Gubernia tyfliska
Gubernia tyfliska (ros. Тифлисская губерния) – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego na Kaukazie, utworzona ukazem Mikołaja I w 1846. Stolicą guberni był Tyflis. Wchodziła w skład Namiestnictwa Kaukaskiego. Istniała do 1918.
Gubernia była położona w centralnej części Kaukazu Południowego. Graniczyła od północy i północnego wschodu z obwodem terskim i obwodem dagestańskim, od zachodu z gubernią kutaiską, na południu z obwodem karskim i gubernią erywańską, na południowym wschodzie i wschodzie z gubernią jelizawietpolską.
Powierzchnia guberni wynosiła w 1897 – 44607 km² (39197 wiorst²). Gubernia w początkach XX wieku była podzielona na 9 ujezdów i okręg zakatalski.
Demografia
Ludność, według spisu powszechnego 1897 – 1 051 032 osób – Gruzinów (44,3%), Ormian (18,7%), Azerów (10,2%), Rosjan (7,5%), Osetyjczyków (6,4%), Awarów kaukaskich (3,2%), Greków (2,6%), Turków (2,4%), Ukraińców, Polaków, Niemców, Żydów, Czeczenów, Dargijczyków, Lezginów.
Ludność w ujezdach według deklarowanego języka ojczystego 1897[1]
| Ujezd | Gruzini | Ormianie | Azerowie | Rosjanie | Osetyjczycy | Awarowie | Grecy | Turcy | Ukraińcy | Polacy | Niemcy | Żydzi | Czeczeni | Dargijczycy | Lezgini | inni |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gubernia łącznie | 44,3% | 18,7% | 10,2% | 7,5% | 6,4% | 3,2% | 2,6% | 2,4% | … | … | … | … | … | … | … | … |
| achalkalakijski | 8,9% | 72,3% | 9,0% | 7,1% | … | … | … | … | … | … | … | … | 1,1% | … | … | … |
| achalcychijski | 17,7% | 22,0% | 18,0% | 2,5% | … | … | … | 35,1% | … | … | … | … | 2,0% | … | … | … |
| borczałyński | 6,1% | 36,9% | 29,4% | 6,3% | … | … | 16,6% | … | … | … | 1,9% | … | … | … | … | … |
| goryjski | 65,0% | 4,0% | … | 2,8% | 26,2% | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … |
| duszetyjski | 73,4% | 2,5% | … | 1,4% | 21,4% | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … |
| Okręg zakatalski | 14,7% | 2,5% | 34,4% | … | … | 37,6% | … | … | … | … | … | … | … | … | 8,8% | 1,2% |
| sygnachski | 82,9% | 6,2% | 5,2% | 4,3% | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … |
| telawijski | 85,9% | 7,1% | 2,8% | 1,0% | … | 2,6% | … | … | … | … | … | … | … | … | … | … |
| tianetyjski | 88,7% | 1,6% | … | 1,9% | … | … | … | … | … | … | … | … | … | 6,2% | … | … |
| tyfliski | 34,2% | 24,7% | 5,9% | 22,1% | … | … | 1,9% | … | 1,5% | 2,1% | 2,3% | 1,4% | … | … | … | … |
Losy terytorium guberni
Po przewrocie bolszewickim w Rosji i rozpędzeniu Konstytuanty Rosji przez bolszewików, Sejm Zakaukaski proklamował 10 lutego 1918 powstanie Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej w której skład weszła gubernia tyfliska. Od 26 maja 1918 Demokratyczna Republika Gruzji. Po podboju Gruzji przez Armię Czerwoną (luty-marzec 1921) w Gruzińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej (od 25 lutego 1921), w tym w latach 1922–1936 w składzie Zakaukaskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej – republiki związkowej ZSRR, w latach 1936–1991 samodzielna republika związkowa ZSRR. Od 1991 niepodległa Gruzja. Okręg Cchinwali jest nieuznanym międzynarodowo quasi-państwem Osetia Południowa kontrolowanym przez Osetyjczyjków wspieranych przez Federację Rosyjską i jej wojsko.
Przypisy
Bibliografia
- Тифлисская губерния Энциклопедия Брокгауза Ф.А. и Ефрона И.А.
| Generał- -gubernatorstwa |
| ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Samodzielne gubernie |
| ||||||||||||||||||
| Samodzielne obwody |
Media użyte na tej stronie
Coat of arms of Tiflis Governorate
Central element of the Russian imperial coat of arms.
(c) СафроновАВ z rosyjskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Карта административного деления Тифлисской губернии