Gruczno

Gruczno

wieś
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Świecie
Liczba ludności (III 2011)	1409[1]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-111[2]
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0097784
Położenie na mapie gminy Świecie Gruczno
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gruczno
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Gruczno
Położenie na mapie powiatu świeckiego Gruczno
53°20′54,96″N 18°18′41,00″E/53,348600 18,311390

Gruczno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świecie.

Podział administracyjny i demografia

Zabytkowy młyn w Grucznie

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Gruczno. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gruczno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1409 mieszkańców^[1].

Historia

W roku 1290 wieś została podarowana przez księcia pomorskiego Mściwoja II arcybiskupom gnieźnieńskim. Miejscowa parafia św. Jana Chrzciciela należy do najstarszych na Pomorzu, a pierwszy kościół powstał już w XIII wieku. Do połowy XVII wieku Gruczno było jedną z największych wsi na Pomorzu. Po spaleniu przez Szwedów i wymordowaniu ludności nie osiągnęło już dawnej świetności. Istniejący neogotycki kościół został wybudowany pod koniec XVIII w., a w latach 1873-1876 był gruntownie przebudowany. Zabytkowy młyn pochodzi z roku 1888 i kiedyś był napędzany wodą, zastąpioną od pewnego momentu silnikiem elektrycznym. Młyn zakończył działalność w roku 1998, a obecnie jest siedzibą Towarzystwa Przyjaciół Dolnej Wisły i jest udostępniony dla zwiedzających.

Pierwsza osada znajdowała się na górze Świętego Jana. W wyniku prowadzonych wykopalisk w latach 1896-1899 (przez Muzeum Historyczne w Grudziądzu) i w roku 1938 (przez ks. Władysława Łęgę) odkryto cmentarzysko, a w grobach pierwotnej ludności znaleziono naczynia i inne przedmioty (znaleziska te zaginęły podczas II wojny światowej). W roku 1964 po raz trzeci prowadzone były wykopaliska, a w 41 z przebadanych wówczas ponad 400 grobów znaleziono bardzo okazałą biżuterię średniowieczną (kolie, bransolety, krzyżyki i inne). Warszawska wystawa znalezionych eksponatów została nagrodzona i odtąd stanowi stałą wystawę w Muzeum w Grudziądzu. Badania archeologiczne i wykopaliska rejestrują 5 faz zasiedlania zespołu grodowego w Grucznie (VII-XIV w.).

Od 2006 w miejscowości w przedostatni weekend sierpnia odbywa się co roku Festiwal Smaku.

W 2021 rozebrano znajdujący się w pobliżu miejscowości wiadukt drogowy, którym do tej pory prowadziła trasa drogi krajowej nr 5^[3].

Zobacz też

• Szlak rowerowy R1

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Boguwolski, Lothar Hyss. Biżuteria średniowieczna z cmentarzyska w Grucznie. Muzeum w Grudziądzu 2005.
• ks. dr Władysław Łęga, wikariusz w Grucznie podczas I wojny światowej, historyk i etnograf, badał okolice Świecia i Gruczna przed r. 1939: Okolice Świecia. Badania etnograficzne. Gdańsk 1960.
• prof. M. Pająkowska-Kensik bada zasięg języka kociewskiego i regionalizmy; na UAM magisteria o aktualnym funkcjonowaniu parafii Gruczno (E. Dyjach, ks. T. Radziński).
• Gruczno – informator J. Cholewskiej-Luterek, 2005 r., tejże autorki duży bedeker o Grucznie, który ukazał się w r. 2008; naczynia liturgiczne (monstrancja 1607 r.), rękopisy (księgi od roku 1670), obrazy, rzeźby, feretrony, chorągwie (XVII-XIX w).

Linki zewnętrzne

• Gruczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 860 .