Grodzisko (gmina)

Grodzisko
gmina wiejska
1919-1943[1]
Państwo

 Generalne Gubernatorstwo

Dystrykt

(1919–39: województwo kieleckie)
(1939: województwo łódzkie)
1939-43: radomski

Powiat

konecki

Siedziba

Grodzisko
Radoska

Populacja (1921)
• liczba ludności


7072

brak współrzędnych
Portal Polska

Grodzisko – dawna gmina wiejska istniejąca do połowy 1943 roku w woj. kieleckim i łódzkim. Siedzibą władz gminy było początkowo Grodzisko, a następnie Radoska[2].

Historia

Gmina Grodzisko powstała 13 stycznia 1870[3] w powiecie koneckim w guberni radomskiej w związku z przemianowaniem dotychczasowej gminy Radoszyce na gminę Grodzisko. Przyczyną tego manewru była utrata praw miejskich przez miasto Radoszyce (stanowiące dotąd odrębną gminę miejską) i przekształceniu jego w wiejską gminę Radoszyce w granicach dotychczasowego miasta. Aby uniknąć dwóch jednostek wiejskich o tej samej nazwie, dotychczasową gminę Radoszyce przemianowano na gminę Grodzisko, z siedzibą w Grodzisku[4]. Gmina miała skomplikowany i bardzo specyficzny kształt: jej obszar był przeperforowany obszarem (dużo mniejszej) gminy Radoszyce, składającej się z około 10 enklaw, z których niektóre zawierały kontrenklawy gminy Grodzisko[2]. Urząd Gminy w Grodzisku funkcjonował do 1873 roku, po czym został przeniesiony do Radoski[5].

W okresie międzywojennym gmina Grodzisko należała do powiatu koneckiego w woj. kieleckim. Według stanu z 30 września 1921 roku gmina liczyła 7072 mieszkańców (w tym 511 w Grodzisku) i składała się z 36 miejscowości[6]. 1 kwietnia 1939 roku gminę wraz z główną częścią powiatu koneckiego[7] przeniesiono do woj. łódzkiego[8].

Gmina Grodzisko przetrwała w niezmienionych granicach do połowy 1943 roku, kiedy to została zintegrowana z gminą Radoszyce tworząc gminę Radoszyce[5][9]. Równocześnie trzy gromady z dotychczasowej gminy Grodzisko (Gatniki, Sielpia Mała i Sielpia Wielka) przeszły do gminy Końskie[10][11].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską.
  2. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  3. ↑ 1 stycznia 1870 według kalendarza juliańskiego
  4. ↑ Postanowienie z 24 października (5 listopada) 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 419)
  5. ↑ a b Archiwum Państwowe w Kielcach – Akta gminy Grodzisko. [dostęp 2009-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  6. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom III - Województwo Kieleckie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
  7. ↑ Z wyjątkiem gmin miejskich Skarżysko-Kamienna i Szydłowiec oraz gmin wiejskich Bliżyn i Szydłowiec
  8. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
  9. ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
  10. ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  11. ↑ Do gminy Końskie włączono także wieś Piekło z gminy Miedzierza
Powiat konecki (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.