Grobowiec Scypionów

Grobowiec Scypionów

Wejście do grobowca
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym
Typ budynku	grobowiec
Rozpoczęcie budowy	III wiek p.n.e.
Ważniejsze przebudowy	ok. 150 p.n.e.
Położenie na mapie Rzymu Grobowiec Scypionów
Położenie na mapie Włoch Grobowiec Scypionów
Położenie na mapie Lacjum Grobowiec Scypionów
41°52′34,0″N 12°30′02,7″E/41,876111 12,500750

Grobowiec Scypionów – starożytny grobowiec rodzinny, w którym chowani byli członkowie rodziny Scypionów, znajdujący się w Rzymie pomiędzy via Appia a via Latina.

Należący do posiadającego sabińskie korzenie rodu Korneliuszy Scypionowie w przeciwieństwie do wielu innych rodzin patrycjuszowskich praktykowali inhumację, a nie kremację^[1]. Grobowiec powstał w pierwszej połowie III wieku p.n.e., przypuszczalnie na zlecenie Lucjusza Korneliusza Scypiona Barbatusa, konsula z roku 298 p.n.e. On też był pierwszą pochowaną w grobowcu osobą, a jego sarkofag, umieszczony na honorowym miejscu, był najozdobniejszym ze wszystkich^[1][2]. Grobowiec został wykuty w skale tufowej^[3]. Pierwotnie składał się z kwadratowej komory grobowej i prowadzącego do niej hypogeum. Około 150 roku p.n.e., prawdopodobnie z inicjatywy Scypiona Afrykańskiego Młodszego, komora została przeorganizowana i dodano drugie, mniejsze hypogeum^[2]. W podziemnych ścianach drążono nisze, w których ustawiano sarkofagi^[2]. Na powierzchni znajdowało się podium z trzema łukowatymi wejściami prowadzącymi do wnętrza grobowca. Na podium wzniesiono olbrzymią nadbudowę, której frontowa fasada podzielona była sześcioma korynckimi półkolumnami na trzy szersze i dwie węższe części^[2]. Wygląd fasady znany jest dzięki relacji Liwiusza (Ab Urbe condita 38,56). W szerszych jej częściach znajdowały się nisze, w których ustawione były posągi Scypiona Afrykańskiego Starszego, Lucjusza Scypiona Azjatyckiego oraz poety Enniusza^[1][2][3]. Chociaż ostatnie pochówki w grobowcu miały miejsce w II wieku p.n.e., dbano o niego do końca starożytności, ostatnie prace renowacyjne wykonano jeszcze w IV wieku n.e.^[3]

W czasach nowożytnych grobowiec został odkryty po raz pierwszy w 1614 roku. Nie doceniono wówczas wagi odkrycia, ograniczając się jedynie do skucia z sarkofagu Lucjusza Korneliusza Scypiona, konsula z roku 259 p.n.e., tablicy z inskrypcją pamiątkową, którą następnie sprzedano^[3]. Ponownie odkopano go w maju 1780 roku, podczas robót ziemnych w należącej do rodziny Sassi pobliskiej winnicy. W trakcie trzyletnich prac archeologicznych wydobyto wówczas znajdujące się w podziemnej komorze sarkofagi i odnaleziono głowę należącą przypuszczalnie do posągu Enniusza^[3]. W 1880 roku – dzięki staraniom archeologa Rodolfo Lancianiego – ziemia, na której znajduje się grobowiec, została zakupiona przez miasto Rzym. W 1926 roku przeprowadzono w grobowcu prace restauratorskie^[3]. Sarkofagi i inne znaleziska znajdują się obecnie w zbiorach Muzeów Watykańskich^[3].

• 

  (c) I, Sailko, CC BY 2.5

  Rekonstrukcja fasady grobowca

• 

  Położenie grobowca na planie starożytnego Rzymu

• 

  (c) I, Sailko, CC BY 2.5

  Plan grobowca

Przypisy