Granica polsko-gdańska
 | |
| Państwa graniczące | |
|---|---|
| Okres istnienia | |
| W obecnym przebiegu | nie istnieje, częściowo granica powiatu gdańskiego |
| Długość | 139[1] km |
Granica polsko-gdańska – istniejąca w okresie międzywojennym (1920-1939) granica państwowa o długości 139 km[1][2][a] pomiędzy Wolnym Miastem Gdańskiem i Polską.
Kształtowanie się wspólnej granicy
Granica została wytyczona przez mocarstwa zachodnie, które powołały do życia Wolne Miasto Gdańsk. Art. 100 traktatu wersalskiego określił granice Wolnego Miasta Gdańska.
Przebieg granicy
Przebiegała w przybliżeniu jak granice powiatów sprzed I wojny światowej: północna granica powiatu tczewskiego i wschodnia powiatów wejherowskiego i kartuskiego (z wyjątkiem należących wcześniej do powiatu gdańskiego gmin Bysewo, Klukowo, Rębiechowo, Sulmin oraz obszarów dworskich Czaple, Kokoszki, Leźno, Lniska, Matarnia i Owczarnia[3], które włączono w granice Polski). Wyjątkiem było także miasto Sopot, które pomimo dotychczasowej przynależności do powiatu kartuskiego włączono w skład Wolnego Miasta, ze względu na dominację ludności niemieckiej i położenie blisko granic powiatu gdańskiego. Ostatni, nadmorski odcinek granicy stanowił potok Swelina.
Na granicy zostały ustawione granitowe słupy graniczne z napisem Traite de Versailles / 28 Juin 1919 i literami P od strony Polski, FD od strony Wolnego Miasta i D od strony Niemiec. Słupy oznaczone były literą sekcji (od A do G) i kolejnym numerem. Słup A001 znajdował się u ujścia Sweliny do Zatoki Gdańskiej. Sekcja D przebiegała od Postołowa do Wisły. Liczyła ponad 30 kilometrów i ustawiono na niej 170 słupków granicznych. Wyznaczono również trzy przejścia graniczne, a jedno z nich mieściło się w Koźlinach. Był tutaj punkt kontroli celnej całodobowy dla ruchu pieszego i samochodowego[4].
Dla upamiętnienia faktu istnienia granicy w gdańskiej dzielnicy Kokoszki, rondo na skrzyżowaniu ulicy Kartuskiej i Otomińskiej od 2016 roku nosi nazwę Rondo Graniczne Wolne Miasto Gdańsk - Rzeczpospolita Polska (1920-1939)[5].
Wybrane przejścia graniczne[6]
- Kolibki/Steinfließ
- Sulmin/Ottomin
- Gołębiewko/Mittel Golmkau
- Lasy Oliwskie/Forst Oliva
- Hohenstein (kolejowe) i Kohling/Miłobądz (drogowe)
Weißenberg – miejsce styku trzech granic (polska, niemiecka - zobacz granica gdańsko-niemiecka, gdańska).
Uwagi
- ↑ Henryk Dominiczak określa długość granicy z Wolnym Miastem Gdańskiem na 121 km → Dominiczak 1997 ↓, s. 218
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Polska w cyfrach [w:] E. Romer Atlas Polski współczesnej, 1928.
- ↑ Terytorium II Rzeczypospolitej. drugarzeczpospolita.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]..
- ↑ Dz. Urz. M. b. D. P. z 1920 r. Nr 33, poz. 292
- ↑ Polska w Koźlinach
- ↑ Katarzyna Moritz: Wolne Miasto Gdańsk będzie miało swoje rondo. 2016-11-08. [dostęp 2016-11-09].
- ↑ Granice Wolnego Miasta Gdańska. [dostęp 2009-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-12)].
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
Linki zewnętrzne
| Granice obecne (od 1993) | |
|---|---|
| Granice PRL (1945–1989) i nieistniejące III RP (1989–1993) |
|
| Granice II RP (1918–1939) |
|
| Granice I RP (1569–1795) |
|
| Inne granice historyczne |
|
- Zobacz też portal
Polska
| Granice historyczne (1920–1939) |
|---|
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
.svg)
.svg)
Flag of Hungary from 6 November 1915 to 29 November 1918 and from August 1919 until mid/late 1946.
.svg)
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
↑ Civil flag or Landesfarben of the Habsburg monarchy (1700-1806)
↑ Merchant ensign of the Habsburg monarchy (from 1730 to 1750)
↑ Flag of the Austrian Empire (1804-1867)↑ Civil flag used in Cisleithania part of Austria-Hungary
(1867-1918)House colours of the House of Habsburg
.svg)
The Ottoman flag of 1844–1922. Late Ottoman flag which was made based on the historical documents listed in the Source section. Note that a five-pointed star was rarely used in the star-and-crescent symbol before the 19th century.
.svg)
Autor: Lobachev Vladimir, Licencja: CC BY-SA 4.0
Srebrenik of Vladimir Svyatoslavich. 980-1015. The reverse side. Break through A. Year Silaev.
Autor: J a1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Banner of Kazimierz, duke of Pomerania - Szczecin in battle of Grunwald (1410)
Flag of Ducal Prussia
The Banner of the Order of Teutonic Knights
.svg)
.svg)
Znak F-2a: granica państwa
.svg)
The flag of the First Slovak Republic from 1939-1945.
.svg){kind=link}
Swallow-tailed flag used between the reign of Gustav I of Sweden until c. 1650, when it was succeeded by a triple-tailed flag.
Herb księstwa pomorskiego, za księcia Bogusława X
1. księstwa szczecińskiego (Szczecin)
2. właściwego księstwa pomorskiego (Kamień Pomorski)
3. księstwa kaszubskiego, pod pojęciem Kaszuby rozumie się miejscową nazwę Pomorza (Koszalin, Szczecinek)
4. księstwa wendyjskiego - (Sławno, Słupsk)
5. księstwa rugijskiego (Bergen auf Rügen)
6. władztwa Uznam (Uznam)
7. ziemi bardzkiej (Barth)
8. hrabstwa choćkowskiego (Gützkow)
Contemporary reconstruction. Flag of Moldavia in the 15th-16th centuries. Made after: Seal of en:Alexandru cel Bun (1400-1432) from the National Museum of History of Romania. [1], Image:AlexandruCelBunSeal.png, Image:StefanCelMareSeal.png. The first information regarding the color of the Moldavian flag (including elements) comes from a book of documents published in Krakow in 1533: The grand flag had a red field on which was nicely painted with gold the coat of arms of Moldavia (banderim magnum sericeum, coloris rubri, in quo arma terrae Moldaviae pulhre auro depicta erant).
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Oryginalny kamień graniczny Wolnego Miasta Gdańska i Polski. Przechowywany jest na dziedzińcu Muzuem Historycznego Miasta Gdańska.
Banner of the Arms of Transylvania, red stripe was added later.
.svg)
Autor:
- Armoiries_électeur_Brandebourg.svg: Odejea
- derivative work: Amber and Black (talk)
Flag of w:Margraviate of Brandenburg / Electorate of Brandenburg / w:Brandenburg-Prussia 1340-1657
Posterunek Straży Granicznej w Kolibkach (granica Polski i Wolnego Miasta Gdańska).
Autor: Original uploader was Lord Leatherface, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The purported flag of the Golden Horde, as shown in the Catalan Atlas (1375).
Based on Early Mongol Flags at crwflags.com:
- One of the charges is a crescent and the other looks like a simplified form of the tamga from the flag of Idel Ural. On different copies of the flag, the crescent has different size; it is often smaller than shown here, sometimes even reduced into a simple oblique stroke and conjoined with the other charge into a si[n]gle symmetrical object; the other charge also sometimes lacks the oblique part [2, 3]. It was obviously difficult to draw the charges always the same way. The cities with this flag which are easy to identify are [2, 7, 8]: Sarai, the capital (spelled Sarra) - there is also a depiction of the ruler, "Jani Beg Lord of Sarai" ("Jambech senyor de Sarra"); Tana, present-day Azov, Russia; and Urgench, Uzbekistan (spelled Organci, with a cedilla under the c; nowadays ruined). This flag is a variant of the flag of "Emperor of Sarai" ("Emperador de Sara") from "Libro del conoscimiento de los reinos" [7] and might be the one that had really existed, considering the similarity of its charges with those from the flag of Idel Ural.
- [2] Enciclopedia universal ilustrada, vol. XXI, Espan~a Madrid: Espasa-Calpe S.A., 1968
- [3] Istorija otkric'a i istraz<ivanja, vol. I: Poc<etak istraz<ivanja; Mladinska knjiga, Ljubljana, 1979; Original title: A History of Discovery and Exploration, vol. I: The Search Begins;(C) 1973 Aldus Books Limited, London
- [7] Libro del Conoscimiento. Viajes medievales, vol. I Madrid: Fundacio'n Jose' Antonio de Castro, 2005 ISBN 84-96452-11-5 (complete edition) ISBN 84-96452-12-3 (vol. I) [e9s50]
- [8] A[p]pendices. (Ibid.)
- Tomislav Todorovic, 21 April 2007
