Grzegorz Ryś (duchowny)

Grzegorz Ryś

Grzegorz Ryś (2016)
Virtus in infirmitate Moc w słabości
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1964 Kraków
Arcybiskup metropolita łódzki
Okres sprawowania	od 2017
Biskup pomocniczy krakowski
Okres sprawowania	2011–2017
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	22 maja 1988
Nominacja biskupia	16 lipca 2011
Sakra biskupia	28 września 2011
Odznaczenia
Strona internetowa

Grzegorz Ryś w czasie modlitwy ekumenicznej podczas obchodów 75. rocznicy likwidacji getta łódzkiego (2019)

Grzegorz Wojciech Ryś^[1] (ur. 9 lutego 1964 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor habilitowany nauk humanistycznych specjalizujący się w historii Kościoła, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej w latach 2007–2011, biskup pomocniczy krakowski w latach 2011–2017, arcybiskup metropolita łódzki od 2017, administrator apostolski diecezji kaliskiej w latach 2020–2021.

Życiorys

Urodził się 9 lutego 1964 w Krakowie^[2]. Ochrzczony został w bazylice Mariackiej w Krakowie przez księdza Ferdynanda Machaya^[3]. W latach 1982–1988 studiował na Wydziale Teologicznym oraz na Wydziale Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, a także w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej^[2]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 22 maja 1988 w katedrze na Wawelu kardynał Franciszek Macharski^[2], arcybiskup metropolita krakowski^[4]. W 1994 na podstawie dysertacji Średniowieczna pobożność ludowa na ziemiach polskich. Próba typologii uzyskał doktorat z nauk teologicznych^[5].

W latach 1988–1989^[6] pracował jako wikariusz w parafii Świętych Małgorzaty i Katarzyny w Kętach^[7]. Od 2004 do 2007 pełnił funkcję dyrektora Archiwum Kapituły Metropolitalnej w Krakowie^[8]. Był komentatorem pielgrzymek Jana Pawła II w Telewizji Polskiej i Polskim Radiu. Po jego śmierci współorganizował czuwania, natomiast podczas procesu beatyfikacyjnego zasiadał w komisji historycznej działającej przy Trybunale Rogatoryjnym^[9].

W 2000 na podstawie rozprawy Jan Hus wobec kryzysu Kościoła doby Wielkiej Schizmy uzyskał habilitację z nauk humanistycznych w zakresie historii^[5]. Został kierownikiem Katedry Historii Kościoła w Średniowieczu^[5][9] oraz Katedry Historii Starożytnej i Średniowiecznej w Instytucie Historii na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II (wcześniej Papieskiej Akademii Teologicznej)^[5]. W latach 2007–2011 piastował urząd rektora Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej, ponadto w latach 2010–2011 był przewodniczącym Konferencji Rektorów Seminariów Duchownych w Polsce^[2].

16 lipca 2011 papież Benedykt XVI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej ze stolicą tytularną Arcavica^[10][11]. Święcenia biskupie otrzymał wraz z Damianem Muskusem 28 września 2011 w katedrze na Wawelu^[12]. Konsekratorem był kardynał Stanisław Dziwisz, arcybiskup metropolita krakowski, a współkonsekratorami kardynałowie Franciszek Macharski, arcybiskup senior krakowski, i Stanisław Ryłko, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Świeckich^[4]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Virtus in infirmitate” (Moc w słabości)^[13]. W archidiecezji krakowskiej objął urząd wikariusza generalnego^[2]. Przygotował rozważania drogi krzyżowej odprawionej podczas Światowych Dni Młodzieży w Krakowie w 2016^[14].

14 września 2017 papież Franciszek mianował go arcybiskupem metropolitą łódzkim^[15][16]. Ingres do bazyliki archikatedralnej św. Stanisława Kostki w Łodzi odbył 4 listopada 2017^[17]. 29 czerwca 2018 na placu św. Piotra w Rzymie odebrał od papieża Franciszka paliusz^[18], który uroczyście został mu nałożony 5 października 2018 w katedrze łódzkiej przez arcybiskupa Salvatore Pennacchia, nuncjusza apostolskiego w Polsce^[19]. W 2018 zwołał czwarty w historii archidiecezji synod^[20]. W 2019 wprowadził w archidiecezji diakonat stały^[21], a także utworzył Międzynarodowe Diecezjalne Seminarium Misyjne dla nowej Ewangelizacji Redemptoris Mater^[22].

25 czerwca 2020 papież Franciszek mianował go administratorem apostolskim sede plena diecezji kaliskiej^[23][24]. Rządy w diecezji przejął 27 czerwca 2020^[25]. 17 października 2020, po przyjęciu przez papieża Franciszka rezygnacji biskupa Edwarda Janiaka z funkcji biskupa diecezjalnego, został administratorem apostolskim sede vacante diecezji^[26][27]. Funkcję tę pełnił do 11 lutego 2021, kiedy diecezję kanonicznie objął nowy biskup diecezjalny Damian Bryl^[28].

W ramach Konferencji Episkopatu Polski w latach 2011–2021 był przewodniczącym Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji^[29][30], działającego przy Komisji Duszpasterstwa^[29], a w 2022 objął funkcję przewodniczącego Rady ds. Dialogu Religijnego i Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem^[31]. W latach 2017–2022 należał do Rady Stałej^[32][31], ponadto wszedł w skład Ogólnopolskiego Komitetu Organizacyjnego Obchodów 1050. Rocznicy Chrztu Polski w 2016 roku^[33] oraz Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego^[34].

W 2018 wziął udział w sesji Synodu Biskupów o młodzieży^[35]. 21 listopada 2020 papież Franciszek mianował go członkiem Kongregacji ds. Biskupów^[36][37].

Zaangażowany na rzecz ekumenizmu i dialogu międzyreligijnego. Był pomysłodawcą zorganizowanego w 2011 spotkania chrześcijan, żydów i muzułmanów w intencji pokoju pod nazwą „Echo Asyżu w Krakowie”. Wszedł w skład Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, a także kapituł Nagrody im. Ks. Stanisława Musiała przyznawanej przez Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”^[8] oraz Nagrody Znaku i Hestii im. księdza Józefa Tischnera^[38].

Odznaczenia i wyróżnienia

Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 22 maja 2018 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi^[1].

Otrzymał tytuł Małopolanina Roku 2017 przyznawany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski^[39].

Ponadto został uhonorowany Nagrodą im. Klemensa Bąkowskiego nadaną przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa (2017)^[40], Medalem 75-lecia Misji Jana Karskiego przyznaną przez Towarzystwo Jana Karskiego (2019)^[41] i Szablą Kilińskiego Związku Rzemiosła Polskiego (2022)^[42].

Książki

• Rekolekcje. Modlitwa, post, jałmużna (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2013)
• Kościelna wiosna. Razem z Krystyną Strączek (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2013)
• Franciszek. Życie – miejsca – słowa (Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2013)
• Kościelna wiosna. Razem z Krystyną Strączek (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2013)
• Skandal miłosierdzia. Rozważania dla każdego (Wydawnictwo WAM, Kraków 2014)
• Wiara z lewej, prawej i Bożej strony (Wydawnictwo WAM, Kraków 2014)
• Moc słowa (Wydawnictwo WAM, Kraków 2016)
• Jeden święty, powszechny, apostolski. Spotkania z historią Kościoła (Wydawnictwo WAM, Kraków 2016)
• Moc wiary (Wydawnictwo WAM, Kraków 2017)
• Piąta Ewangelia (Wydawnictwo Rafael, Kraków 2020)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nota biograficzna Grzegorza Rysia na stronie archidiecezji łódzkiej [dostęp 2017-11-04]
• Nota biograficzna Grzegorza Rysia na stronie archidiecezji krakowskiej (arch.) [dostęp 2017-11-05]
• Nagrania homilii i konferencji Grzegorza Rysia [dostęp 2013-05-12]
• Grzegorz Ryś na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-11-09]
• Grzegorz Ryś w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2011-10-02]
• Grzegorz Ryś, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2011-10-02] .
• Grzegorz Ryś w katalogu Biblioteki Narodowej [dostęp 2019-06-17]