Gubernia chersońska
Gubernia chersońska – gubernia znajdująca się na południu Imperium Rosyjskiego, istniejąca w latach 1802–1921. Powstała z podziału w 1802 guberni noworosyjskiej, w latach 1802–1803 nosiła nazwę guberni mikołajowskiej. Siedzibą władz guberni był Chersoń. Wchodziła w skład regionu określanego w Imperium Rosyjskim jako Noworosja.
Na północy graniczyła z guberniami połtawską, kijowską i podolską, na południu z Morzem Czarnym i gubernią taurydzką, na wschodzie z guberniami taurydzką i jekaterynosławską, na zachodzie przez Dniestr graniczyła z gubernią besarabską. Największe miasta guberni to Odessa, Chersoń i Mikołajów.
Podział administracyjny
Gubernia dzieliła się na 6 ujezdów:
- powiat chersoński
- powiat ananijewski
- powiat jelizawietgradzki
- powiat tyraspolski
- powiat odeski
- powiat ołeksandrijski
Demografia
Ludność guberni według spisu powszechnego 1897 wynosiła 2 733 612 osób – Ukraińców (53,9%), Rosjan (21,0%), Żydów (11,8%), Mołdawian i Rumunów (5,4%), Niemców (4,5%), Polaków (1,1%), Białorusinów, Bułgarów i Greków.
Ludność w ujezdach według deklarowanego języka ojczystego 1897[1]
| Ujezd | Ukraińcy | Rosjanie | Żydzi | Mołdawianie i Rumuni | Niemcy | Polacy | Bułgarzy | Białorusini | Grecy |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gubernia łącznie | 53,9% | 21,0% | 11,8% | 5,4% | 4,5% | 1,1% | 0,9% | 0,8% | 0,3% |
| Aleksandryjski | 85,1% | 9,4% | 3,7% | 0,7% | 0,3% | 0,2% | … | 0,6% | … |
| Ananijewski | 62,0% | 11,0% | 8,3% | 13,5% | 3,8% | 0,7% | 0,2% | … | … |
| Jelizawetgradzki | 66,1% | 15,2% | 9,4% | 6,0% | 0,9% | 0,4% | 0,8% | 1,0% | … |
| Odeski | 21,9% | 37,4% | 22,0% | 1,2% | 10,3% | 3,0% | 1,4% | 0,1% | 1,2% |
| Tyraspolski | 33,3% | 16,9% | 9,9% | 24,9% | 9,8% | 0,8% | 3,7% | 0,1% | … |
| Chersoński | 55,1% | 24,6% | 11,9% | 0,8% | 3,5% | 0,9% | 0,6% | 2,1% | … |
Za czasów Państwa Ukraińskiego (kwiecień-grudzień 1918) gubernia została podzielona na 9 powiatów – oprócz 6 istniejących dotychczas dołączono 3 powiaty z guberni besarabskiej: benderski, akermański i izmailski.
Większość obszaru dawnej guberni chersońskiej wchodzi obecnie w skład obwodu chersońskiego Ukrainy, utworzonego 30 marca 1944 jako obwód USRR.
Miasta
Większość miast guberni została założona za panowania rosyjskiego po zajęciu obszarów Zaporoża kosztem Polski i Jedysanu kosztem Imperium Osmańskiego i Chanatu Krymskiego. Lista największych miast guberni na podstawie danych z carskiego spisu powszechnego z 1897 roku oraz porównanie wcześniejszej i późniejszej przynależności państwowej i administracyjnej:
| miasto | populacja | państwo (1569-1667) | państwo (1667-1774) | państwo (1774-1792) | republika radziecka (1924-1940) | państwo (od 1991) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Odessa | 403 815 |  Turcja | Turcja | Turcja |  Ukraińska SRR |  Ukraina |
| 2. | Mikołajów | 92 012 | Turcja | Turcja |  Rosja | Ukraińska SRR | Ukraina |
| 3. | Jelizawietgrad | 61 488 |  Polska | Rosja | Rosja | Ukraińska SRR | Ukraina |
| 4. | Chersoń | 59 076 |  Chanat Krymski | Chanat Krymski | Rosja | Ukraińska SRR | Ukraina |
| 5. | Tyraspol | 31 616 | Turcja | Turcja | Turcja |  Mołdawska ASRR |  Mołdawia |
| 6. | Anańjiw | 16 684 | Turcja | Turcja | Turcja | Mołdawska ASRR | Ukraina |
| 7. | Wozniesieńsk | 15 748 | Turcja | Turcja | Rosja | Ukraińska SRR | Ukraina |
| 8. | Bobryniec | 14 281 | Polska | Rosja | Rosja | Ukraińska SRR | Ukraina |
| 9. | Aleksandria | 14 007 | Polska | Rosja | Rosja | Ukraińska SRR | Ukraina |
| 10. | Berysław | 12 149 | Turcja | Turcja | Rosja | Ukraińska SRR | Ukraina |
Przypisy
Bibliografia
- Херсонская губерния Энциклопедия Брокгауза Ф.А. и Ефрона И.А.
| Generał- -gubernatorstwa |
| ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Samodzielne gubernie |
| ||||||||||||||||||
| Samodzielne obwody |
Media użyte na tej stronie
Autor: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC BY-SA 2.5
Chorągiew królewska z okresu panowanie dysastii Wazów (1587-1668) w Polsce
Central element of the Russian imperial coat of arms.
.svg)
Прапор Української РСР в 1937-1949 р.р.
Coat of Arms of Kherson Governorate, Russian Empire
Вулиця Соборна у Миколаєві, 1899 рік
.svg)
Flag of the Ottoman Empire (c. 1750s).[1]
A variety of Ottoman naval flags with crescents are recorded in Western sources during the 18th century.
Flaggen aller seefahrenden Nationen shows several Turkish naval flags with three crescents (heraldic decrescents, horns pointing away from the hoist as in the later Ottoman flag)Autor: Роман Днепр, Licencja: CC BY-SA 3.0
Main ethnic groups of Chersonskaya gubernia in 1897
