Gruboskóre

Przedstawiciele różnych gatunków określanych na początku XX wieku jako gruboskóre

Gruboskóre, gruboskórce, gruboskórne (Pachydermata) – wyróżniany głównie w XIX wieku rząd ssaków kopytnych. Jego utworzenie zaproponowali w 1795 Georges Cuvier i Isidore Geoffroy Saint-Hilaire. W systemie Cuviera rząd ten obejmował ssaki kopytne inne niż przeżuwacze, a więc o znacznie zróżnicowanej anatomii. Wśród nich wyróżnione były gruboskórne właściwe, trąbowce i koniowate. Później przenoszono część jego przedstawicieli do innych rzędów, czego skutkiem był m.in. podział na wielokopytowe (utożsamiane z gruboskórymi) i jednokopytowe^[1].

Cechą charakterystyczną miała być gruba, pozbawiona włosów skóra, choć zaliczano tu też ssaki pokryte szczeciną. Tak definiowane gruboskórce obejmują zwierzęta mające od trzech do pięciu palców w stopie zakończonych kopytami, głównie roślinożerne, a współcześnie z reguły ciepłolubne^[2]. Z czasem w polskiej literaturze naukowej nazwa gruboskórce została ograniczona do jednego z podrzędów nieparzystokopytnych obejmującego nosorożcowate i tapirowate, czyli Ceratomorpha^[3].

W pierwotnym systemie Cuvier wyróżnił trzy rodziny^[1]:

• Proboscidiens (trąbowce)
• Pachydermes ordinaires (hipopotamy, świniowate, anoplotherium, nosorożce, góralki, palaeotherium, tapiry)
• Solipèdes (koniowate).

Podobny rząd wyróżniał Karol Lucjan Bonaparte, nadając mu nazwę Belluae, czyli ociężałe, dzieląc go w następujący sposób^[1]:

• Elephantidae
  • Hippopotamina
  • Rhinocerotina
  • Elephantina
• Suidae
  • Tapirina
  • Suina
  • Anoplotherina
• Hyracidae
  • Hyracina
• Equidae
  • Equina

Według jednego z późniejszych systemów używano jako synonimicznej nazwy wielokopytne i dzielono je na^[2]:

• szczeciaki (świniowate, pekariowate)
• nieparzystokopytne (nosorożce, tapiry, damany)
• słonie (trąbowate)
• hipopotamy.

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody wydaje półrocznik naukowy Pachyderm (z podtytułem Journal of the African Elephant, African Rhino and Asian Rhino Specialist Groups) poświęcony głównie ochronie słoni i nosorożców^[4].

Przypisy