Gułtowy
| Artykuł | 52°21′3″N 17°19′33″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°21'N, 17°21'E, 52°21'N, 17°21'E |
| - błąd | 20254 m |
| Odległość | 545 m |
| wieś | |
 Pałac w Gułtowach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | 1059[1] |
| Strefa numeracyjna | 61 |
| Kod pocztowy | 62-024[2] |
| Tablice rejestracyjne | PZ |
| SIMC | 0586069 |
Położenie na mapie gminy Kostrzyn _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Kostrzyn") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu poznańskiego  | |
 52°21′03″N 17°19′33″E/52,350833 17,325833 | |
Gułtowy – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kostrzyn[3].
Położenie
Gułtowy leżą na Równinie Wrzesińskiej[4]. W pobliżu przebiega linia kolejowa Poznań-Warszawa (przystanek kolejowy Gułtowy)[4].
Historia
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1311 r. jako Golutow, gdy wymieniony był Janusius de Golutow[5], do końca XV wieku należała do rodu Grzymalitów. W 1578 wchodziła jako wieś kościelna Gultowo w skład powiatu pyzdrskiego[5]. Pierwszy, drewniany kościół istniał na początku XVI wieku[6]. W XVI wieku wieś przeszła w posiadanie Leszczyców Gułtowskich. Kolejnymi właścicielami (w XVIII wieku) były rodziny Skaławskich i Słuckich, później (od 1776 r.[7]) Bnińskich, w XIX wieku Ostrowskich. Później Gułtowy powróciły we władanie Bnińskich, w rękach których pozostały aż do 1939 r. Pod koniec XIX wieku administracyjnie Gułtowy wchodziły w skład powiatu średzkiego[6]. Wieś liczyła wtedy 33 domostwa i 340 mieszkańców[6]. Na dominium Gułtowy składała się wieś i folwark Nowojewo (17 domostw i 265 mieszkańców wyznania katolickiego)[6]. Ostatnim właścicielem był Adolf Rafał Bniński[8].
We wrześniu 1939 koło wsi funkcjonowało polowe lądowisko 3. poznańskiego dywizjonu myśliwskiego (elementu Armii Poznań), z którego startowały samoloty PZL P.11c[9].
W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gułtowy, po jej zniesieniu w gromadzie Kostrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie poznańskim.
Zabytki
- barokowy pałac[7] Bnińskich, wybudowany w latach 1780-1786[4] według projektu Ignacego Graffa[8]. Przekazany przez rodzinę Bnińskich Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[10]. Wcześniej był siedzibą dyrekcji Kombinatu PGR[8].
- kościół św. Kazimierza z 1737-1738 r.[11], jednonawowy, o budowie szachulcowej z dachem krytym gontem. Fundatorem był Marcin Skaławski, skarbnik poznański[6]. W 1784 r., przy zakrystii dobudowano ceglaną, neogotycką kaplicę grobową Bnińskich. Drewniana wieża pochodzi z 1834 r. Polichromia wnętrza z lat 1750–1760. Wyposażenie świątyni jest rokokowe (ołtarz z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, ambona, konfesjonały).
Widok pałacu przed 1912
Turystyka
Przez Gułtowy prowadzi niebieski szlak pieszy z Promna do Marzenina przez Wagowo i Giecz[4].
Przypisy
- ↑ Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 czerwca 2015)].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 350 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 639, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-01-02].
- ↑ a b c d Elżbieta Mlącka, Anna Tekiel: Gniezno: mapa topograficzna Polski. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2011. ISBN 978-83-7135-275-1.
- ↑ a b Gułtowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 546.
- ↑ a b c d e Gułtowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 909.
- ↑ a b Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 164. ISBN 83-7079-589-7.
- ↑ a b c Włodzimierz Łęcki, Bogdan Zgodziński: Województwo poznańskie. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, s. 80-81.
- ↑ Marcin Braszak, Naloty Luftwaffe na Środę i Poznań we wrześniu 1939 r. Kolejne dni dramatu, w: Śremski Kwartalnik Kulturalny, s.29-30, ISSN 1505-1099
- ↑ Zespół pałacowo-parkowy Gułtowy. [dostęp 2016-01-02].
- ↑ a b c Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 182. [dostęp 2016-01-02].
| Miasta | |
|---|---|
| Sołectwa | |
| Pozostałe miejscowości |
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Kostrzyn, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Poznań County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 52.69 N
- S: 52.14 N
- W: 16.43 E
- E: 17.41 E
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
.jpg)
Adres wydawniczy: Poznań : L. Durczykiewicz w Czempiniu, 1912 (Poznań : "Praca")
Opis fizyczny: 42 s., [121] s. fot. ; 36 cm
Autor: Michal "Cronwood" Babilas, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Gultowy mannor house, Western Poland
