Grudusk

Artykuł

53°03′40″N 20°37′35″E

- błąd

38 m

WD

53°3'0.0"N, 20°37'0.1"E, 53°4'N, 20°38'E

- błąd

14 m

Odległość

1475 m

Grudusk
wieś
Ilustracja
kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

ciechanowski

Gmina

Grudusk

Liczba ludności (2011)

1328[1][2]

Strefa numeracyjna

23

Kod pocztowy

06-460[3]

Tablice rejestracyjne

WCI

SIMC

0115499[4]

Położenie na mapie gminy Grudusk
Mapa konturowa gminy Grudusk, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Grudusk”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Grudusk”
Położenie na mapie powiatu ciechanowskiego
Mapa konturowa powiatu ciechanowskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Grudusk”
Ziemia53°03′40″N 20°37′35″E/53,061111 20,626389
Strona internetowa

Gruduskwieś w Polsce położona na Wzniesieniach Mławskich, w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Grudusk[4][5].

Integralne części wsi Grudusk[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0115507Grudusk-Brzozowoczęść wsi
0115513Grudusk-Olszakczęść wsi

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Grudusk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Grudusk oraz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła[6].

Znajduje się tutaj także dwór z pierwszej połowy XX wieku[7]. W centrum wsi znajduje się pokaźne grodzisko zwane Zieloną Górą, na której 26 czerwca 2010 roku odbyły się prace archeologiczne[8].

W miejscowości krzyżują się dwie drogi wojewódzkie, DW544 i DW616.

Historia

Grodzisko w Grudusku w 2007 roku. Obecnie zrekonstruowane stanowi część skansenu archeologicznego, zwanego też skansenem Zielona Góra.

Pierwszy gród w Grudusku został wzniesiony w czasach monarchii pierwszych Piastów i istniał od schyłku IX wieku do połowy XIII wieku. Gród ten leżał prawdopodobnie na trasie szlaku handlowego z Drohiczyna, przez Pułtusk do Truso. Pełnił też rolę warowni chroniącej północne Mazowsze przed najazdami Prusów. Gród otaczał wał ziemny z płaszczem kamiennym oraz drewnianą palisadą na wierzchołku fortyfikacji. Od północnej strony wejścia do grodu strzegły dwie drewniane wieże obronne, między którymi była brama. W tym też czasie jego mieszkańcy zajmowali się kowalstwem, tkactwem, rybołówstwem, rogowiarstwem. Pierwszy raz gród spłonął w XI wieku, jednak został wkrótce odbudowany, a jego obszar powiększony. Sam kopiec otaczała fosa, której ślady noszą nieliczne wgłębienia po wschodniej i południowej stronie. Dzięki swojemu położeniu na skrzyżowaniu ważnych dróg handlowych i wysunięciu na północ w kierunku granicy z Prusami, odgrywał dość ważną rolę. Był też ośrodkiem administracyjnym, targowym i rzemieślniczym. W jego północnej części znajdował się plac targowy, a u podnóża wału, od tej samej strony, znajdowała się przy kamiennej grobli, przystań. Ostateczny upadek grodu można wiązać z najazdem Prusów po 1217 roku, w czasach Konrada Mazowieckiego. Od XV w. był własnością szlacheckiej rodziny Grudowskich. Na pocz. XX w. wieś była wzorcowym ogniskiem ruchu spółdzielczego guberni płockiej, działała kasa zapomogowo-pożyczkowa i kółko rolnicze. W styczniu 1945 silne walki Armii Czerwonej z Niemcami. W czasach Polski Ludowej wieś została ośrodkiem handlowo-usługowym dla rolnictwa, powstała mleczarnia, młyn, elewatory zbożowe o Państwowe Gospodarstwo Rolne[9].

Przypisy

  1. Wieś Grudusk w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2017-10-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-12-28].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 343 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Parafia pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. diecezjaplocka.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-28)].
  7. Grudusk - Polskie Zabytki - Katalog zamków, pałaców i dworów w Polsce, www.polskiezabytki.pl [dostęp 2020-05-11].
  8. Wojciech Pastuszka, Grudusk – niezwykła podróż do średniowiecznego grodu, Archeowieści, 27 marca 2011 [dostęp 2019-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-15] (ang.).
  9. Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 126-127

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Grudusk (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Grudusk, Polska
Poland Grudusk Church.jpg
Autor: Wojsyl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, Grudusk, XIX wiek
POL Grudusk.jpg
Autor: Hubert Śmietanka, Licencja: CC BY-SA 2.5
Grudusk, grodzisko
Powiat ciechanowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu ciechanowskiego, Polska