Grzegorz Lato

Grzegorz Lato

Grzegorz Lato (1979)
Pełne imię i nazwisko	Grzegorz Bolesław Lato
Data i miejsce urodzenia	8 kwietnia 1950 Malbork
Wzrost	175 cm
Pozycja	napastnik, pomocnik
Kariera juniorska
Lata Klub 1962–1969 Stal Mielec
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole 1969–1980 Stal Mielec 295 (112) 1980–1982 KSC Lokeren 64 (12) 1982–1984 Atlante FC 45 (16) W sumie: 404 (140)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1971–1984  Polska 100 (45)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1988–1990 North York Rockets 1991–1993 Stal Mielec 1993–1995 Olimpia Poznań 1995–1996 Amica Wronki 1996–1997 Stal Mielec 1997 AO Kawala 1999 Widzew Łódź
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Polska Igrzyska olimpijskie złoto Monachium 1972 piłka nożna srebro Montreal 1976 piłka nożna Mistrzostwa świata III miejsce RFN 1974 piłka nożna III miejsce Hiszpania 1982 piłka nożna

Grzegorz Lato

Prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej
Okres urzędowania	od 30 października 2008 do 26 października 2012
Poprzednik	Michał Listkiewicz
Następca	Zbigniew Boniek
Odznaczenia

Grzegorz Lato

Kopia medalu i autograf w Alei Gwiazd Sportu w Dziwnowie

Gwiazda w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie

Grzegorz Bolesław Lato (ur. 8 kwietnia 1950 w Malborku) – polski piłkarz, olimpijczyk, trener, działacz piłkarski i polityk.

W latach 1971–1984 reprezentant Polski w piłce nożnej. Członek Klubu Wybitnego Reprezentanta, jako prawy napastnik wybrany do jedenastki stulecia Polskiego Związku Piłki Nożnej, jeden z czterech polskich piłkarzy mających co najmniej 100 występów w drużynie narodowej. Z reprezentacją Polski trzykrotnie uczestniczył w mistrzostwach świata (1974 – 3. miejsce, król strzelców z 7 golami, 1978, 1982 – 3. miejsce), podczas których zdobył 10 bramek, co jest rekordem w historii występów reprezentacji Polski na mistrzostwach świata. Dwukrotnie wystąpił na igrzyskach olimpijskich (1972 – złoty medal, 1976 – srebrny medal).

Dwukrotny mistrz Polski ze Stalą Mielec, dla której zdobył ponad 100 goli, dwa razy sięgając po koronę króla strzelców I ligi. W 1982 trafił do belgijskiego KSC Lokeren, skąd w 1982 przeniósł się do meksykańskiego Atlante FC. W 1983 zdobył z tym klubem Puchar Mistrzów CONCACAF.

Senator V kadencji (2001–2005). W latach 2008–2012 prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.

Życiorys

Młodość

Urodził się 8 kwietnia 1950. W dzieciństwie stracił ojca, a w wieku młodzieńczym matkę^[1]. Ukończył szkołę średnią^[1].

Kariera piłkarska

Grzegorz Lato karierę piłkarską rozpoczął w 1962 w juniorach Stali Mielec. W wieku 17 lat odniósł ciężką kontuzję, po której – jak sam wspominał – powrócił do zdrowia za sprawą lekarza z Bielska o nazwisku Kazimierowicz^[1]. W 1969 podpisał profesjonalny kontrakt ze Stalą Mielec. W sezonie II ligi 1969/1970 zadebiutował jesienią 1969 w barwach seniorskiego zespołu. W sumie rozegrał 23 mecze ligowe w II lidze, w których strzelił 6 goli i awansował z zespołem do ekstraklasy (ówczesnej I ligi).

Debiut w najwyższym poziomie ligowym zaliczył 9 sierpnia 1970 w wygranym 5:2 meczu u siebie z Wisłą Kraków, w którym także strzelił swoje dwie pierwsze bramki w ekstraklasie – w 56. minucie na 3:2 oraz w 87. minucie na 5:2^[2]. W tym sezonie Stal Mielec stała się jedną z najlepszych drużyn w Polsce. W 1971 klub wygrał swoją grupę B w Pucharze Intertoto, a w sezonie 1972/1973 pod wodzą węgierskiego trenera Károly'ego Konthy po raz pierwszy w historii zdobyła mistrzostwo Polski. Grzegorz Lato z 13 golami został wówczas królem strzelców. Dzięki temu klub zadebiutował w europejskich pucharach w Pucharze Europy.

W sezonie 1973/1974 Stal Mielec rozgrywki ligowe zakończyła na 3. miejscu, a Grzegorz Lato w 1974 został wybrany „Piłkarzem Roku” w plebiscycie katowickiego „Sportu”, a także zajął 6. miejsce w plebiscycie „France Football” na najlepszego piłkarza Europy. W sezonie 1974/1975 klub zajął 2. miejsce, a Grzegorz Lato z 19 golami ponownie został królem strzelców. Po objęciu w 1975 stanowiska trenera przez Edmunda Zientarę klub w sezonie 1975/1976 zdobył mistrzostwo Polski, dotarł do finału Pucharu Polski oraz do ćwierćfinału Pucharu UEFA.

W I rundzie Pucharu Europy 1976/1977 rywalem Stali Mielec był hiszpański Real Madryt, z którym polska drużyna przegrała dwumecz 1:3 (1:2, 0:1). Grzegorz Lato w tym samym sezonie wygrał plebiscyt na najlepszego sportowca w południowo-wschodniej Polsce^[3]. W sezonie 1977/1978 jego zespół zdobył Trofeo Colombino, a w rozgrywkach ligowych zajął 8. miejsce. W kolejnym sezonie klub zakończył rozgrywki ligowe na 3. miejscu. Ostatni mecz w ekstraklasie Grzegorz Lato rozegrał 7 czerwca 1980 w bezbramkowo zremisowanym meczu u siebie z Górnikiem Zabrze^[4]. Łącznie w najwyższym polskim poziomie ligowym rozegrał 272 mecze, w których strzelił 111 goli.

W 1981 został zawodnikiem belgijskiego klubu Eerste klasse – KSC Lokeren, w którym występował do 1982 (wraz z nim grał tam Włodzimierz Lubański)^[1]. Wystąpił w nim w 64 meczach ligowych, w których strzelił 12 goli. Potem wyjechał do Meksyku, gdzie podpisał kontrakt z klubem Primera División – Atlante FC, z którym w sezonie 1983 wygrał Puchar Mistrzów CONCACAF. Po sezonie 1983/1984 oraz rozegraniu 45 meczów i strzeleniu 16 goli ligowych zakończył profesjonalną piłkarską karierę. W latach 1984–1991 grał w polonijnym klubie Polonia Hamilton, występującym w amatorskich rozgrywkach prowincji Ontario.

Kariera reprezentacyjna

Podczas meczu ligowego z Zagłębiem Sosnowiec w 1970 zdobył dwa gole, po czym został powołany przez obserwującego to spotkanie selekcjonera Kazimierza Górskiego do młodzieżowej kadry Polski, z którą wyjechał do Danii^[1].

W reprezentacji Polski w latach 1971–1984 rozegrał 100 meczów oficjalnych oraz 4 mecze nieoficjalne, w których strzelił 45 goli. Oficjalny debiut zaliczył za kadencji selekcjonera Kazimierza Górskiego 17 listopada 1971 w Hamburgu w zremisowanym 0:0 meczu eliminacji mistrzostw Europy 1972 z reprezentacją RFN. W spotkaniu tym w 83. minucie został zmieniony przez Bronisława Bulę^[5]. Ostatni mecz w reprezentacji rozegrał 17 kwietnia 1984 na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie w przegranym 0:1 spotkaniu towarzyskim z Belgią. W meczu tym w 85. minucie został zmieniony przez Waldemara Matysika^[6]. Tym samym Grzegorz Lato rozegrał swój setny mecz w reprezentacji jako pierwszy polski piłkarz.

W 1972 znalazł się w składzie reprezentacji prowadzonej przez Kazimierza Górskiego na turniej olimpijski w Monachium, na którym Polacy wygrali w finale 2:1 z reprezentacją Węgier, zdobywając złoty medal. Grzegorz a Lato na tym turnieju rozegrał tylko 1 mecz – w pierwszym meczu drugiej grupy drugiej rundy z Danią zmienił w 46. minucie Joachima Marxa^[7].

W 1974 został powołany na mistrzostwa świata w RFN. Polska reprezentacja pod wodzą Kazimierza Górskiego zajęła 3. miejsce po zwycięskiej w 76. minucie bramce Grzegorza Laty w meczu z Brazylią (1:0). Grzegorz Lato był podstawowym zawodnikiem zespołu, z 7 golami został królem strzelców turnieju.

W 1976 wziął udział w turniej olimpijskim w Montrealu. Na zawodach tych również był podstawowym zawodnikiem, zdobył 3 gole, w tym jednego w przegranym 3:1 finale z NRD. Wraz z polską drużyną zdobył srebrny medal. Rezultat ten uznano w kraju za porażkę, w konsekwencji trener Kazimierz Górski podał się następnie do dymisji.

W 1978 został powołany przez Jacka Gmocha na mistrzostwa świata w Argentynie, na których reprezentacja Polski zakończyła zmagania w drugiej rundzie. Grzegorz Lato na tym turnieju wystąpił we wszystkich 6 spotkaniach, strzelając 2 gole: w meczu z Tunezją (1:0) i z Brazylią (1:3).

W 1982 wraz z reprezentacją prowadzoną przez Antoniego Piechniczka pojechał na swoje trzecie mistrzostwa świata, które odbywały się w Hiszpanii. Polska zajęła na tym turnieju 3. miejsce, Grzegorz Lato był podstawowym zawodnikiem drużyny. Zagrał we wszystkich 7 meczach i strzelił 1 bramkę – w ostatnim meczu pierwszej grupy pierwszej rundy z Peru^[8].

Kariera trenerska

Na przełomie lat 80. i 90. mieszkał z żoną, synem i córką w Toronto^[1]. Podczas pobytu w Kanadzie pod koniec lat 80. wspólnie z byłym zawodnikiem Wisły Kraków, Tadeuszem Polakiem, trenował zespół Rackett Toronto^[1].

W 1996 ukończył Szkołę Trenerów Polskiego Związku Piłki Nożnej. Po zakończeniu kariery piłkarskiej rozpoczął działalność trenerską, w której trenował kluby: North York Rockets z Kanady (1988–1990), Stal Mielec (1991–1993), Olimpię Poznań (1993–1995), Amicę Wronki (1995–1996), Stal Mielec (1996–1997), AO Kawala z Grecji (1997)^[9] oraz Widzew Łódź (1999).

Pozostała działalność

Z wykształcenia technik mechanik obróbki skrawaniem, technikum mechaniczne ukończył w 1969^[10].

17 września 1999 uchwałą Polskiego Związku Piłki Nożnej powołano Klub Wybitnego Reprezentanta, którego Grzegorz Lato w związku z największą wówczas liczbą występów w reprezentacji Polski został przewodniczącym. Funkcję tę pełnił do 7 stycznia 2009, zastąpił go wówczas Władysław Żmuda.

W latach 2001–2005 zasiadał w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej z okręgu rzeszowskiego. Wchodził w skład Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz w Komisji Nauki, Edukacji i Sportu^[10]. W 2005 był członkiem komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich. W 2004 bez powodzenia kandydował w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a w 2005 i 2007 w wyborach parlamentarnych.

Od 2006 do czerwca 2008 był członkiem zarządu klubu piłkarskiego Stal Mielec^[11][12][13]. 30 października 2008 został wybrany na prezesa PZPN. W tajnym głosowaniu otrzymał 57 głosów, a jego kontrkandydaci Zdzisław Kręcina i Zbigniew Boniek odpowiednio 36 i 19 głosów, 1 głos był nieważny^[14]. Kadencję zakończył 26 października 2012, nie ubiegał się o reelekcję na to stanowisko^[15].

Występy w reprezentacji

Statystyki

Reprezentacja narodowa	Rok	Występy	Gole
Polska
	1971	2	0
	1972	1	0
	1973	6	3
	1974	14	11
	1975	10	8
	1976	10	5
	1977	12	5
	1978	13	5
	1979	10	3
	1980	11	4
	1981	3	0
	1982	7	1
	1984	1	0
Łącznie		100	45

Mecze w reprezentacji

Legenda

T – mecz towarzyski; eIO – eliminacje Igrzysk Olimpijskich; IO – Igrzyska Olimpijskie; eME – eliminacje Mistrzostw Europy; eMŚ – eliminacje Mistrzostw Świata; MŚ – Mistrzostwa Świata; U-21 – mecz przeciwko reprezentacji młodzieżowej

Sukcesy

Stal Mielec

• Mistrzostwo Polski: 1973, 1976
• Wicemistrzostwo Polski: 1975
• 3. miejsce mistrzostw Polski: 1974, 1979
• Finał Pucharu Polski: 1976
• Ćwierćfinał Pucharu UEFA: 1976
• Wygrana grupa w Pucharze Intertoto: 1971
• Trofeo Colombino: 1978

Atlante FC

• Puchar Mistrzów CONCACAF: 1983

Reprezentacyjne

• 3. miejsce na mistrzostwach świata: 1974, 1982
• Złoty medal letnich igrzysk olimpijskich: 1972
• Srebrny medal letnich igrzysk olimpijskich: 1976

Indywidualne

• Król strzelców I ligi: 1973, 1975
• Król strzelców mistrzostw świata: 1974

Rekordy

• Najskuteczniejszy zawodnik w historii reprezentacji Polski w jednym roku kalendarzowym: 11 goli (1974)^[a][16]

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1982)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
• Złoty Krzyż Zasługi (1972)^[17]
• Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
• Srebrny Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
• Brązowy Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
• Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu”
• Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego” (1976)^[18]
• Złota Odznaka PZPN (1972)^[19]
• „Jedenastka 50-lecia PRL”^[1]
• 6. miejsce w plebiscycie „France Football” (1974)
• Piłkarz Roku w plebiscycie katowickiego „Sportu” (1974)
• Piłkarz Roku w plebiscycie „Piłki Nożnej” (1977, 1981)
• 1. miejsce w plebiscycie dziennika „Nowiny Rzeszowskie” na najlepszego sportowca Rzeszowszczyzny (trzy razy)^[1]
• Tytuł honorowego obywatela Mielca (2019)^[20]
• Prawy napastnik w jedenastce stulecia PZPN (2019)^[21]

Filmografia

• 1976: Jeden z dwudziestu dwóch – film dokumentalny
• 2000: Skarb sekretarza – on sam
• 2001: Świat według Kiepskich – on sam
• 2002: Jest sprawa... – on sam^[22]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Grzegorz Lato. olimpijski.pl. [dostęp 2018-06-14].
• Grzegorz Lato. wikiliga.pl. [dostęp 2018-06-14].
• Grzegorz Lato. orlygorskiego.pl. [dostęp 2018-06-14].
• Grzegorz Lato w bazie 90minut.pl. [dostęp 2018-06-14].

Linki zewnętrzne

• Grzegorz Lato, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [online] [dostęp 2018-06-14] .
• Grzegorz Lato. weltfussball.de. [dostęp 2018-06-14]. (niem.).
• Grzegorz Lato. footballdatabase.eu. [dostęp 2018-06-14]. (ang.).
• Grzegorz Lato . [dostęp 2018-06-14].
• Grzegorz Lato w bazie National Football Teams (ang.). [dostęp 2018-06-14].