Grejpfrut

Ten artykuł od 2012-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Grejpfrut

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	rutowate
Rodzaj	cytrus
Gatunek	grejpfrut
Nazwa systematyczna
Citrus paradisi Macfad. Bot. Misc. 1:304. 1830
Synonimy
C. decumana var. racemosa Roem. C. pompelmos racemosus Risso et Poit. C. racemosa Marcovitch

Owoc grejpfruta czerwonego

Owoc grejpfruta żółtego

Porównanie dwóch powyższych odmian

Grejpfrut (Citrus paradisi) – gatunek wiecznie zielonej rośliny z rodziny rutowatych. Grejpfruty prawdopodobnie są mieszańcem pomarańczy olbrzymiej (Citrus maxima) z Archipelagu Malajskiego, z pomarańczą chińską (Citrus sinensis)^[3], przy czym pomarańcze chińskie prawdopodobnie są także krzyżówkami, aczkolwiek dużo wcześniejszymi, tychże pomarańczy olbrzymich z mandarynkami (Citrus reticulata). Grejpfruty sprowadzone zostały i zadomowione na wyspie Barbados w XVII wieku przez kapitana Jamesa Shaddocka. Basen Morza Karaibskiego stał się głównym obszarem ich uprawy. Obecnie roślina uprawiana jest w wielu regionach strefy podzwrotnikowej (m.in. na Florydzie i w Kalifornii). Daje plon 300 ton z hektara.

Morfologia

Pokrój

Drzewo osiągające 15 m wysokości.

Liście

Owalne, duże (ale mniejsze niż u pomarańczy olbrzymiej), lśniące.

Kwiaty

Białe, duże, pojedyncze lub w gronach.

Owoc

Kulista jagoda, osiąga masę 200 – 500 g i średnicę do 15 cm. Owoc ma stosunkowo cienką skórkę i ściśle złączone segmenty, w smaku jest słodko-kwaśny z charakterystyczną nutą goryczki. W zależności od odmiany barwa owocu jest zmienna – od jasnożółtej, przez różową do czerwonej.

Zastosowanie

• Sztuka kulinarna: owoce są jadalne na surowo, mają charakterystyczny, winno-gorzkawy smak. Sok używany jest do produkcji napojów orzeźwiających.
• Roślina lecznicza. Owoc grejpfruta zawiera 89% wody, nieznaczne ilości cukrów (5,6 g/100 g), kwasy organiczne oraz niewielkie ilości witamin z grupy B. Ma dużą ilość witaminy C (~40 mg/ 100 g)^[4] i korzystnie wpływa na pracę jelit. W miąższu występują karoteny – głównie likopen i β-karoten, warunkujące jego zabarwienie. Za gorzki smak owocu odpowiada naryngina.

Interakcje z lekami

Zawarta w grejpfrucie naryngina jest inhibitorem enzymów wątrobowych: cytochromu P450 CYP3A4 i CYP1A2, które odpowiadają za unieczynnianie wielu popularnych leków. W konsekwencji, spożywanie grejpfruta lub jego soku wraz z lekami metabolizowanymi przez owe enzymy może prowadzić do kumulacji leków w organizmie i wystąpienia niebezpiecznych działań niepożądanych. Dla bezpieczeństwa zaleca się unikanie spożywania grejpfrutów i ich soku podczas stosowania leków^[5].

Uprawa

Może być uprawiany w strefach 9-11^[6]. Wszystkie odmiany mogą być rozmnażane tylko wegetatywnie^[6]. Istnieją odmiany odporne na niewielkie przymrozki, np. `Marsh`, `Morrison Seedless`, `Golden Special`^[6]. Popularnie odmiany dzieli się na:

• czerwone – smak gorzki, kwaśny, soczysty
• żółte – smak kwaśny, soczysty
• zielone – smak słodki, średnio soczysty.

Przez skrzyżowanie z mandarynką (Citrus reticulata) otrzymano mieszańca o nazwie tangelo^[3]. Przez skrzyżowanie z pomarańczą olbrzymią (Citrus maxima) otrzymano mieszańca sweetie.

Przypisy