Großenhain

Großenhain
	; Panorama miasta z górującymi wieżami ratuszową i kościoła Mariackiego
	Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Saksonia
Powiat	Powiat Miśnia
Powierzchnia	96,79 km²
Wysokość	122 m n.p.m.
Populacja (31.08.2019); • liczba ludności	; 18 264
Nr kierunkowy	03522
Kod pocztowy	01558
Tablice rejestracyjne	MEI, GRH, RG, RIE
	Położenie na mapie Saksonii Großenhain
	Położenie na mapie Niemiec Großenhain
	51°17′N 13°33′E/51,283333 13,550000
	Strona internetowa
	Portal Niemcy

Großenhain (hist. Hayn; pol. hist. Osiek Wielki^[2]; górnołuż. Wulki Hojn) – miasto w południowo-wschodniej części Niemiec, w kraju związkowym Saksonia, w okręgu administracyjnym Drezno, w powiecie Miśnia. Leży w dolinie rzeki Große Röder, ok. 30 km na północny zachód od Drezna, 17 km od miasta Riesa przy dawnym szlaku Via Regia, drogi św. Jakuba z Görlitz do Santiago de Compostela.

W skład miasta wchodzą następujące dzielnice: Großraschütz, Kleinraschütz, Mülbitz, Naundorf i Zschieschen.

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy oraz włókienniczy^[3].

Historia

Miasto Großenhain powstało na obszarze pierwotnej osady serbołużyckiej, istniejącej już ok. 900 roku^[4]. W dokumentach wspomniane po raz pierwszy w roku 1205 pod słowiańską nazwą Ozcek. Przez kilka następnych dziesięcioleci znajdowało się pod opieką Korony Czeskiej, w tym też czasie zostało ufortyfikowane. Po okresie panowania czeskiego znalazło się we władaniu margrabiów miśnieńskich. W 1292 miasto bezskutecznie oblegali Brandenburczycy^[4]. Zdobyli je w roku 1312^[5], w 1316 ponownie w składzie Marchii Miśnieńskiej. W okresie średniowiecza było jednym z najlepiej strzeżonych miast Saksonii.

Panorama miasta na ryc. z XVII w.

W 1540 miał miejsce wielki pożar, w latach 1575, 1585, 1611, 1626, 1680 populację dziesiątkowały epidemie^[4]. Podczas wojny trzydziestoletniej dwukrotnie oblegane przez Szwedów – w 1637 i 1642^[4]. W latach 1697–1706 i 1709–1763 miasto wraz z Elektoratem Saksonii było połączone unią z Polską. Z tego okresu pochodzi pocztowy słup dystansowy z herbami Polski i Saksonii. W czasie III wojny północnej w 1704 miasto zostało zniszczone^[5], a w 1706 stacjonowało w nim wojsko szwedzkie^[6]. W 1712 do miasta dotarły pierwsze ziemniaki^[4]. W roku 1744 miasto strawił pożar. Podczas wojny siedmioletniej 9 września 1758 wkroczyli Prusacy^[7]. 16 maja 1813 w pobliżu miasta miała miejsce bitwa między wojskami rosyjskimi i francuskimi.

Od 1871 w granicach Niemiec. Po zwycięstwie wyborczym i objęciu władzy przez narodowych socjalistów w 1933 zawieszono w obowiązkach burmistrza miasta, na rynku odbyło się palenie książek^[4]. W końcowych fazach II wojny światowej, w kwietniu 1945, miasto zdobyli Sowieci^[4]. Po wojnie, w latach 1949–1990, miasto leżało w granicach Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W 1981 miał miejsce pożar zamku^[5].

Zabytki

Kościół Mariacki
Słup dystansowy poczty polsko-saskiej z 1723 roku, ozdobiony herbami Polski i Saksonii, monogramem króla Polski Augusta II Mocnego i polską koroną królewską
Ratusz
Zamek, ob. centrum kultury
Fontanna Diany na Rynku
Wieża ciśnień
Kamień ćwierćmilowy z 1722 w Skassa, ozdobiony monogramem króla Augusta II Mocnego
Zamek w Zabeltitz
Pałac w Zabeltitz

Kościół Mariacki
Słup dystansowy poczty polsko-saskiej
Ratusz
Zamek
Fontanna Diany
Kamień ćwierćmilowy w Skassa

Transport

Dworzec Großenhain Cottbuser Bahnhof

W Großenhain znajdują się dwie stacje kolejowe: Großenhain Berliner Bahnhof na linii z Drezna do Berlina otwarta w 2002, oraz Großenhain Cottbuser Bahnhof obsługująca podróżnych na linii z Drezna do Elsterwerda, Chociebuż i Hoyerswerda.

Przez Großenhain przebiegają drogi krajowe B98 oraz B101. Przed I wojną światową w mieście znajdowało się lotnisko wojskowe.

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Kecskemét, Węgry
Öhringen, Badenia-Wirtembergia
Pfedelbach, Badenia-Wirtembergia (kontakty utrzymuje dzielnica Zabeltitz)

Linki zewnętrzne

Przypisy

↑ Bevölkerung des Freistaates Sachsen jeweils am Monatsende ausgewählter Berichtsmonate nach Gemeinden
↑ Mapa Polski 1:500 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1947 [1]
↑ Großenhain, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-04] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Großenhain gestern und heute - Stadt Grossenhain, www.grossenhain.de [dostęp 2019-12-13] (niem.).
↑ ^a ^b ^c Schloss-Chronik, www.kulturzentrum-grossenhain.de [dostęp 2019-12-13] (niem.).
↑ Johann Gottlob Paulitz, Chronik der Stadt Senftenberg und der zum ehemaligen Amte Senftenberg gehörigen Ortschaften, Drezno, 1892-1923, s. 232-233, 239
↑ Ibid., s. 254

[1] Bevölkerung des Freistaates Sachsen jeweils am Monatsende ausgewählter Berichtsmonate nach Gemeinden

[2] Mapa Polski 1:500 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1947 [1]

[PWN-3] Großenhain, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-04] .

[gr-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Großenhain gestern und heute - Stadt Grossenhain, www.grossenhain.de [dostęp 2019-12-13] (niem.).

[kg-5] Schloss-Chronik, www.kulturzentrum-grossenhain.de [dostęp 2019-12-13] (niem.).

[6] Johann Gottlob Paulitz, Chronik der Stadt Senftenberg und der zum ehemaligen Amte Senftenberg gehörigen Ortschaften, Drezno, 1892-1923, s. 232-233, 239

[7] Ibid., s. 254

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Miasta (Stadt)	Coswig Gröditz Großenhain Lommatzsch Miśnia Meißen Nossen Radebeul Radeburg Riesa Strehla
Gminy (Gemeinde)	Diera-Zehren Ebersbach Glaubitz Hirschstein Käbschütztal Klipphausen Lampertswalde Moritzburg Niederau Nünchritz Priestewitz Röderaue Schönfeld Stauchitz Thiendorf Weinböhla Wülknitz Zeithain
Wspólnoty administracyjne (Verwaltungsgemeinschaft)	Nünchritz Röderaue-Wülknitz Schönfeld

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne