Grzęda Smoleńsko-Moskiewska

Grzęda Smoleńsko-Moskiewska (ros. Смоле́нско-Моско́вская возвы́шенность – Smolensko-Moskowskaja wozwyszennost’) – pasmo wzgórz w północnej części Niziny Wschodnioeuropejskiej.

Grzęda Smoleńsko-Moskiewska rozciąga się na długości około 500 km z południowego zachodu na północny zachód od górnego Dniepru koło Orszy na Białorusi do okolic Włodzimierza nad górną Klaźmą. Stanowi wschodnie przedłużenie Grzędy Białoruskiej, z którą łączy ją Brama Smoleńska. W swej zachodniej części łączy się ze wzgórzami Wałdaj. Dzieli się na część zachodnią – Wyżynę Smoleńską i wschodnią – Wyżynę Moskiewską.

Grzęda Smoleńsko-Moskiewska stanowi pas kopulastych wzgórz pochodzenia morenowego, silnie zniszczonych przez erozję. Najwyższy punkt – 320 m n.p.m. (na północny wschód od Wiaźmy). Wzgórza pokrywa przeważnie mieszany las z przewagą świerka i brzozy na glebach darniowych i ilastych. Liczne bagna i torfowiska.

U zbiegu Grzędy i Wałdaju znajdują się źródła Dniepru. Wschodnia część Grzędy oddziela zlewnie górnej Wołgi na północy i Oki na południu.

Bibliografia

• Wielka Encyklopedia Radziecka – hasło Смоленско-Московская возвышенность
• Borys Dobrynin Geografia fizyczna ZSRR, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956
• Teodor Naumienko (red.) Atlas świata, Służba Topograficzna Wojska Polskiego – Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962
• Mieczysław Hess, Bogumił Rychłowski Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich w: August Zierhoffer (red.) Geografia powszechna – tom IV. Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Azja. Afryka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965
• Bogumił Rychłowski (red.), Roman Biesiada, Tadeusz Lenczowski, Lech Ratajski Słownik Geografii ZSRR, Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1974
• Teresa Zakrzewska, Grażyna Gadomska Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (część europejska). Mapa przeglądowa Europy. Skala 1:3 000 000, wydanie drugie, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, Warszawa-Wrocław 1987