Grabczychy

Grabczychy – zbudowane z wapieni dwa skalne żebra w skałach Łysiny w Pieninach, po lewej stronie Pienińskiego Przełomu[1]. Znajdują się tuż poniżej Ostrej Skały. Pierwsza od góry jest Grabczycha Wyżnia (około 540 m n.p.m.), niżej znajduje się Grabczycha Niżnia (ok. 550 m n.p.m.)[2]. Opadają do Dunajca stromymi, około 100-metrowej wysokości urwiskami porośniętymi ciepłolubnymi murawami z górskimi gatunkami roślin. Piargi u podnóży Grabczych oraz głęboka i bardzo stroma kotlina pomiędzy nimi jest dogodnym siedliskiem dla występujących w tej okolicy gadów: padalca zwyczajnego, żmii zygzakowatej, zaskrońca zwyczajnego, gniewosza plamistego. Ciekawa fauna ptaków i motyli. Na skałach czasami można zobaczyć rzadkiego pomurnika, a przy brzegu Dunajca pliszkę górską i pluszcza korduska[3]. Z rzadkich motyli występuje tutaj m.in. krasopani hera[4]. Z rzadkich w Polsce roślin występuje dwulistnik muszy i tawuła średnia[5]. W 2016 r. na skale Grabczycha Wyżnia znaleziono rzadki, chroniony gatunek mchu widłoząb kędzierzawy (Dicranum polysetum)[6]. W skale Grabczycha Niżnia znajduje się Grota Rybacka, wgłębiona na 4,5 m w skałę[1].

Pochodzenie nazwy nie jest znane. Grabczychy były częstym motywem w sztuce. Jako pierwszy rysował je w 1851 Maciej Bogusz Stęczyński[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c Józef Nyka, Pieniny, wyd. IX, Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006, ISBN 83-915859-4-8.
  2. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [dostęp 2021-09-28].
  3. ↑ Kazimierz Zarzycki, Roman Marcinek, Sławomir Wróbel, Pieniński Park Narodowy, Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2003, ISBN 83-7073-288-7.
  4. ↑ Monitoring krasopani hera [dostęp 2009-06-28].
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
  6. ↑ Grzegorz Vončina, Adam Stebel, Materiały do flory mchów (Bryophyta) pienińskiego pasa skałkowego (Karpaty Zachodnie), „Pieniny. Przyroda i człowiek”, 14, 2016, s. 79–89.

Media użyte na tej stronie

Grabczychy a1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skały Grabczychy w Pieninach. Widok z Drogi Pienińskiej
Ostra Skała i Grabczychy a3.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ostra Skała i Grabczychy w Pieninach. W głębi Podskalnia Góra i Nowa Góra
Grabczycha Ostra Skała P37.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ostra Skała, Grabczyny, Facimiech