Grębocice

Artykuł

51°35′53″N 16°9′57″E

- błąd

38 m

WD

51°34'59.9"N, 16°9'0.0"E

- błąd

14 m

Odległość

2080 m

Grębocice
wieś
Ilustracja
Kościół św. Marcina w Grębocicach
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

polkowicki

Gmina

Grębocice

Wysokość

87 m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

1466[1]

Strefa numeracyjna

76

Kod pocztowy

59-150[2]

Tablice rejestracyjne

DPL

SIMC

0363978

Położenie na mapie gminy Grębocice
Mapa konturowa gminy Grębocice, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Grębocice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Grębocice”
Położenie na mapie powiatu polkowickiego
Mapa konturowa powiatu polkowickiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Grębocice”
Ziemia51°35′53″N 16°09′57″E/51,598056 16,165833

Grębocice (niem. Gramschütz[3]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Grębocice.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyły 1466 mieszkańców[1]. Są największą miejscowością gminy Grębocice.

Nazwa

Nazwa wsi etymologicznie oznacza potomków Gręboty.

Pierwsza wzmianka w dokumencie księcia głogowskiego Konrada I pod datą 24 stycznia 1272, w którym wymieniono Jana, sołtysa Grębocic. W dokumencie z 1 sierpnia 1298 wieś występuje pod nazwą Grambociz jako wieś książęca lokowana w 1298 roku na prawie niemieckim. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol."Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego") napisanej w latach 1295-1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Grambocziczi[4][5]. W dokumentach istnieje pod wieloma nazwami, m.in.: Grambocicz (rok 1279) Gramczycz (rok 1337), Gramschicz (rok 1339). W dokumencie z 3 grudnia 1383 wieś występuje w zgermanizowanej formie Gramschütz.

Historia

W pierwszej połowie XIV wieku wieś przeszła pod władanie rycerskiego rodu Birberstein. W 1439 roku przeszła pod władanie kanoników regularnych z Żagania. W drugiej połowie XV wieku właścicielami wsi był ród rycerski Schoffów, którzy sprzedali ją w 1505 roku Baltazarowi von Labin z Konotopu i Hermanowi Czertis. Od 1527 roku właścicielem jest zakon augustianów z Żagania. W XVI wieku wieś staje się własnością rodziny von Loss, która zleca wybudowanie wieży rycerskiej.

21 czerwca 1743 właścicielem zostaje król niemiecki Fryderyk II Wielki. 27 kwietnia 1754 wybrano miejsce na budowę nowego kościoła ewangelickiego, rozebranego po 1945 roku (dziś na jego miejscu stoi piekarnia Gminnej Spółdzielni w Grębocicach). W latach 1766-1802 Grębocice stają się własnością księcia pruskiego Henryka Hohenzollerna, potem przejął je książę Fryderyk, a po nim jego syn Fryderyk August. Podczas kampanii napoleońskiej przez Grębocice 2 razy przeszły oddziały wojsk francuskich: 15 listopada i 4 grudnia 1806. W 1813 roku wieś zajmują Rosjanie. Po wojnie Grębocice stają się majątkiem państwowym dzierżawionym przez rodzinę Mescherów.

W 1828 roku zbudowano we wsi bitą drogę. W 1854 roku uruchomiono linię kolejową. Na początku XX wieku Grębocice zostały zelektryfikowane. Od 1911 roku funkcjonowało towarzystwo gimnastyczne oraz koła jeździeckie i łowieckie. Przed II wojną światową istniały we wsi: mleczarnia, wytwórnia maszyn rolniczych, skład węgla i nawozów sztucznych, osiem sklepów i hurtowni, dwie gospody, hotel z restauracją oraz najstarsza w rejonie głogowskim ochotnicza straż pożarna.

W 1945 roku otwarto Urząd pocztowy, w październiku tego samego roku powstała spółdzielnia spożywców Zaodrzanka, a w listopadzie otwarto szkołę podstawową. W 1947 roku powstała jednostka OSP.

W 1985 roku odkryto dwa obiekty związane z kulturą łużycką oraz pięć obiektów późnolateńskich (III wiek p.n.e.), w tym piec wapienniczy, jeden z najstarszych poznanych obiektów tego typu.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[6]:

  • kościół filialny pw. św. Marcina, z 1500 r. – przełomu XV/XVI wieku, koniec XIX w.
  • cmentarz przykościelny
  • kaplica cmentarna, z drugiej połowy XVIII w.
  • zespół pałacowy, z początku XVII w., XIX w.:
  • klasycystyczne murowane domy z pierwszej połowy XIX wieku:
    • dom, ul. Długa 11 (dawniej nr 116), z 1805 r.
    • dom, ul. Długa 11 (dawniej nr 130), z 1832 r.
    • dom, ul. Długa 11 (dawniej nr 143), z połowy XIX r.
    • dom, ul. Głogowska 12 (dawniej nr 174), z połowy XIX w.

inne zabytki:

Przypisy

  1. a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 338 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  4. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  5. H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  6. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 139. [dostęp 2012-09-27].

Bibliografia

  • Górniak Robert: Grębocice w średniowieczu, w: Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. Zeszyt 7, Towarzystwo Miłośników Głogowa, Głogów 1993 (wersja elektroniczna)
  • Górniak Robert: Grębocice w czasach nowożytnych, w: Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. Zeszyt 8, Towarzystwo Miłośników Głogowa, Głogów 1993 (wersja elektroniczna)
  • Górniak Robert: Grębocice – wykopaliska, w: Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. Zeszyt 9, Towarzystwo Miłośników Głogowa, Głogów 1993 (wersja elektroniczna)
  • Górniak Robert: Grębocice – zabytki architektury, w: Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. Zeszyt 10, Towarzystwo Miłośników Głogowa, Głogów 1993 (wersja elektroniczna)
  • Górniak Marek Robert: Grębocice – gmina protestancka, w: Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. Zeszyt 44, Towarzystwo Ziemi Głogowskiej, Głogów 1997 (wersja elektroniczna)
  • Sadowski Jerzy: Grębocice – kościół pw. św. Marcina, w: Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. Zeszyt 6, Towarzystwo Miłośników Głogowa, Głogów 1993 (wersja elektroniczna)
  • Górniak Marek Robert: Leciwe Grębocice, Gazeta Lubuska 46(1998) nr 106, s. 16

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
POL gmina Grębocice COA.jpg
Herb gminy Grębocice (powiat polkowicki)
Grębocice -Kościół św. Marcina..jpg
Autor: Zetem, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Grębocice - kościół parafialny św. Marcina (zabytek nr rejestr. A/1629/122)