Grzybieńczyk

Grzybieńczyk
	; Grzybieńczyk wodny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	bobrkowate
Rodzaj	grzybieńczyk
	Nazwa systematyczna
	Nymphoides Seg.; Pl. Veron. 3: 121. Jul-Aug 1754
	Typ nomenklatoryczny
	Menyanthes nymphoides L.
Synonimy
	Schweyckerta C.C.Gmel.; Limnanthemum S.G.Gmel.; Limnanthes Stokes; Trachysperma Raf.; Villarsia J.F.Gmel.; Waldschmidia F.H.Wigg.;
	Schweyckerta C.C.Gmel.; Limnanthemum S.G.Gmel.; Limnanthes Stokes; Trachysperma Raf.; Villarsia J.F.Gmel.; Waldschmidia F.H.Wigg.;

Nymphoides indica

Grzybieńczyk (Nymphoides Seg.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae). Obejmuje 55 gatunków^[3]. Rośliny te spotykane są na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Największe zróżnicowanie jest w Australii, gdzie rośnie co najmniej 19 gatunków^[5]. W Polsce (i Europie^[5]) występuje tylko jeden gatunek – grzybieńczyk wodny N. peltata^[6]. Są to byliny, rzadziej rośliny jednoroczne rosnące w wodach^[7]. Nasiona przenoszone są przez mrówki (u gatunków australijskich) lub dzięki przestworom powietrznym unoszą się na wodzie i przez nią są przemieszczane^[5].

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, spichrzowe bulwy innych są spożywane, a nasiona wykorzystywane w medycynie^[5]. Z kolei rośliny rosnące w uprawach ryżu uznawane są za chwasty, a rosnące w kanałach nawadniających utrudniają ich użytkowanie^[8].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne, nagie^[8], z krótkim kłączem i długimi rozłogami, rzadziej bez kłączy, o łodygach długich, unoszących się w wodzie, pojedynczych lub rozgałęziających się, czasem korzeniących się w węzłach^[7]. Niekiedy korzenie przybyszowe są bulwiasto zgrubiałe^[9].
Liście: Skrętoległe, rzadko naprzeciwległe ogonkowe, bez przylistków. Blaszka liści pływająca, pojedyncza, dłoniasto żyłkowana^[7], szerokojajowata do zaokrąglonej, całobrzega lub karbowana. Z wierzchu jest zielona, od spodu często ciemniejsza^[9].
Kwiaty: Promieniste i obupłciowe lub jednopłciowe, wyrastają w skupieniach na długich szypułkach z węzłów łodygi^[9]. Działek kielicha jest 5, rzadziej są 4, są wąskotrójkątne i zrośnięte tylko u nasady. Płatków korony także jest 5, rzadziej 4, u różnych gatunków są zrośnięte na różnej długości^[7]. Mają barwę białą lub żółtą^[9]. W gardzieli zawsze znajduje się 5 wiązek frędzlowatych wyrostków^[7]^[9], często łatki korony są też oskrzydlone wzdłuż brzegów^[9]. Pręcików jest 5 (rzadko 4), schowanych wewnątrz rurki korony (mają bardzo krótkie nitki^[9]). U nasady zalążni znajduje się 5 miodników. Szyjka słupka jest wąska^[7].
Owoce: Kilkunasienne, niepękające torebki^[7]. Owoce zwykle są zanurzone^[9]. Nasiona są ścieśnione lub kulistawe, o łupinie gładkiej lub urzeźbionej^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Jeden z pięciu rodzajów z rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae) z rzędu astrowców (Asterales)^[2]^[10].

Wykaz gatunków^[3]

Nymphoides aquatica (J.F.Gmel.) Kuntze
Nymphoides astoniae M.D.Barrett & R.L.Barrett
Nymphoides aurantiaca (Dalzell) Kuntze
Nymphoides balakrishnanii P.Biju, Josekutty, Haneef & Augustine
Nymphoides beaglensis Aston
Nymphoides bosseri A.Raynal
Nymphoides brevipedicellata (Vatke) A.Raynal
Nymphoides cambodiana (Hance) Tippery
Nymphoides cordata (Elliott) Fernald
Nymphoides coreana (H.Lév.) H.Hara
Nymphoides coronata (Dunn) Chun ex Y.D.Zhou & G.W.Hu
Nymphoides crenata (F.Muell.) Kuntze
Nymphoides cristata (Roxb.) Kuntze
Nymphoides disperma Aston
Nymphoides elegans A.Raynal
Nymphoides elliptica Aston
Nymphoides exiliflora (F.Muell.) Kuntze
Nymphoides ezannoi Berhaut
Nymphoides fallax Ornduff
Nymphoides flaccida L.B.Sm.
Nymphoides forbesiana (Griseb.) Kuntze
Nymphoides furculifolia Specht
Nymphoides geminata (R.Br.) Kuntze
Nymphoides grayana (Griseb.) Kuntze
Nymphoides guineensis A.Raynal
Nymphoides hastata (Dop) Kerr
Nymphoides herzogii A.Galán & G.Navarro
Nymphoides humboldtiana (Kunth) Kuntze
Nymphoides humilis A.Raynal
Nymphoides hydrophylla (Lour.) Kuntze
Nymphoides indica (L.) Kuntze
Nymphoides krishnakesara K.T.Joseph & Sivar.
Nymphoides lungtanensis S.P.Li, T.H.Hsieh & Chun C.Lin
Nymphoides macrosperma K.V.Nair
Nymphoides milnei A.Raynal
Nymphoides minima (F.Muell.) Kuntze
Nymphoides minor (D.Don ex G.Don) S.Gupta, A.K.Mukh. & M.Mondal
Nymphoides × montana Aston
Nymphoides palyi Biju, Josekutty, Haneef & Augustine
Nymphoides parvifolia (Wall. ex G.Don) Kuntze
Nymphoides peltata (S.G.Gmel.) Kuntze – grzybieńczyk wodny
Nymphoides planosperma Aston
Nymphoides quadriloba Aston
Nymphoides rautanenii (N.E.Br.) A.Raynal
Nymphoides siamensis (Ostenf.) Kerr
Nymphoides simulans Aston
Nymphoides sivarajanii K.T.Joseph
Nymphoides spinulosperma Aston
Nymphoides spongiosa Aston
Nymphoides subacuta Aston
Nymphoides tenuissima A.Raynal
Nymphoides thunbergiana (Griseb.) Kuntze
Nymphoides tonkinensis (Dop) P.H.Hô
Nymphoides triangularis Aston
Nymphoides verrucosa (R.E.Fr.) A.Galán & G.Navarro
Nymphoides walshiae R.W.Davis & K.R.Thiele

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nymphoides Ség.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-10].
↑ ^a ^b ^c ^d David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 637. ISBN 978-1-107-11502-6.
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 121, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Nymphoides Seguier. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-11-22].
↑ ^a ^b G.G. Kadereit G.G., Menyanthaceae, [w:] J.W.J.W. Kadereit, C.C. Jeffrey (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants Dicotyledons. Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer, 2007, s. 599-602, ISBN 3-540-31050-9 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 329.
↑ Genus: Nymphoides. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2021-07-04]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[powo-3] Nymphoides Ség.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].

[A-4] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-10].

[mabb-5] David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 637. ISBN 978-1-107-11502-6.

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 121, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[china-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Nymphoides Seguier. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-11-22].

[kubitzki-8] G.G. Kadereit G.G., Menyanthaceae, [w:] J.W.J.W. Kadereit, C.C. Jeffrey (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants Dicotyledons. Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer, 2007, s. 599-602, ISBN 3-540-31050-9 .

[cook-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 329.

[grin-10] Genus: Nymphoides. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2021-07-04]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Grzybieńczyk

Morfologia

Systematyka

Przypisy

Media użyte na tej stronie