Grabarz pospolity

Grabarz pospolity
Nicrophorus vespillo
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

omarlicowate

Podrodzina

Nicrophorinae

Rodzaj

Nicrophorus

Gatunek

grabarz pospolity

N. vespillo

Grabarz pospolity (Nicrophorus vespillo) – gatunek chrząszcza z rodziny omarlicowatych.

Chrząszcz o ciele długości 10–24 mm[1]. Ubarwiony czarno z dwiema szerokimi, poprzecznymi, żółto- lub pomarańczowoczerwonymi przepaskami na pokrywach[2][1]. Czułki zwieńczone 4-członową buławką, w której pierwszy człon jest czarny, a pozostałe żółtoczerwone, niekiedy przyciemnione[1]. Okolice przedniego brzegu przedplecza ma porośnięty żółtymi włoskami, a pozostałą jego część nagą[2][1]. Żółte włoski porastają tylną ⅓ brzegu pokryw[1]. Występuje kilka wariantów barwnych tego chrząszcza różniących się rozłożeniem żółtopomarańczowych plam na czarnych pokrywach skrzydeł.

Owad rozprzestrzeniony w prawie całej Eurazji, znany także ze Stanów Zjednoczonych. W Polsce pospolity[1].

Tryb życia

Grabarz pospolity i podróżujące na nim roztocze

Grabarz należy do nekrofauny. Odżywia się martwymi kręgowcami, które odnajduje za pomocą węchu. Samce po odnalezieniu padliny wydzielają charakterystyczny zapach i wydają skrzypiące dźwięki przywabiające samice. Następnie zakopują padlinę. W komorze z padliną samica składa do 15 jaj. Po pięciu dniach wylęgają się larwy, które w ciągu następnych 5–6 dni dwukrotnie linieją. Do drugiej wylinki larwy są karmione przez dorosłe chrząszcze brunatną cieczą powstałą z przetrawionej padliny, później zaczynają żywić się same. Grabarz pospolity posiada trzy stadia larwalne, w każdym z nich larwa ma odmienny wygląd (hipermetamorfoza).

Grabarze pospolite często przenoszą na sobie roztocze. Te pajęczaki żywią się jajami much, złożonymi w padlinie i zazwyczaj nie szkodzą chrząszczom[3].

Przypisy

  1. a b c d e f Maciej Mroczkowski: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 25 Omarlicowate - Silphidae. Warszawa: PWN, PTEnt., 1955.
  2. a b Roland Gerstmeier, przeł. Henryk Grabarczyk: Chrząszcze. Rozpoznawanie i oznaczanie. Multico, seria: Przewodnik Kieszonkowy. ISBN 83-7073-105-8.
  3. Grabarz żółtoczarny (Nicrophorus vespilloides) – W boju o martwą mysz. Świat Makro.com. [dostęp 2020-08-10].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Krompootdoodgraver Nicrophorus vespillo achter grassprietje.jpg
Nicrophorus vespillo, Fort III, Borsbeek, Antwerpen, Belgium
Nicrophorus vespillo 01(js), Lodz(Poland).jpg
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nicrophorus vespillo Grabarz pospolity
Necrophorus vespillo (Linné, 1758) male (3296105414).jpg
Autor: Udo Schmidt from Deutschland, Licencja: CC BY-SA 2.0

Familie: Silphidae Grösse: 12-22 mm Verbreitung: holarktisch Ökologie: an Aas Fundort: Germania, Bayern, Oberfranken, Kulmbach leg.det. U.Schmidt, 1984

Foto: U.Schmidt, 2009