Gryżyna (województwo lubuskie)

Gryżyna

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	krośnieński
Gmina	Bytnica
Wysokość	ok. 75 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	125[1]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-630[2]
Tablice rejestracyjne	FKR
SIMC	0908490
Położenie na mapie gminy Bytnica Gryżyna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gryżyna
Położenie na mapie województwa lubuskiego Gryżyna
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Gryżyna
52°11′N 15°17′E/52,183333 15,283333

Gryżyna (niem. Griesel)^[3] – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Bytnica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Według danych z 2011 roku wieś liczyła 141 mieszkańców^[4].

Wieś położona ok. 22 km od Świebodzina. Siedziba Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego. Wieś otoczona lasami Borów Lubuskich, na północ od Gryżyny rynna jezior gryżyńskich (największe jezioro Kałek).

Historia

Jest to wieś o metryce średniowiecznej, ale o jej najstarszych dziejach dziś już niewiele wiadomo^[3]. Przez dłuższy czas losy miejscowości były związane z przedstawicielami rodu von Schlichting, którzy mieszkali tutaj od XVI do końca XVII wieku. Gryżyna oraz pobliski Kosobudz zostały zniszczone podczas wojny trzydziestoletniej wskutek działań wojska dowodzonego przez szwedzkiego generała Stalhansa, a Szlichtyngowie wkrótce po tym zrzekli się majątku w Gryżynie^[3]. Około 1700 roku osiedlił się we wsi baron von Schenkendorf, następnie około 1780 roku von Pfortner. Posiadłość objął po, nim książę von Hohenzollern. Jako właścicielkę dóbr w roku 1879 wymienia się żonę radcy stanu Krausego. Ówczesny wykaz pracujących we wsi zakładów obejmował gorzelnię, wapniarnię i cegielnię^[3].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[5]:

• zespół pałacu myśliwskiego, z połowy XVII wieku do XIX w.:
  • murowany pałac został wzniesiony na miejscu starszej budowli pochodzącej z XVII lub XVIII wieku około 1820 roku na planie prostokąta^[3]. Podpiwniczony parterowy budynek z poddaszem użytkowym i nakryty dachem mansardowym. Znajduje się tutaj przy elewacji frontowej zachodniej, ganek z czterokolumnowym portykiem z tarasem w zwieńczeniu i z wejściem prowadzącym przez facjatę neobarokową^[3]. W środku elewacji ogrodowej również umieszczono facjatę. Po 1945 roku dwór należał do nadleśnictwa w Bytnicy, ale od 1971 roku stał już opuszczony i zaniedbany i dopiero w latach osiemdziesiątych XX wieku wyremontowano go z myślą o adaptacji na pensjonat^[3].
  • park o powierzchni 5,4 ha z zabytkowymi alejami dębów został urządzony w pierwszej połowie XIX wieku. Zachował się w nim interesujący drzewostan m.in. z magnolią japońską, choiną kanadyjską czy cypryśnikiem błotnym^[3].
  • mauzoleum rodziny von Hohenzollern, zbudowane w 1872 roku^[3].

Zobacz też

• inne miejscowości o nazwie Gryżyna

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 250-251. ISBN 978-83-919914-8-0.