączonych uprzednio do poligonu Barycz do dziś nie zaludniono, a pozostają one uroczyskami bądź niewielkimi osadami leśnymi (Budki, Eugeniów, Gąsiorów, Huta (Stara), Januchta, Józefów, Kacprów, Ludwinów i Wola Nosowa).

31 grudnia 1959 do gromady Gowarczów przyłączono wieś Giełzów z gromady Petrykozy w powiecie opoczyńskim[11].

Gromada Gowarczów przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[12]. 1 stycznia 1973 reaktywowano gminę Gowarczów[13].

Przypisy

  1. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
  2. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
  3. a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
  4. Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
  5. Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
  6. Uchwała Nr 13d/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu koneckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104).
  7. Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Końskich z dnia 4 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 października 1954 r., Nr. 11, Poz. 27).
  8. Historia Nadleśnictwa Barycz.
  9. Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 365 z dn. 10 listopada 1958 r.
  10. Historia nadleśnictwa Barycz.
  11. a b Dz.U. z 1959 r. nr 68, poz. 422.
  12. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
  13. Uchwała Nr XVII/79/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie kieleckim (Dz. Urz. WRN w Kielcach z 1972 r. Nr 26, poz. 173).

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).