Gubernator generalny Kanady
Ten artykuł od 2014-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Obecny | |
Gubernator generalna od 26 lipca 2021 - Mary Simon | |
Stanowisko | |
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia | 1627 |
Pierwszy | |
Obecny | |
Obecny od | 26 lipca 2021 |
Siedziba | Rideau Hall i Citadelle de Québec |
Strona internetowa |
KanadaTen artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Kanady Ustrój polityczny Konstytucja Monarcha Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Wybory Polityka zagraniczna | |
Portal Kanada |
Gubernator generalny Kanady – najstarsza instytucja polityczna w Kanadzie. Gubernator generalny jest namiestnikiem monarchy Kanady, który jest głową Kanady. Dawniej gubernator generalny sprawował realną władzę nad koloniami brytyjskimi w Kanadzie. Współcześnie wykonuje funkcje głównie reprezentacyjne i honorowe, choć z szerokimi uprawnieniami konstytucyjnymi, z których może skorzystać w sytuacjach wyjątkowych. Jest wodzem naczelnym kanadyjskich sił zbrojnych. Gubernator generalny mianowany jest przez monarchę, współcześnie za radą premiera Kanady, zwykle na okres pięciu lat. Oficjalną rezydencją gubernatora generalnego jest Rideau Hall w Ottawie. Drugą rezydencją, w której spędza zazwyczaj kilka tygodni w roku jest La Citadelle w Québecu.
Gubernator generalny Nowej Francji
Gubernator generalny Nowej Francji był przedstawicielem i namiestnikiem króla Francji. Jego władza była jednak znacznie ograniczona przez drugi urząd: intendenta. Gubernator sprawował funkcje reprezentacyjne, kierował polityką zagraniczną oraz był dowódcą sił zbrojnych, natomiast intendent zajmował się sprawami administracyjnymi. Brak jasnego oddzielenia kompetencji obu urzędów powodował częste konflikty personalne, a wpływ na politykę uzyskiwała osoba o silniejszej osobowości lub mająca większe poparcie na dworze w Paryżu.
Gubernator generalny Brytyjskiej Kanady
Gubernator generalny Brytyjskiej Kanady był przedstawicielem i namiestnikiem króla lub królowej Anglii. Sprawował pełną polityczną, militarną i administracyjną władzę w kolonii. Mimo że istniały w obu częściach Kanady (Górna Kanada i Dolna Kanada) wybieralne zgromadzenia legislacyjne, spełniały one wyłącznie rolę doradczą. W istocie gubernatorzy najczęściej ignorowali zdanie wyborców, współpracując z konserwatywnymi elitami brytyjskich lojalistów. Taki stan rzeczy doprowadził do wybuchu niezadowolenia społecznego w postaci rebelii roku 1837.
Gubernator generalny Unii Kanadyjskiej
Po wprowadzeniu Unii gubernator generalny stracił część swojej władzy na rzecz wybieralnego i posiadającego poparcie w zgromadzeniu legislacyjnym rządu (rządu przedstawicielskiego – responsible government). Mimo tego gubernator zachowywał dużą część swej poprzedniej władzy. To on powoływał i dymisjonował rządy, niekiedy wbrew woli wyborców oraz posiadał prawa odwoływania ustaw, jeśli jego zdaniem były sprzeczne z interesami brytyjskimi.
Uprawnienia i obowiązki gubernatora generalnego w skonfederowanej Kanadzie
Do zakresu uprawnień i obowiązków gubernatora generalnego wchodzą
- Reprezentowanie suwerena (monarchy) w Kanadzie – w związku z faktem, że na wzór westminsterski parlament Kanady ma strukturę trójczłonową – Korona, Senat i Izba Gmin, gubernator generalny ma obowiązek i przywilej zastępowania króla (lub królowej) we wszystkich jej normalnych funkcjach, do których należą:
- zapewnienie ciągłości władzy
- zatwierdzanie ustaw
- wygłaszanie „mowy tronowej”
- zwoływanie, otwieranie i zamykanie sesji parlamentu
- rozwiązywanie parlamentu i zarządzanie wyborów
- przyjmowanie przysięgi od premiera, Sędziego Najwyższego i członków gabinetu (ministrów)
- Mianowanie senatorów na podstawie wskazówek premiera
- Reprezentowanie niepodległości Kanady
- gubernator generalny przyjmuje listy uwierzytelniające od ambasadorów obcych krajów, wita także głowy obcych państw i inne ważne osobistości przybywające oficjalnie do Kanady.
- gubernator generalny jest konstytucyjnym zwierzchnikiem Commander-in-Chief kanadyjskich sił zbrojnych.
- Przyznawanie wyróżnień, orderów
- The Order of Canada – najwyższe odznaczenie przyznawane w Kanadzie
- Order of Military Merit – najwyższe odznaczenie wojskowe w Kanadzie
- Decoration of Bravery – honorujące osoby za nadzwyczajną odwagę
- Caring Canadian Award – wyróżnienie za osiągnięcia w działalności społecznej
- Przyznawanie herbów – gubernator generalny stoi na czele Canadian Heraldic Authority przyznającego herby osobom i instytucjom w Kanadzie. Nadawanie emblematów heraldycznych nie jest tożsame z tytułami szlacheckimi, które w Kanadzie nie istnieją. Prawo zabrania też obywatelom kanadyjskim przyjmowania tytułów szlacheckich od obcych państw (np. król nie może nadać obywatelowi kanadyjskiemu godności lorda, gdyż jest to tytuł angielski).
- Zapewnianie spójności państwowej i przywództwo moralne – poprzez uczestniczenie w ważnych uroczystościach państwowych i lokalnych, kontakty z siłami politycznymi, reprezentantami mniejszości kulturalnych i ważnych organizacji społecznych i kulturalnych.
Symbole władzy i insygnia gubernatora generalnego
Zwracając się do gubernatora generalnego używa się następującej formuły: His Excellency the Right Honourable / Son Excellence le très honorable gdy jest nim mężczyzna lub Her Excellency the Right Honourable / Son Excellence la très honorable gdy jest nim kobieta.
Znakiem gubernatora generalnego jest flaga z herbem. Flaga zawsze poprzedza osobę gubernatora i zawieszona jest na maszcie przed budynkiem, w którym aktualnie gubernator się znajduje. Herb i flaga zostały nadane gubernatorowi przez królową Kanady w 1981 r. i są wzorowane na poprzedniej fladze używanej od 1931 r. Przed tą datą gubernatorzy generalni używali swoich własnych herbów rodowych.
W 1968 królowa nadała generalnym gubernatorom Kanady status wicekrólewski. W związku z tym przysługuje im odgrywanie hymnu powitalnego, gdy wstępują lub opuszczają miejsce oficjalnych spotkań. Hymn gubernatora generalnego złożony jest z sześciu pierwszych taktów hymnu monarchy God Save the King, a następnie cztery pierwsze i cztery ostatnie takty hymnu Kanady O Canada.
Gubernatorowi generalnemu wraz z objęciem urzędu przyznawane są następujące insygnia:
- The Order of Canada
- The Order of Merit of the Police Forces
- The Most Venerable Order of the Hospital of St. John of Jerusalem
- The Canadian Centennial Medal
- The Commemorative Medal for the 125th Anniversary of the Confederation of Canada
- The Queen’s Golden Jubilee Medal
- The Canadian Forces Decoration
Lista gubernatorów generalnych
Gubernatorzy Kanady Francuskiej (Nowej Francji)
Portret | Imię i nazwisko | Objął urząd | Opuścił urząd | Suweren |
---|---|---|---|---|
Samuel de Champlain | 1627 | 1635 | Ludwik XIII | |
Charles de Montmagny | 1635 | 1648 | Ludwik XIV | |
Louis d’Ailleboust de Coulonge | 1648 | 1651 | ||
Jean de Lauzon | 1651 | 1657 | ||
Pierre de Voyer d’Argenson | 1658 | 1661 | ||
Pierre du Bois d’Avaugour | 1661 | 1663 | ||
Augustin de Saffray de Mézy | 1663 | 1665 | ||
Daniel de Rémy de Courcelle | 1665 | 1672 | ||
Louis de Buade de Frontenac | 1672 | 1682 | ||
Joseph-Antoine Lefebvre de La Barre | 1682 | 1685 | ||
Jacques-René de Brisay | 1685 | 1689 | ||
Louis de Buade de Frontenac | 1689 | 1698 | ||
Louis-Hector de Callière | 1698 | 1703 | ||
Philippe de Vaudreuil | 1703 | 1725 | Ludwik XV | |
Charles de la Boische | 1726 | 1747 | ||
Rolland-Michel Barrin | 1747 | 1749 | ||
Jacques-Pierre de Taffanel | 1749 | 1752 | ||
Ange Duquesne-Menneville | 1752 | 1755 | ||
Pierre de Rigaud | 1755 | 1760 |
Gubernatorzy Kanady Brytyjskiej do czasów Konfederacji Kanady
Portret | Imię i nazwisko | Objął urząd | Opuścił urząd | Suweren |
---|---|---|---|---|
Jeffery Amherst | 1760 | 1763 | Jerzy III | |
James Murray | 1764 | 1768 | ||
Guy Carleton | 1768 | 1778 | ||
Frederick Haldimand | 1778 | 1786 | ||
Guy Carleton | 1786 | 1796 | ||
Robert Prescott | 1796 | 1799 | ||
Robert Milnes | 1799 | 1805 | ||
Thomas Dunn | 1805 | 1807 | ||
James Henry Craig | 1807 | 1811 | ||
George Prevost | 1812 | 1815 | ||
John Coape Sherbrooke | 1816 | 1818 | ||
Charles Lennox | 1818 | 1819 | ||
George Ramsay | 1820 | 1828 | Jerzy IV | |
James Kempt | 1828 | 1830 | ||
Matthew Whitworth | 1830 | 1835 | Wilhelm IV | |
Archibald Acheson | 1835 | 1837 | ||
Lord Durham | 1838 | 1839 | Wiktoria | |
Lord Sydenham | 1839 | 19 września 1841 | ||
Charles Bagot | 12 stycznia 1842 | 19 maja 1843 | ||
Charles Metcalfe | 30 maja 1843 | 26 listopada 1845 | ||
Charles Murray | 26 listopada 1845 | 30 stycznia 1847 | ||
Lord Elgin | 30 stycznia 1847 | 19 grudnia 1854 | ||
Edmund Walker Head | 19 grudnia 1854 | 25 października 1861 | ||
Charles Stanley Monck | 25 października 1861 | 1 lipca 1867 |
Gubernatorzy Kanady od czasów Konfederacji Kanady
# | Portret | Imię i nazwisko | Objął urząd | Opuścił urząd | Suweren |
---|---|---|---|---|---|
1 | Charles Stanley Monck | 1 lipca 1867 | 14 listopada 1868 | Wiktoria | |
2 | Lord Lisgar | 2 lutego 1869 | 25 czerwca 1872 | ||
3 | Lord Dufferin | 25 czerwca 1872 | 25 listopada 1878 | ||
4 | Lord Lorne | 25 listopada 1878 | 23 października 1883 | ||
5 | Lord Lansdowne | 23 października 1883 | 11 czerwca 1888 | ||
6 | Lord Stanley of Preston | 11 czerwca 1888 | 18 września 1893 | ||
7 | Lord Aberdeen | 18 września 1893 | 12 lutego 1898 | ||
8 | Lord Minto | 12 lutego 1898 | 22 stycznia 1901 | ||
(8) | Lord Minto | 22 stycznia 1901 | 10 grudnia 1904 | Edward VII | |
9 | Lord Grey | 10 grudnia 1904 | 6 maja 1910 | ||
(9) | Lord Grey | 6 maja 1910 | 13 października 1911 | Jerzy V | |
10 | Książę Connaught i Strathearn | 13 października 1911 | 11 listopada 1916 | ||
11 | Książę Devonshire | 11 listopada 1916 | 11 sierpnia 1921 | ||
12 | Lord Byng of Vimy | 11 sierpnia 1921 | 2 października 1926 | ||
13 | Lord Willingdon | 2 października 1926 | 4 kwietnia 1931 | ||
14 | Lord Bessborough | 4 kwietnia 1931 | 2 listopada 1935 | ||
15 | Lord Tweedsmuire | 2 listopada 1935 | 20 stycznia 1936 | ||
(15) | Lord Tweedsmuire | 20 stycznia 1936 | 11 grudnia 1936 | Edward VIII | |
(15) | Lord Tweedsmuire | 11 grudnia 1936 | 11 lutego 1940 | Jerzy VI | |
16 | Lord Athlone | 21 czerwca 1940 | 12 kwietnia 1946 | ||
17 | Lord Alexander of Tunis | 12 kwietnia 1946 | 6 lutego 1952 | ||
(17) | Lord Alexander of Tunis | 6 lutego 1952 | 28 lutego 1952 | Elżbieta II | |
18 | Vincent Massey | 28 lutego 1952 | 15 września 1959 | ||
19 | Georges Vanier | 15 września 1959 | 5 marca 1967 | ||
20 | Roland Michener | 17 kwietnia 1967 | 14 stycznia 1974 | ||
21 | Jules Léger | 14 stycznia 1974 | 22 stycznia 1979 | ||
22 | Edward Schreyer | 22 stycznia 1979 | 14 maja 1984 | ||
23 | Jeanne Sauvé | 14 maja 1984 | 29 stycznia 1990 | ||
24 | Ray Hnatyshyn | 29 stycznia 1990 | 8 lutego 1995 | ||
25 | Roméo LeBlanc | 8 lutego 1995 | 7 października 1995 | ||
26 | Adrienne Clarkson | 7 października 1999 | 27 września 2005 | ||
27 | Michaëlle Jean | 27 września 2005 | 1 października 2010 | ||
28 | David Lloyd Johnston | 1 października 2010 | 2 października 2017 | ||
29 | Julie Payette | 2 października 2017 | 22 stycznia 2021 | ||
30 | (c) Stageleft, CC-BY-SA-3.0 | Mary Simon | 26 lipca 2021 | 8 września 2022 | |
(30) | Mary Simon | 8 września 2022 | nadal | Karol III |
Bibliografia
Media użyte na tej stronie
This image of Edmund Walker Head was taken from the w:en:Canadian House of Commons, Speaker's Office. A two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Portrait of George Ramsay, 9th Earl of Dalhousie, governor of British North America
Archibald Acheson, governor of British North America
Illustration de Louis de Coulonge, tiré des archives de la ville de Montréal.
Autor: Denelson83 (original)
Sodacan (current), Licencja: CC BY-SA 4.0
Flag of the Governor-General of Canada.
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Royal arms of Canada, as used on Letters Patents
Sir Vere Brabazon Ponsonby, 9th Earl of Bessborough, Governor-General of Canada from 1931 to 1935
This image of Matthew Whitworth-Aylmer is a two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.
Augustin de Saffray de Mézy. Chevalier, gouverneur de la Nouvelle-France de 1663 à 1665 (le premier à servir immédiatement sous les ordres de Louis XIV après que le roi eut repris l'administration de la colonie des mains de la Compagnie des Cent-Associés en 1663) ; décédé à Québec dans la nuit du 5 au 6 mai 1665. (tiré du Dictionnaire biographique du Canada).
Autor: Estonian Foreign Ministry, Licencja: CC BY 2.0
Estonian Ambassador Marina Kaljurand in Ottawa, Ontario, Canada, presenting her credentials to Canadian Governor General David Johnston.
This image of Robert Prescott was taken from the w:en:University of Toronto. A two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Jeanne Sauvé
John George Lambton. This image is used in the article List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
James Murray, by unknown artist, given to the National Portrait Gallery, London in 1942. See source website for additional information.
This set of images was gathered by User:Dcoetzee from the National Portrait Gallery, London website using a special tool. All images in this batch have an unknown author, but there is strong evidence it was first published before 1923 .Daniel Rémy de Courcelles (1626-1698)
Charles Poulett Thomson, 1st Baron Sydenham, Governor-General of British North America. This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape., Licencja: CC BY-SA 3.0
Badge of the Governor General of Canada
Presumed portrait of Charles de la Boische, Marquis de Beauharnois (1671-1749), Governor of New France.
John Hamilton Gordon, Earl of Aberdeen 1884 in the robes of a Grand Commander of Saint Michael and Saint George
Harold Alexander
This image of Jeffrey Amherst was taken from the w:en:Portrait Gallery of Canada. A two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Freeman Freeman-Thomas, governor general of Canada
French naval officer Jacques-Pierre de Taffanel de la Jonquière (1685-1752), governor of New France (1749-1752)
This image of George Prevost is a two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Portrait de Jean de Lauson (père)
Charles Metcalfe, governor general of Canada
International astronaut Julie Payette, mission specialist, representing the Canadian Space Agency (CSA).
Victor Cavendish, 9e Duc de Devonshire dans son rôle de Gouverneur général du Canada
This image of Frederick Hamilton-Temple-Blackwood is a two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Portrait of British General Frederick Haldimand. See source for additional information.
Autor: Uncropped version from the St. Thomas Times-Journal (via Elgin County Archives), Licencja: CC BY 2.0
Governor General Roland Michener at Alma College graduation ceremonies, 1972
John Campbell, 9th Duke of Argyll.
Michel-Ange Duquesne de Menneville (1702 - 1778)
Portrait de Charles Jacques Huault de Montmagny, gouverneur de la Nouvelle-France de 1636 à 1648
This image of James Bruce Elgin is a two-dimensional work taken from w:en:Library and Archives Canada. A of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
This image of Henry Petty-FitzMaurice is a two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Autor: Andrew Rusk, Licencja: CC BY 2.0
Former Governor General Adrienne Clarkson
This image of Albert Grey was taken from the en:Library and Archives Canada. A two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.
(c) Stageleft, CC-BY-SA-3.0
Image of Mary Simon provided by the Inuit Tapiriit Kanatami
This image of Charles Murray Cathcart is a two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Charles Monck, 4th Viscount Monck, the first Governor General of Canada after the Confederation
Autor: New Zealand Government, Office of the Governor-General, Licencja: CC BY 4.0
Mary Simon, Governor General of Canada in London, 2022
This image of Charles Lennox was taken from the Project Gutenberg. A two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
Autor: Roosewelt Pinheiro/ABr, Licencja: CC BY 3.0 br
Former Governor General of Canada, Michaëlle Jean in Brasil.
Vincent Massey, at the time of this photo the first "Canadian Envoy Extraordinary and Minister Plenipotentiary to the United States for His Majesty's Government in Canada" and the future Governor General of Canada (1952-59).
Major Georges P. Vanier of the 22nd Battalion. He became Canada's 19th Governor General, serving from 1959 to 1967.
Autor: Praca własna, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Queen Elizabeth II's personal flag (1960)
http://www.canadahistory.com/sections/politics/earlofathlone.htm
Click on first item, as linking directly doesn't seem to work. Homagetocatalonia 22:59, 20 February 2006 (UTC)
Copyright expired. See link. Governors General of Canada Alexander Cambridge, 1st Earl of Athlone
en:Category:Governors General of CanadaThis image of Prince Arthur is taken from the w:en:Library and Archives Canada. A two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
This image of Gilbert Elliot-Murray-Kynynmound was taken from the Library and Archives Canada. A two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.
Inauthentic depiction of Champlain,
by Théophile Hamel (1870), after the one by Ducornet (d. 1856), based on a portrait of Michel Particelli d'Emery (d. 1650) by Balthasar Moncornet (d. 1668).
— No authentic portrait of Champlain is known to exist.This image of Frederick Stanley is a two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.
This image of John Coape Sherbrooke is a two-dimensional work of art whose author died more than 100 years ago, it is in the public domain.This image is used in the article w:List of Governors General of Canada. Each image in that list has been formatted to a 5:6 ratio; in order to maintain consistency, if you plan to replace this image in any way, please ensure that it conforms to the common format.