Gubernator Svalbardu

Godło gubernatora Svalbardu w wersji sprzed 1 lipca 2021

Gubernator Svalbardu (norw. Sysselmester, do 30 czerwca 2021 Sysselmann) – najwyższy przedstawiciel administracji norweskiej na archipelagu wysp Svalbard i posiada te same uprawnienia, co wojewoda (norw. fylkesmann). Pełni również zadania szefa policji i notariusza, piastując też inne funkcje publiczne zgodnie z zapisami ustawy Svalbardloven § 5. Jego zadaniem jest dopilnowanie, by prawa i obowiązki Norwegii nałożone mocą Traktatu Spitsbergeńskiego z 1920 były przestrzegane. Od 1995 gubernator Svalbardu obejmuje swoją opieką administracyjną także wyspę Jan Mayen.

Historia

Gubernator jest w Norwegii stanowiskiem administracyjnym znanym już w średniowieczu. Miał on wówczas władzę policyjną i wykonawczą nadaną mu przez króla.

Tytuł gubernatora (sysselmanna) wszedł ponownie w użycie po uchwaleniu 17 czerwca 1925 roku ustawy Svalbardloven, której artykuł piąty mówi o powołaniu przez króla gubernatora Svalbardu. Ustawa Svalbardloven jest bezpośrednim wynikiem Traktatu Spitsbergeńskiego, zgodnie z którym 8 lutego 1920 uznano pełne prawa Norwegii do administrowania archipelagiem Svalbard.

Już w kwietniu 1920 grupa norweskich prawników pod kierownictwem Edvina Altena przystąpiła do przygotowywania aktów prawnych mających uregulować kwestie zarządzania Svalbardem. Grupa ta zaproponowała w 1922 roku, by funkcje administracyjne na Svalbardzie pełnił wojewoda prowincji Troms, która to propozycja została przyjęta przez rząd i większość w norweskim parlamencie – Stortingu. Jednak wpływowa mniejszość przeciwników tego pomysłu proponowała, by funkcje te pełnił wojewoda prowincji Finnmark. Zastosowano więc salomonowe rozwiązanie i powołano zupełnie oddzielne stanowisko gubernatora Svalbardu (sysselmanna). Propozycja ta została zaakceptowana przez Storting. Gubernator nie jest jednak zgodnie z ustawą Svalbardloven urzędnikiem państwowym, ale powołuje się go na czas określony (zazwyczaj 3 lata).

Od 1 lipca 2021 nazwę urzędu zmieniono na bardziej neutralne płciowo określenie Sysselmester[1].

Zakres obowiązków

Ochrona środowiska:

  • Obserwacja środowiska naturalnego na Svalbardzie
  • Planowanie przestrzeni, wydawanie zezwoleń na rozbudowę z uwzględnieniem problemów środowiska naturalnego
  • Zarządzanie obszarami chronionymi
  • Ochrona flory i fauny
  • Administrowanie turystyką i ruchem na terenach niezamieszkanych
  • Sprawy związane z zanieczyszczeniem środowiska i utylizacją odpadów
  • Rejestracja, badanie i informacja związana z pomnikami przyrody i kultury
  • Opieka nad pomnikami przyrody i kultury
  • Kontrola wwozu i wywozu zwierząt futerkowych
  • Koordynacja służby weterynaryjnej

Zadania policyjne

  • Prowadzanie dochodzeń policyjnych
  • Kontrola ruchu na lądzie i wodzie
  • Kontrola ruchu pasażerskiego na lotnisku
  • Przedłużanie ważności prawa jazdy (gubernator nie ma uprawnień do wydania prawa jazdy)
  • Pilnowanie porządku
  • Wystawianie dokumentów paszportowych
  • Akcje ratunkowe
  • Rejestracja pojazdów mechanicznych
  • Zarządzanie statkami i łodziami
  • Kontrola ruchu drogowego
  • Zadania komornicze
  • Wystawianie zezwoleń na posiadanie broni

Inne zadania

  • Obowiązki reprezentacyjne
  • Kontakt z mediami
  • Sprawy związane z ruchem turystycznym
  • Prawo do udzielania rozwodów i separacji
  • Prawo do udzielania ślubów cywilnych
  • Składanie doniesień w sprawach karnych
  • Zadania notarialne
  • Doradztwo prawne
  • Zadania związane z doradztwem służbie zdrowia
  • Sprawy przeciwpożarowe
  • Informacja

Zadania wobec państwa norweskiego

  • Utrzymania suwerenności
  • Prawidłowe wypełnianie postanowień Traktatu Spitsbergeńskiego
  • Utrzymanie prawa i porządku na obszarze Svalbardu
  • Ochrona przyrody szczególnych obszarów
  • Opieka nad norweską społecznością na Svalbardzie

Lista gubernatorów Svalbardu

Przypisy

  1. Dagens sysselmann/sysselmester | Sysselmesteren på Svalbard, sysselmesteren.no [dostęp 2021-07-03] (norw. bokmål).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie