Granica polsko-węgierska
Granica polsko-węgierska − granica państwowa pomiędzy Polską a Węgrami, istniejąca od czasów Bolesława Chrobrego (około 1000 roku) do włączenia Węgier w skład państwa habsburskiego (XVI wiek) oraz ponownie w II RP. Na przestrzeni lat zmieniał się jej przebieg, ale oba państwa zawsze pozostawały w dość dobrych stosunkach.
Granica polsko-węgierska w średniowieczu
Granica polsko-węgierska w II RP
 | |
| Państwa graniczące | |
|---|---|
| Okres istnienia | |
| W obecnym przebiegu | nie istnieje |
W okresie II RP granica polsko-węgierska istniała kilkukrotnie.
1918
W początkowym okresie istnienia II RP granica polsko-węgierska istniała od przejęcia władzy nad Galicją przez Polską Komisję Likwidacyjną w dniu 31 października 1918 do zawarcia porozumienia między węgierskim ministrem Albertem Bartha i ambasadorem Czechosłowacji Milanem Hodžą przekazującego obszar Górnych Węgier Czechosłowacji w dniu 6 grudnia 1918, wskutek czego granica polsko-węgierska na całej swojej długości stała się granicą polsko-czechosłowacką. [2]
1919
W późniejszym okresie granica polsko-węgierska wróciła na krótki okres podczas ofensywy Węgierskiej Republiki Rad na ziemie Słowacji w dniu 16 czerwca 1919 na krótkim, ok. 5-kilometrowym odcinku w rejonie Bardiowa po węgierskiej stronie i Muszyny po polskiej stronie. W dniu 7 lipca 1919 wojska węgierskie zostały wycofane z terenów Słowacji.[2]
1939
W wyniku postanowień układu monachijskiego z 30 września 1938 roku, które osłabiły rząd centralny w Pradze, przedstawiciele wszystkich niepodległościowych stronnictw Rusi Zakarpackiej 8 października ogłosili autonomię tego kraju w ramach Republiki Czesko-Słowackiej. Jednakże 2 listopada 1938 roku Węgry, działając na podstawie pierwszego arbitrażu wiedeńskiego, zajęły południową część Rusi Zakarpackiej z dwoma największymi miastami – stołecznym Użhorodem i Mukaczewem. W odpowiedzi na działania Węgrów, 22 listopada Zgromadzenie Narodowe Republiki Czesko-Słowackiej uchwaliło nową konstytucję, przyznającą Rusi Zakarpackiej autonomię (jako Ukraina Karpacka).
Dalsze losy Rusi Zakarpackiej zostały rozstrzygnięte przez politykę wielkich mocarstw. Dążenia władz węgierskich do przyłączenia tych terenów skłoniła III Rzeszę do zgody na anektowanie przez Węgry całej Rusi Zakarpackiej. Odpowiednie porozumienie podpisano 11 marca 1939 roku. Jednak po ogłoszeniu niepodległości przez Słowację 14 marca, również Ruś Zakarpacka, w nocy z 14 na 15 marca ogłosiła niepodległość jako Karpato-Ukraina. Wskutek zbrojnej interwencji Węgier do 18 marca 1939 roku powstający organizm państwowy Karpato-Ukrainy został całkowicie zlikwidowany. 16 marca odbyły się na Przełęczy Tucholskiej (Wereckiej) uroczystości spotkania wojsk polskich oraz węgierskich i stworzenia wspólnej granicy.
Granica przebiegała identycznie jak fragment granicy polsko-czechosłowackiej sprzed 1938 roku od okolic Solinki (góra Czerenin), do szczytu Stoh w Karpatach Marmaroskich.
Przypisy
- ↑ po agresji Niemiec i ZSRR we wrześniu 1939 roku wojska obu państw w całości zajęły terytorium II RP, w wyniku czego 28 września 1939 roku władze niemieckie i radzieckie podpisały pakt o granicach i przyjaźni, który wyznaczał granicę niemiecko-sowiecką na okupowanym terytorium Polski
- ↑ a b Studia nad geopolityką XX wieku, Piotr Eberhardt (red.), Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2013, ISBN 978-83-61590-33-0, OCLC 869922233.
Linki zewnętrzne
- Sebastian Drabik: Starania o granicę polsko-węgierską. 1938 - 1939 r.. historiaswiata.com.pl, 24 stycznia 2010. [dostęp 2016-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)].
| Granice obecne (od 1993) | |
|---|---|
| Granice PRL (1945–1989) i nieistniejące III RP (1989–1993) |
|
| Granice II RP (1918–1939) |
|
| Granice I RP (1569–1795) |
|
| Inne granice historyczne |
|
- Zobacz też portal
Polska
| Granice obecne | |
|---|---|
| Granice historyczne |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa Polski za panowania Bolesława III Krzywoustego (1102 - 1138)
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
Flag of Hungary from 6 November 1915 to 29 November 1918 and from August 1919 until mid/late 1946.
.svg)
.svg)
.svg)
The flag of the First Slovak Republic from 1939-1945.
.svg)
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
↑ Civil flag or Landesfarben of the Habsburg monarchy (1700-1806)
↑ Merchant ensign of the Habsburg monarchy (from 1730 to 1750)
↑ Flag of the Austrian Empire (1804-1867)↑ Civil flag used in Cisleithania part of Austria-Hungary
(1867-1918)House colours of the House of Habsburg
.svg)
Autor:
- Armoiries_électeur_Brandebourg.svg: Odejea
- derivative work: Amber and Black (talk)
Flag of w:Margraviate of Brandenburg / Electorate of Brandenburg / w:Brandenburg-Prussia 1340-1657
Contemporary reconstruction. Flag of Moldavia in the 15th-16th centuries. Made after: Seal of en:Alexandru cel Bun (1400-1432) from the National Museum of History of Romania. [1], Image:AlexandruCelBunSeal.png, Image:StefanCelMareSeal.png. The first information regarding the color of the Moldavian flag (including elements) comes from a book of documents published in Krakow in 1533: The grand flag had a red field on which was nicely painted with gold the coat of arms of Moldavia (banderim magnum sericeum, coloris rubri, in quo arma terrae Moldaviae pulhre auro depicta erant).
.svg)
Herb księstwa pomorskiego, za księcia Bogusława X
1. księstwa szczecińskiego (Szczecin)
2. właściwego księstwa pomorskiego (Kamień Pomorski)
3. księstwa kaszubskiego, pod pojęciem Kaszuby rozumie się miejscową nazwę Pomorza (Koszalin, Szczecinek)
4. księstwa wendyjskiego - (Sławno, Słupsk)
5. księstwa rugijskiego (Bergen auf Rügen)
6. władztwa Uznam (Uznam)
7. ziemi bardzkiej (Barth)
8. hrabstwa choćkowskiego (Gützkow)
Banner of the Arms of Transylvania, red stripe was added later.
.svg)
Flag of Ducal Prussia
Swallow-tailed flag used between the reign of Gustav I of Sweden until c. 1650, when it was succeeded by a triple-tailed flag.
.svg)
The Ottoman flag of 1844–1922. Late Ottoman flag which was made based on the historical documents listed in the Source section. Note that a five-pointed star was rarely used in the star-and-crescent symbol before the 19th century.
.svg)
Autor: Lobachev Vladimir, Licencja: CC BY-SA 4.0
Srebrenik of Vladimir Svyatoslavich. 980-1015. The reverse side. Break through A. Year Silaev.
Autor: Original uploader was Lord Leatherface, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The purported flag of the Golden Horde, as shown in the Catalan Atlas (1375).
Based on Early Mongol Flags at crwflags.com:
- One of the charges is a crescent and the other looks like a simplified form of the tamga from the flag of Idel Ural. On different copies of the flag, the crescent has different size; it is often smaller than shown here, sometimes even reduced into a simple oblique stroke and conjoined with the other charge into a si[n]gle symmetrical object; the other charge also sometimes lacks the oblique part [2, 3]. It was obviously difficult to draw the charges always the same way. The cities with this flag which are easy to identify are [2, 7, 8]: Sarai, the capital (spelled Sarra) - there is also a depiction of the ruler, "Jani Beg Lord of Sarai" ("Jambech senyor de Sarra"); Tana, present-day Azov, Russia; and Urgench, Uzbekistan (spelled Organci, with a cedilla under the c; nowadays ruined). This flag is a variant of the flag of "Emperor of Sarai" ("Emperador de Sara") from "Libro del conoscimiento de los reinos" [7] and might be the one that had really existed, considering the similarity of its charges with those from the flag of Idel Ural.
- [2] Enciclopedia universal ilustrada, vol. XXI, Espan~a Madrid: Espasa-Calpe S.A., 1968
- [3] Istorija otkric'a i istraz<ivanja, vol. I: Poc<etak istraz<ivanja; Mladinska knjiga, Ljubljana, 1979; Original title: A History of Discovery and Exploration, vol. I: The Search Begins;(C) 1973 Aldus Books Limited, London
- [7] Libro del Conoscimiento. Viajes medievales, vol. I Madrid: Fundacio'n Jose' Antonio de Castro, 2005 ISBN 84-96452-11-5 (complete edition) ISBN 84-96452-12-3 (vol. I) [e9s50]
- [8] A[p]pendices. (Ibid.)
- Tomislav Todorovic, 21 April 2007
Autor: J a1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Banner of Kazimierz, duke of Pomerania - Szczecin in battle of Grunwald (1410)
The Banner of the Order of Teutonic Knights
Znak F-2a: granica państwa
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
.svg){kind=link}
.svg)
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Autor: Aktron, Licencja: CC BY-SA 3.0
Summer 1939 boundaries in former eastern part of Czechoslovak republic.
Boundaries
- Dark red - boundaries of Slovakia
- Black - Boundaries of other countries
Territory
- White - Territory of Slovakia
- Dark pink - Germany
- Light purple - Protectorate of Bohemia and Moravia
- Pale green - Hungary
- Dark orange - Poland
- Pale blue - Romania
Towns and cities
- Star - former Regional capitals
- Diamond - other selected cities
.svg)
Zakarpacie w latach 1938–1939.
Uroczystość powitania węgierskich oddziałów wojskowych na granicy polsko-węgierskiej po zajęciu przez Węgry Rusi Zakarpackiej. Ppłk Ziętkiewicz - pierwszy z prawej
Autor:
- Armoiries_électeur_Brandebourg.svg: Odejea
- derivative work: Amber and Black (talk)
Flag of w:Margraviate of Brandenburg / Electorate of Brandenburg / w:Brandenburg-Prussia 1340-1657