Granatnik

Granatnik – indywidualna lub zespołowa broń strzelecka o kalibrze nieprzekraczającym zwykle 40 mm, przeznaczona do zwalczania celów powierzchniowych pociskami wybuchowymi (granatami) na dystansach do 400 metrów. Mianem granatnika określa się również wyrzutnie granatów z gazem łzawiącym. Dawniej – rodzaj działa ze stosunkowo długa lufą, używanego w XVIII wieku do strzelania granatami. W Polsce, za czasów Stanisława Augusta wprowadzono granatniki zwane jednorogami^[1].

W ujęciu współczesnym, granatniki pierwszy raz zostały wprowadzone na uzbrojenie w czasie I wojny światowej. Ich przeznaczeniem było miotanie granatów w strefie walki, leżącej między zasięgiem rzutu granatem ręcznym, a minimalnym zasięgiem działania moździerza.

Najlżejszymi rodzajami tego typu broni są granatniki indywidualne: nasadkowe (pot. garłacz) i podwieszane - montowane bezpośrednio na karabinach (np. Viven-Bessières, Pallad), jak również przybierające formę broni samodzielnej (np. M79). Granatniki występują również jako cięższa broń zespołowa, wymagająca umieszczenia na lekkiej podstawie (np. wz. 36, AGS-17). Niektóre wczesne typy granatników miały budowę analogiczną jak moździerze, z tego powodu różnica między nimi często jest płynna i niejednoznaczna (granatnikiem w takim wypadku zazwyczaj określa się broń lżejszą i o mniejszym zasięgu niż moździerz).

Specyficzną formą granatników są granatniki przeciwpancerne, przeznaczone do zwalczania pojazdów opancerzonych oraz burzenia umocnień polowych. Najczęściej zasilane niekierowanymi pociskami rakietowymi lub mające formę broni bezodrzutowej (np. RPG-7, Panzerfaust).

Ze względu na stopień automatyzacji wyróżniamy granatniki nieautomatyczne, półautomatyczne oraz automatyczne (zob. granatnik automatyczny). Granatnik może być bronią jednostrzałową, lub być zasilany z magazynków, taśm amunicyjnych lub bębnów rewolwerowych.

Konstrukcje nowocześniejszych granatników posiadają dwukomorowe układy miotające, które zmniejszają odrzut i obniżają ich masę.

• 

  Granatnik l.Gr.W.36 o budowie analogicznej do moździerza

• 

  Granatnik nasadkowy Viven-Bessières zamocowany na karabinie Lebel Mle 1886

• 

  Granatnik podwieszany M203 zamocowany na karabinie M16A2

• 

  Jednostrzałowy granatnik M79

• 

  Półautomatyczny granatnik rewolwerowy RGP-40

• 

  Automatyczny granatnik Mk 19

• 

  Rakietowy granatnik przeciwpancerny RPG-7

• 

  Bezodrzutowy granatnik przeciwpancerny Panzerfaust 30

• 

  Naboje-granaty 40 × 46 mm SR. Standardowa amunicja NATO przeznaczona do granatników

Zobacz też

• Granatnik przeciwpancerny
• Granatnik nasadkowy (garłacz)
• Granatnik podwieszany
• Granatnik automatyczny
• Karabin-granatnik
• Granat nasadkowy

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.
• Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-12390-7.