Grzebaczowate

Grzebaczowate
Sphecidae
Latreille, 1802
Ilustracja
Samica wytrzeszczki tarczówkowej atakująca larwę pluskwiaka z rodziny tarczówkowatych
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

owady uskrzydlone

Rząd

błonkoskrzydłe

Rodzina

grzebaczowate

Grzebaczowate (Sphecidae) – rodzina owadów z rzędu błonkówek. Jedna z rodzin tradycyjnie zaliczanych do grzebaczy[1], obecnie zgrupowanych w nadrodzinie Apoidea[2]. W Polsce występuje około 230 gatunków.

Charakterystyka

Należą tutaj gatunki karmiące larwy zabitymi lub sparaliżowanymi owadami, rzadziej pająkami[3]. Sparaliżowane owady zanoszą do gniazda, jednakże, w odróżnieniu od nastecznikowatych, w jednej komorze lęgowej umieszczają przeważnie kilka upolowanych owadów. Ofiara jest sparaliżowana i nie może uciec, jednak przez kilka tygodni pozostaje przy życiu zapewniając potomstwu grzebacza pożywienie. Postać dorosła żywi się nektarem kwiatów. Wykazują dużą specyficzność przy wybieraniu ofiar: każdy gatunek ma określony krąg gatunków owadów, na które poluje. Prowadzą samotniczy tryb życia. Gniazda budują w ziemi. Grzebaczowate są bardzo zróżnicowane morfologicznie: niektóre gatunki są wybitnie smukłe, inne krępe. Dominuje kolorystyka czarno-żółta i czarno-czerwona. Podobnie jak u pszczół, również u grzebaczowatych pierwszy pierścień tułowia (zaplecze) nie sięga do pokryw skrzydeł, czym różnią się od innych błonkówek. Są organizmami haplodiploidalnymi.

Taszczyn pszczeli (Philanthus triangulum) przenosi schwytaną pszczołę do gniazda wykopanego w piasku.

Niektóre gatunki

Szczerklina piaskowa, taszczyn pszczeli, wardzanka, wytrzeszczka tarczówkowa, gliniarz naścienny

Przypisy

  1. Wojciech J. Pulawski, Catalog of Sphecidae, California Academy of Sciences [dostęp 2019-12-27] (ang.).
  2. Integrated Taxonomic Information System, itis.gov [dostęp 2019-12-27].
  3. grzebaczowate, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-08-24].

Bibliografia

  • Heiko Bellmann, Henryk Garbarczyk: Owady. Warszawa: Multico, 2007. ISBN 978-83-7073-418-3.
  • Cezary Gębicki, Jacek Szwedo: Owady Polski. Atlas i klucz. Krzeszowice: Wydawnictwo Kubajak, 2000. ISBN 83-87971-19-7.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Taszczyn pszczeli ze zdobyczą.jpg
Autor: A szu, Licencja: CC BY-SA 4.0
Taszczyn pszczeli (Philanthus triangulum) przenosi sparaliżowaną pszczołę do sarkofagu.
Astata boops a1.jpg
Autor: Adam Opioła, Licencja: CC BY 3.0
Astata boops