Grudusk

Grudusk

wieś
kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ciechanowski
Gmina	Grudusk
Liczba ludności (2011)	1328[1][2]
Strefa numeracyjna	23
Kod pocztowy	06-460[3]
Tablice rejestracyjne	WCI
SIMC	0115499[4]
Położenie na mapie gminy Grudusk Grudusk
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Grudusk
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Grudusk
Położenie na mapie powiatu ciechanowskiego Grudusk
53°03′40″N 20°37′35″E/53,061111 20,626389
Strona internetowa

Grudusk – wieś w Polsce położona na Wzniesieniach Mławskich, w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Grudusk^[4][5].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Grudusk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Grudusk oraz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła^[6].

Znajduje się tutaj także dwór z pierwszej połowy XX wieku^[7]. W centrum wsi znajduje się pokaźne grodzisko zwane Zieloną Górą, na której 26 czerwca 2010 roku odbyły się prace archeologiczne^[8].

W miejscowości krzyżują się dwie drogi wojewódzkie, DW544 i DW616.

Historia

Grodzisko w Grudusku w 2007 roku. Obecnie zrekonstruowane stanowi część skansenu archeologicznego, zwanego też skansenem Zielona Góra.

Pierwszy gród w Grudusku został wzniesiony w czasach monarchii pierwszych Piastów i istniał od schyłku IX wieku do połowy XIII wieku. Gród ten leżał prawdopodobnie na trasie szlaku handlowego z Drohiczyna, przez Pułtusk do Truso. Pełnił też rolę warowni chroniącej północne Mazowsze przed najazdami Prusów. Gród otaczał wał ziemny z płaszczem kamiennym oraz drewnianą palisadą na wierzchołku fortyfikacji. Od północnej strony wejścia do grodu strzegły dwie drewniane wieże obronne, między którymi była brama. W tym też czasie jego mieszkańcy zajmowali się kowalstwem, tkactwem, rybołówstwem, rogowiarstwem. Pierwszy raz gród spłonął w XI wieku, jednak został wkrótce odbudowany, a jego obszar powiększony. Sam kopiec otaczała fosa, której ślady noszą nieliczne wgłębienia po wschodniej i południowej stronie. Dzięki swojemu położeniu na skrzyżowaniu ważnych dróg handlowych i wysunięciu na północ w kierunku granicy z Prusami, odgrywał dość ważną rolę. Był też ośrodkiem administracyjnym, targowym i rzemieślniczym. W jego północnej części znajdował się plac targowy, a u podnóża wału, od tej samej strony, znajdowała się przy kamiennej grobli, przystań. Ostateczny upadek grodu można wiązać z najazdem Prusów po 1217 roku, w czasach Konrada Mazowieckiego. Od XV w. był własnością szlacheckiej rodziny Grudowskich. Na pocz. XX w. wieś była wzorcowym ogniskiem ruchu spółdzielczego guberni płockiej, działała kasa zapomogowo-pożyczkowa i kółko rolnicze. W styczniu 1945 silne walki Armii Czerwonej z Niemcami. W czasach Polski Ludowej wieś została ośrodkiem handlowo-usługowym dla rolnictwa, powstała mleczarnia, młyn, elewatory zbożowe o Państwowe Gospodarstwo Rolne^[9].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Grudusk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 861 .
• Grudusk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 736 .
• WojciechW. Pastuszka WojciechW., Grudusk – niezwykła podróż do średniowiecznego grodu, Archeowieści, 27 marca 2011 [dostęp 2019-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-15] .