Grzybiarkowate

Grzybiarkowate

Mycetophilidae
Newman, 1834
Mycetophila fungorum
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Podrząd	muchówki długoczułkie
Infrarząd	Bibionomorpha
(bez rangi)	Mycetophiliformia
Nadrodzina	Mycetophiloidea
Rodzina	grzybiarkowate
Synonimy
Fungivoridae

Grzybiarkowate^[1], bedliszkowate^[2], bedliszki, grzybiarki (Mycetophilidae) – rodzina muchówek z podrzędu długoczułkich i infrarzędu Bibionomorpha. Larwy są mykofagiczne, rzadko drapieżne, a wyjątkowo parazytoidalne.

Opis

Schemat użyłkowania skrzydła grzybiarkowatych. C – żyłka kostalna, Sc – żyłka subkostalna, od R1 do R5 – żyłki radialne, od M1 i M2 – żyłki medialne, CuA1 i CuA2 – żyłki anterokubitalne, A1 – żyłka analna, r-m – żyłka poprzeczna radialno-medialna, h – żyłka barkowa

Muchówki o ciele długości od 1,8 do 8,7 mm i ubarwieniach od żółtego przez brązowe po czarne. Na głowie występują zwykle trzy przyoczka, ale środkowe może być mniejsze lub całkiem zanikłe^[3]. Przyoczka boczne często stykają się z krawędziami oczu złożonych^[4]. Czułki nie przekraczają swoją długością ciała i zwykle zbudowane są z trzonka, nóżki i 14-członowego biczyka, ale liczba członów w tym ostatnim może być zredukowana nawet do dziewięciu u rodzaju Cordyla. Głaszczki szczękowe zwykle składają się z palpigera i czterech członów, ale liczba tych ostatnich może też wynosić trzy, dwa lub jeden. Na tułowiu przedplecze, skutum i tarczka są zawsze owłosione i zaopatrzone w szczecinki, natomiast pleuryty i przedpiersie mogą być nagie^[3]. Mesepimeron jest smukły i niekiedy od spodu zanikły^[4]. Skrzydła cechuje błona porośnięta włoskami mikroskopowymi, makroskopowymi bądź oboma ich typami. Użyłkowanie skrzydła może być kompletne lub w różnym stopniu zredukowane^[3]. Mniej lub bardziej wydłużona żyłka poprzeczna radialno-medialna ma przebieg skośny lub wzdłużny, a pierwsza żyłka analna jest zawsze niekompletna. Piąta komórka radialna ma zwykle smukły kształt. Odwłok jest u nasady przewężony i ma bardzo krótki ósmy segment^[4]. Narządy rozrodcze mogą być różnie wykształcone. U samic występują jedno- lub dwuczłonowe przysadki odwłokowe połączone z ostatnim zesklerotyzowanym tergitem oraz dwa niezesklerotyzowane zbiorniki nasienne^[3].

Biologia i występowanie

Exechia spinuligera

Stigmatomeria crassicornis

Rymosia fasciata

Rodzina kosmopolityczna. Larwy zwykle mykofagiczne, żerują na owocnikach, zarodnikach i strzępkach grzybów. Występują wewnątrz grzybów, w butwiejących roślinach, pod korą martwych drzew, w mchach i wątrobowcach, ptasich i ssaczych gniazdach oraz jaskiniach^[1][2][3]. Niektóre larwy są drapieżne, a jedyną znaną larwą parazytoidalną jest Planarivora insignis, której ofiarą padają lądowe wirki^[2]. Niektóre gatunki notowane są jako szkodniki upraw pieczarek^[1].

W Polsce stwierdzono około 400 gatunków^[5] (zobacz: grzybiarkowate Polski).

Systematyka

Dawniej rodzinę tę definiowano znacznie szerzej, jednak liczne zaliczane doń podrodziny zostały wyniesione do rangi osobnych rodzin, np. grzybolubkowate, płaskorożkowate, Ditomyiidae, Diadocidiidae czy Lygistorrhinidae^[3]. Współcześnie umieszcza się je w grupie Mycetophiliformia, a w obrębie niej wyróżnia nadrodzinę Mycetophiloidea, obejmującą tylko grzybiarkowate i Lygistorrhinidae^[4]. W obrębie grzybiarkowatych wyróżnia się tradycyjnie dwie podrodziny: Mycetophilinae i Sciophilinae^[3]. Zalicza się do nich rodzaje^[6]:

Przypisy