Grzegorz Chomyszyn

Grzegorz Chomyszyn
Biskup
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 marca 1867
Hadyńkowce, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 1945
Kijów, USRR, ZSRR

Biskup stanisławowski
Okres sprawowania

1904–1945

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

obrządku bizantyjsko-ukraińskiego

Chirotonia biskupia

1904

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

1904

Konsekrator

Andrzej Szeptycki

Współkonsekratorzy

Józef Bilczewski
Józef Teodorowicz
Konstanty Czechowicz

Błogosławiony
Grzegorz Chomyszyn
biskup i męczennik
Czczony przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

27 czerwca 2001
Lwów
przez Jana Pawła II

Grzegorz Chomyszyn (ukr. Григорій Хомишин, trans. Hryhorij Chomyszyn; ur. 25 marca 1867 w Hadyńkowcach k. Husiatyna, zm. 28 grudnia 1945 w więzieniu NKWD w Kijowie) – greckokatolicki biskup stanisławowski. Błogosławiony Kościoła katolickiego, męczennik.

Życiorys

Kształcił się we Lwowie i Wiedniu. 21 lutego 1899 uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie Wiedeńskim na podstawie pracy pt. De epiclesi[1]. W latach 1902–1904 był rektorem seminarium duchownego we Lwowie. Od 1904 biskup diecezji stanisławowskiej. W 1906 założył w Stanisławowie seminarium duchowne[2]. Opowiadał się za latynizacją rytu wykorzystywanego w liturgii Kościoła greckokatolickiego, co miało być środkiem pogłębiania religijności ludowej (poprzez naśladownictwo nabożeństw łacińskich) i znakiem łączności między katolikami obydwu obrządków[3]. Przyjmowanie tradycji łacińskich uważał za najpewniejszą gwarancję przetrwania unii, w przeciwnym razie jego zdaniem grekokatolicy mogliby przyjąć ostatecznie prawosławie[4]. W 1907 razem z metropolitą lwowskim Andrzejem Szeptyckim i biskupem przemyskim Konstantym Czechowiczem wystosował do wiernych list pasterski, w którym twierdził, że misją Ukraińców jest doprowadzenie do pełnego zjednoczenia Kościołów katolickiego i prawosławnego pod zwierzchnością papieża. Szczególna rola Ukraińców w tym procesie miała, zdaniem autorów listu, wynikać ze specyfiki Cerkwi greckokatolickiej, zachowującej dogmaty katolickie i obrządek wschodni[5]. Zwalczał wpływy prawosławia w swojej diecezji. W szczególności zabraniał wiernym uczestnictwa w organizowanych przez moskalofilów pielgrzymkach do prawosławnych świątyń Kijowa oraz do Ławry Poczajowskiej, zaś kapłanom diecezji polecił nauczać, iż udział w nabożeństwach prawosławnych jest grzechem ciężkim, jak również wyjaśniać różnice między obydwoma wyznaniami[6]. W 1910 w kolejnym liście pasterskim razem z innymi hierarchami Kościoła greckokatolickiego apelował o nieuleganie propagandzie prawosławnej[7]. W 1911 ks. greckokatolicki, administrator w Rusowie Paweł Kamiński popełnił zamach na biskupa Chomyszyna[8]. Dla księży swojej diecezji organizował specjalne zjazdy i rekolekcje[4]. W 1914 otrzymał godność c. k. tajnego radcy wraz z uwolnieniem od taksy[9].

W 1916 próbował wprowadzić w swojej diecezji kalendarz gregoriański, czym spowodował wielkie protesty wiernych. Konieczność zmiany kalendarza uzasadniał potrzebą zerwania z kalendarzem stosowanym w Rosji w celu uniknięcia oskarżeń Ukraińców galicyjskich o rusofilstwo[4]. Wprowadził także zmiany liturgiczne, które miały zmniejszyć podobieństwo między nabożeństwami prawosławnymi i greckokatolickimi, usuwając słowa „prawosławny [chrześcijanin]” ze Świętej Liturgii i zastępując je terminem „prawowierny”[4]. Zmienił termin święta św. Michała Archanioła na analogiczny, jak w obrządku łacińskim, popularyzował kult Najświętszego Sakramentu, święto Bożego Ciała i kult św. Jozafata Kuncewicza[4]. W 1921 wprowadził w diecezji obowiązkowy celibat księży. Był protektorem Ukraińskiej Katolickiej Partii Ludowej, która w jego diecezji osiągała najlepsze wyniki wyborcze.

W początkach I wojny światowej, po okupacji Galicji Wschodniej przez armię rosyjską we wrześniu 1914 wyjechał do Wiednia, by uniknąć represji okupantów[10].

W 1932 opublikował pracę „Problem ukraiński”, w której przekonywał, że przyjęcie przez Ruś chrztu z Bizancjum, a nie z Rzymu, było wielkim nieszczęściem, gdyż sprawiło, że podstawowe prawdy wiary nie stały się zarazem zasadami postępowania wiernych w życiu codziennym[4].

Aresztowany po raz pierwszy w 1939 przez NKWD, zwolniony, a następnie ponownie aresztowany w kwietniu 1945. Zmarł w więzieniu łukianowskim w Kijowie w grudniu 1945.

Beatyfikacja

Beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II 27 czerwca 2001 na hipodromie we Lwowie podczas Liturgii, połączonej z beatyfikacjami 27 nowomęczenników greckokatolickich, odprawionej w obrządku bizantyjsko-ukraińskim, podczas pielgrzymki Jana Pawła II na Ukrainę[11][12].

Dziedzictwo

Autor rękopisu Dwa Królestwa, w którym zderzają się dwie wizje Kościoła i dwa systemy logiczne, a także etyczne, różniące się w traktowaniu unii i misji Kościoła greckokatolickiego. Książka – testament „Dwa Królestwa” bp. Chomyszyna w wersji oryginalnej, ukraińskiej ukazała się na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w sierpniu 2016[13], wydanie polskie w październiku 2017[14].

Przypisy

  1. ↑ Stanisław Piech. Księża diecezji polskich – doktorzy teologii Uniwersytetu Wiedeńskiego w okresie niewoli narodowej. „Saeculum Christianum”. 12/2, s. 113, 2005. 
  2. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 55. ISBN 978-83-227-2672-3.
  3. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 131. ISBN 978-83-227-2672-3.
  4. ↑ a b c d e f W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 586-592. ISBN 978-83-227-2672-3.
  5. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 575. ISBN 978-83-227-2672-3.
  6. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 576. ISBN 978-83-227-2672-3.
  7. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 582-584. ISBN 978-83-227-2672-3.
  8. ↑ Zamach na ks. biskupa Chomyszyna. „Kurjer Stanislawowski”, 1362 (15 paźdz. 1911), s. 1.
  9. ↑ Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 4 z 8 marca 1914. 
  10. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 669-670. ISBN 978-83-227-2672-3.
  11. ↑ ks. Kazimierz Sowa: Trzy papieskie lekcje. Gość Niedzielny, 2001. [dostęp 2021-01-07].
  12. ↑ Homilia podczas Mszy św. w obrządku bizantyjsko-ukraińskim i beatyfikacji. Lwów (hipodrom), 27.06. 2001. Opoka.pl. [dostęp 2021-01-08].
  13. ↑ Блаженний священномученик Григорій Хомишин. Два Царства. Ред. о. І. Пелехатий, В. Осадчий. Люблін: Ukrainicum, 2016, 400 с.
  14. ↑ Błogosławiony męczennik Grzegorz Chomyszyn Biskup Stanisławowski. Dwa Królestwa. Red. ks. Ihor Pelechaty, Włodzimierz Osadczy. Kraków: Wydawnictwo AA, 2017, 448 s. ISBN 978-83-7864-837-6.

Literatura

  • Ryszard Torzecki: Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923-1929, Kraków, 1989, ISBN 83-08-01977-3.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grzegorz Chomyszyn.png
Biskup Grzegorz Chomyszyn