Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie

Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie

Płyta na grobie dowódców Armii Ludowej na skwerze Hoovera
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Miejsce	skwer Hoovera
Data odsłonięcia	1953
Data likwidacji	9 października 2008
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie
52°14′40,43″N 21°00′51,62″E/52,244564 21,014339

Grób członków Sztabu AL na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie – mogiła 5 członków sztabu okręgu warszawskiego AL poległych w powstaniu warszawskim.

Opis

W mogile pochowano dowódcę okręgu mjr. Bolesława Kowalskiego, członka Sztabu Głównego AL mjr. Stanisława Nowickiego, szefa sztabu okręgu kpt. Edwarda Lanotę, dowódcę oddziałów Służby Bezpieczeństwa AL w powstaniu kpt. Stanisława Kurlanda i oficera sztabowego por. Anastazego Matywieckiego poległych 26 sierpnia 1944 r. w kwaterze dowództwa AL na Nowym Mieście przy ul Freta 16 po jej zbombardowaniu. Początkowo ich mogiły mieściły się przy gruzach zbombardowanej kamienicy, ale w marcu 1945 r. ciała zostały ekshumowane i uroczyście złożone we wspólnym grobie na skwerze Hoovera na Krakowskim Przedmieściu.

Miejsce zostało trwale upamiętnione w 1953 r.^[1]. Umieszczono tam płytę granitową z napisem^[1]. Co roku 26 sierpnia zbierali się kombatanci i odbywały się uroczystości z udziałem kompanii honorowej wojska z uroczystym złożeniem kwiatów.

Ostatecznie Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa mimo protestów rodzin zadecydowała o usunięciu płyty z mogiły 9 października 2008, w czasie prac prowadzonych na skwerze przez Zarząd Terenów Publicznych Śródmieście, robotnicy kładący podziemne instalacje światłowodowe usunęli płytę i natrafili na szczątki. Robotnicy wykopali 4 trumny, a także krzyż, zegarek, przedwojenne monety, pozostałości po odzieży i butach, czerwoną flagę z napisem „AL”. Na miejsce została wezwana policja i archeolog z biura stołecznego konserwatora zabytków. Prasa nagłośniła sprawę informując, iż odnaleziono niezidentyfikowane szczątki powstańcze. Informacje te wynikały z faktu, że od wielu lat mogiła nie figurowała w żadnych rejestrach i w ewidencji wojewody i traktowana była jako grób symboliczny. Dalej sprawę nagłośnili zbulwersowani krewni pochowanych w tym poeta Piotr Matywiecki.

Szczątki złożone w mogile trafiły do Zakładu Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jak się okazało, w mogile poza szczątkami 5 członków Sztabu AL złożone były szczątki co najmniej kilkunastu osób dorosłych obojga płci oraz dziecka w wieku około siedmiu-ośmiu lat prawdopodobnie również poległych w czasie bombardowania kamienicy przy ul. Freta 16.

Prokuratura prowadziła śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień przez urzędników, którzy dopuścili do usunięcia płyty i rozkopania grobu na skwerze Hoovera. Postępowanie umorzyła, nie dopatrując się naruszenia prawa.

26 sierpnia 2009 r., w rocznicę śmierci wszystkie szczątki z grobu na skwerze Hoovera, spoczęły w zbiorowej mogile w kwaterze AL na Wojskowych Powązkach. Uroczystość miała charakter świecki z ceremoniałem wojskowym. Wiceprezydent Warszawy Włodzimierz Paszyński obiecał również umieszczenie na skwerze Hoovera tablicy informującej, iż znajdowała się tam mogiła członków Sztabu AL.

Przypisy

Bibliografia

• Artykuł „31 dzień powstania” na stronie warszawa.pl (31.08.2006)
• Artykuł Tomasza Urzykowskiego „Grób, którego nie było w ewidencji” na stronie wyborcza.pl (13.10.2009). wyborcza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-19)].
• Artykuł Tomasza Urzykowskiego „Nie uwierzyli, że grób jest prawdziwy” na stronie wyborcza.pl (10.10.2008)
• Artykuł Tomasza Urzykowskiego „Szczątki powstańców wrócą niedługo do ziemi” na stronie wyborcza.pl (18.08.2009)
• Marka Kozubala i Piotra Szymaniaka „Grób na skwerze Hoovera” na stronie „Życia Warszawy” (9.10.2008)

Gwardia Ludowa — Armia Ludowa

Organizacje	Armia Ludowa Gwardia Ludowa Połączone Siły Zbrojne AL, PAL i KB Związek Walki Młodych
Organizacje powiązane	Polska Partia Robotnicza Krajowa Rada Narodowa Grupa Inicjatywna PPR Bojowa Organizacja Ludowa Polska Wojskowa Organizacja Rewolucyjna Polski Sztab Partyzancki Rewolucyjne Rady Robotniczo-Chłopskie „Młot i Sierp” Stowarzyszenie Przyjaciół ZSRR Związek Walki Wyzwoleńczej Robotniczo-Chłopska Organizacja Bojowa Rewolucyjna Grupa Inteligencji Socjalistycznej „Świt”
Oddziały	Batalion im. Czwartaków 1 Brygada AL im. Ziemi Kieleckiej 1 Brygada AL im. Ziemi Lubelskiej 1 Brygada AL Ziemi Krakowskiej 2 Brygada AL „Świt” 2 Brygada AL im. Jana Hołoda 3 Brygada AL im. gen. Józefa Bema 3 Północnolubelska Brygada AL Brygada AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej” Brygada AL im. Tadeusza Kościuszki Brygada AL im. Wandy Wasilewskiej 10 Brygada AL „Zwycięstwo” 11 Brygada AL „Wolność”
Akcje zbrojne	Zamachy Gwardii Ludowej na Café Club Akcje ekspropriacyjne GL Bitwa pod Zalezianką Powstanie zamojskie Pogrom w Ludmiłówce Mord w Drzewicy Zamachy Gwardii Ludowej na kina dla Niemców Zamach Gwardii Ludowej na kolumnę SA Bitwa pod Kochanami Obrona gajówki Małachów Zbrodnia w Owczarni Bitwa pod Rąblowem Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (Bitwa na Porytowym Wzgórzu) Powstanie warszawskie Obrona Republiki Pińczowskiej (Bitwa o Skalbmierz, Potyczka pod Baranowem) Bitwa pod Pokrytkami Bitwa pod Rząbcem Bitwa pod Ewiną Bitwa pod Gruszką Potyczka pod Chotczą
Oznaczenia	Krzyż Grunwaldu
Upamiętnienie i pieśni	Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie Pomnik Partyzanta w Warszawie Gdy naród do boju Marsz Gwardii Ludowej Pieśń Partyzantów Lubelszczyzny
Historia	Mord pod Borowem