Grupa Polskich Legionów

Grupa Polskich Legionów
Ilustracja
Historia
Państwo Austro-Węgry
 Polska
Sformowanie1915
Rozformowanie1917
Dowódcy
Pierwszypłk Wiktor Grzesicki
Ostatnipłk Zygmunt Zieliński
Działania zbrojne
I wojna światowa (front wschodni)
Organizacja
DyslokacjaPiotrków, Twierdza Dęblin
Rodzaj sił zbrojnychwojska lądowe
PodległośćNaczelna Komenda Armii
Komenda Legionów Polskich

Grupa Polskich Legionów – związek organizacyjny Legionów Polskich.

Historia Grupy

Cesarska i królewska Komenda Grupy Polskich Legionów została utworzona na podstawie rozkazu K. Nr 4246 c. i k. Naczelnej Komendy Armii z 11 lutego 1915. 22 lutego 1915 w Piotrkowie został wydany rozkaz Nr 1 c. i k. Komendy Grupy Polskich Legionów.

Rozkazem Nr 935 c. i k. Komendy Legionów Polskich z 10 września 1915 zostały określone kompetencje Komendy Grupy. Komendantowi Grupy podlegały bataliony uzupełniające, kadry i nowo powstające oddziały przed wyruszeniem w pole, warsztaty i inne zakłady uzupełniające. Komenda Grupy sprawowała nadzór nad werbunkiem i działalnością Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego oraz rozdziałem rekrutów. Do zadań Komendy Grupy należało między uzupełnianie, na żądanie Komendy LP, zapasów Legionów walczących na froncie (uzbrojenie, umundurowanie, ekwipunek) i dyscyplina na tyłach przy pomocy podporządkowanych jej komend placów. Komendant Grupy był uprawniony do prowadzenia korespondencji z c. i k. Naczelną Komendą Armii oraz c. i k. Naczelną Komendą Etapów, a także mianowania żołnierzy w podległych oddziałach do szarży aspiranta oficerskiego włącznie. W zakresie rachunkowości i zapotrzebowań Komenda Grupy podlegała kontroli ze strony Komendy LP[1].

Bataliony Uzupełniające Nr I – III zostały sformowane na podstawie rozkazu z 5 maja 1915, tymczasowo jako baony kadrowe, każdy o stanie 120 podoficerów i „słabiej wyćwiczonych ludzi z byłego batalionu uzupełniającego Galicy”.

Na podstawie rozporządzenia Präs Nr 5615-II c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej z 13 maja 1915 zostały utworzone Stacje Zborne i Transportowe Polskich Legionów w Wiedniu, Pradze i Budapeszcie[2].

Na podstawie rozkazu Operc. K. Nr 8652 c. i k. Naczelnej Komendy Armii z 31 maja 1915 został utworzony Dom Rekonwalescentów Polskich Legionów w Kamińsku (nie. Rekonvaleszentensammelstelle der Polnische Legionen in Kamińsk)[3].

Na podstawie rozkazu K. Nr 7954 c. i k. Naczelnej Komendy Armii i rozkazu Op. Nr 273 z 3 czerwca 1915 dokonano rozdziału kompetencji pomiędzy c. i k. Komendą Legionów Polskich, c. i k. Komendą Grupy i Departamentem Wojskowym NKN. Na mocy tych rozkazów c. i k. Komenda Grupy została organem władzy c. i k. Naczelnej Komendy Armii nad Departamentem Wojskowym NKN oraz władzą legionową bezpośrednio przełożoną nad wspomnianym departamentem, III Brygadą oraz formacjami uzupełniającymi. W zakresie zwierzchnictwa nad Departamentem Wojskowych NKN c. i k. Komenda Grupy podlegała bezpośrednio c. i k. Naczelnej Komendzie Armii, natomiast jako władza legionowa podlegała c. i k. Komendzie Legionów Polskich[4].

Na podstawie rozporządzenia Präs Nr 9274-II c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej z 16 czerwca 1915 zostały utworzone Komendy Placu w Morawskiej Ostrawie i Krakowie[5].

Na podstawie rozporządzenia Nr 4745-z c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej z 20 sierpnia 1915 został zwiększony etat Stacji Zbornej i Transportowej Polskich Legionów w Wiedniu[6].

Na podstawie rozporządzenia Präs Nr 20206-II c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej z 15 grudnia 1915 zostały utworzone Stacje Zborne i Transportowe Polskich Legionów w Kowlu i Lublinie[7].

Na podstawie rozporządzenia Präs Nr 21208-II c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej z 29 grudnia 1915 po raz drugi zwiększony został etat Stacji Zbornej i Transportowej Polskich Legionów w Wiedniu[8].

4 stycznia 1916 komendant Grupy przemianował stacje zborne i transportowe dla Legionistów polskich na personalne stacje zborne dla Legionistów polskich oraz zatwierdził powołanie nowych stacji w Lublinie i Kowlu. Od tego dnia w Generalnym Gubernatorstwie Lubelskim znajdowały się cztery stacje: w Kozienicach, Piotrkowie (filia stacji w Kozienicach), w Lublinie i w Kowlu, oraz w Białobrzegach (Gubernia Radomska)

24 stycznia 1916 w Kozienicach został utworzony Sąd Polowy przy c. i k. Komendzie Grupy Polskich Legionów. Podstawę utworzenia sądu stanowił rozkaz c. i k. Naczelnej Komendy Armii nr Op. 18604 i pismo nr 203 Komendy Legionów Polskich z 18 stycznia 1916. Do sądu zostali przydzieleni:

W lutym 1916 c. i k. Komenda Grupy Legionów Polskich na ustny rozkaz c. i k. Komendy Legionów Polskich rozpoczęła formowanie 7 pułku piechoty pod nazwą „Batalion Uzupełniający Nr IV”. 17 lutego 1916 zorganizowano 1 i 2 kompanię liczące po dwóch oficerów i 160 żołnierzy oraz 3 kompanię o stanie jednego oficera i 76 szeregowców. Kompanie 1 i 2 były już przeszkolone do służby polowej. Tego samego dnia pułkownik Zygmunt Zieliński zwrócił się z prośbą do c. i k. Komendy Legionów Polskich o wystąpienie przez nią do Naczelnej Komendy Armii „o zezwolenie do tworzenia tego pułku”. Ponadto komendant Grupy Legionów Polskich przedstawił propozycje personalne oraz uzupełnień nowego oddziału przez I i II Brygadę. Pułkownik Zieliński proponował wyznaczyć: kapitana Jakubowskiego z dniem 1 marca na komendanta I baonu, majora Albina Fleszara lub majora Tadeusza Furgalskiego na komendanta pułku oraz kapitana Henryka Pomazańskiego na komendanta III baonu. Komendant Grupy Legionów przewidywał, że II baon zostanie zorganizowany w maju 1916, a po jego przeszkoleniu pułk, w składzie dwóch batalionów, mógłby zostać użyty na froncie. Pułkownik Zieliński proponował by I baon został uzupełniony przez II Brygadę, II baon przez I Brygadę, natomiast III baon w połowie przez obie brygady[10].

17 czerwca 1916 stacja w Kowlu została przeniesiona do Lublina.

27 lipca 1916 dotychczasowa Kompania Techniczna detaszowana w Dęblinie została przemianowana na Kompanię Etapową. Komendantem Kompanii Etapowej został por. Tadeusz Mokłowski z Komendy Placu w Kozienicach, a do pomocy zostali mu przydzieleni: ppor. Leon Jarząbkiewicz i chor. Jan Michnowicz.

Z dniem 1 lutego 1917 Komenda Grupy Polskich Legionów została rozwiązana, a jej funkcje przejęła Komenda Legionów Polskich. Tego samego dnia Żandarmeria Komendy Grupy została połączona z Żandarmerią Komendy Legionów Polskich, a por. Norbert Okołowicz został wyznaczony na stanowisko komendanta Żandarmerii Polowej i referenta żandarmerii w Komendzie LP[11].

Organizacja Grupy Polskich Legionów

  • c. i k. Komenda Grupy Polskich Legionów
  • Oddział Garnizonowy w Kozienicach

Oddziały nowo formowane:

  • c. i k. Komenda III Brygady Legionów Polskich
  • 4 Pułk Piechoty
  • 5 Szwadron Ułanów

Oddziały uzupełniające:

  • Batalion Uzupełniający Nr I Polskich Legionów w Radomsku
  • Batalion Uzupełniający Nr II Polskich Legionów w Kamieńsku (od 19 I 1916 w miejsce Baonu Nr III)
  • Batalion Uzupełniający Nr III Polskich Legionów w Rozprzy (od 19 I 1916 w Jedlnej)
  • Batalion Uzupełniający Nr IV Polskich Legionów w Kozienicach
  • Kadra Artylerii
  • Kadra Kawalerii
  • Bateria Szkolna
  • 1 Kompania Uzupełniająca
  • 2 Kompania Uzupełniająca (od 24 VII 1916 w Dęblinie)
  • 3 Kompania Uzupełniająca
  • Kompania Etapowa (od 24 VII 1916 w Dęblinie)

Stacje zborne i komendy placów:

  • Komenda Placu w Budapeszcie (niem. K. u. k. Platzkommando in Budapest)
  • Stacja Zborna i Transportowa Polskich Legionów w Budapeszcie (niem. K. u. k. Sammel und Transportstelle für polnische Legionäre in Budapest) →
  • Stacja Zborna i Rozsyłkowa Legionów Polskich w Budapeszcie →
  • Personalna Stacja Zborna Polskich Legionów w Budapeszcie (niem. Personalsammelstelle für polnische Legionäre in Budapest)
  • Komenda Domu Transportowego Polskich Legionów w Morawskiej Ostrawie (niem. K. u. k. Sammel und Transportstelle für polnische Legionäre in Mährisch Ostrau)
  • Stacja Zborna i Transportowa Polskich Legionów we Lwowie (niem. K. u. k. Sammel und Transportstelle für polnische Legionäre in Lemberg)
  • Komenda Domu Transportowego Polskich Legionów w Dziedzicach
  • Stacja Zborna i Transportowa Polskich Legionów w Przemyślu (niem. K. u. k. Sammel und Transportstelle für polnische Legionäre in Przemyśl)
  • Komenda Placu w Kowlu

Zakłady zaopatrujące:

  • Magazyny Centralne w Kozienicach
  • Magazyn w Motyczach

Zakłady sanitarne:

  • Szpital Rezerwowy w Kamieńsku → w Kozienicach
  • Dom Rekonwalescentów w Kamieńsku (Kamińsku)
  • Izba Chorych w Kozienicach przy ul. Radomskiej

Obsada personalna Komendy Grupy Polskich Legionów

  • płk Wiktor Grzesicki - komendant grupy
  • płk Zygmunt Zieliński - komendant grupy (od 5 IX 1915)
  • c. k. por. / kpt. Józef Schneider z 29 pp OK – adiutant[12]
  • por. Henryk Pomazański - adiutant
  • c. i k. nadoficjał rachunkowy Karl Tiċak[13]
  • lekarz X klasy dr Jerzy Nadolski szef sanitarny (do 8 VI 1916 → lekarz 3 Kompanii Uzupełniającej w Dęblinie)
  • lekarz IX klasy dr Emil Bobrowski - szef sanitarny (od 8 VI 1916)
  • ppor. żand. Bronisław Witecki – referent ewidencyjny
  • por. żand. Norbert Okołowicz – komendant Oddziału Żandarmerii i referent spraw dyscyplinarno-karnych

Przypisy

  1. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 210, 212-213.
  2. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 214.
  3. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 226.
  4. CAW ↓, sygn. I.120.1.106 s. 15-17, 42.
  5. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 219.
  6. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 222.
  7. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 224.
  8. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 223.
  9. CAW ↓, sygn. I.120.1.307 s. 529.
  10. CAW ↓, sygn. I.120.1.107 s. 364-365. Pismo L. 535 c. i k. Komendanta Grupy Legionów Polskich Pułkownika Zielińskiego do Komendy Legionów Polskich z 17 lutego 1916.
  11. CAW ↓, sygn. I.120.1.3 s. 506-507.
  12. CAW ↓, sygn. I.120.1.306a s. 196.
  13. CAW ↓, sygn. I.120.1.306a s. 168.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Flag of Austria-Hungary (1867-1918).svg
Flag of the Austro-Hungarian Monarchy (1867-1918)