Gudniki (powiat kętrzyński)
| Artykuł | 54°6′14″N 21°8′47″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 54°6'N, 21°9'E |
| - błąd | 2270 m |
| Odległość | 520 m |
| wieś | |
.jpg) Kościół pw. św. Andrzeja Boboli | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | Gudniki |
| Liczba ludności (2016) | 49 |
| Strefa numeracyjna | 89 |
| Kod pocztowy | 11-430[1] |
| Tablice rejestracyjne | NKE |
| SIMC | 0478693 |
Położenie na mapie gminy Korsze _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Korsze") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego  | |
 54°06′14″N 21°08′47″E/54,103889 21,146389 | |
Gudniki (niem. Gudnick[2]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Położenie geograficzne
Wieś jest położona w południowej części gminy Korsze w bezpośredniej bliskości z gminą Reszel. Pod względem fizycznogeograficznym jest częścią Pojezierza Mrągowskiego[3]. Ukształtowanie powierzchni wsi i okolic jest pagórkowate. Miejscowość jest otoczona terenami leśnymi. Są to: od północy: Łankiejmski Las (niem. Langheimer Forst)[4], od wschodu Tołkiński Las (niem. Tolksdorfer Wald[4]), a także niewielki las pomiędzy wsiami Babieniec i Worpławki. Ok. 2 km na wschód od Gudnik jest położone Jezioro Babienieckie.
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 590, łącząca Reszel - 7 km i Korsze - 7,7 km.
Historia
Wieś lokowana była w 1340 roku na pięciu włókach. Zasiedlona została wtedy przez Prusów. Po wojnie trzynastoletniej wieś znajdowała się na terenie Prus Zakonnych, później Prus Książęcych na pograniczu z Warmią.
W 1913 roku Gudniki wraz z Łankiejmami (siedziba majoratu) i nieistniejącym folwarkiem od przedstawiciela rodu von der Groeben dzierżawił Walter Hering, a ostatnim dzierżawcą był Albert Krieger. Dzierżawione majątki miały powierzchnię 920,5 ha. W tym czasie w Gudnikach był nieduży dwór i cegielnia.
Przed II wojną światową w Gudnikach funkcjonowała szkoła jednoklasowa (budynek szkoły z 1870 r.). Po roku 1945 była tu szkoła czteroklasowa.
Po 1945 dawny majątek ziemski włączony był do PGR, we wsi równolegle funkcjonowały też gospodarstwa chłopskie. W roku 1973 Gudniki należały do sołectwa Babieniec, a obecnie są samodzielną wsią sołecką[5].
Dawna parafia
Pod koniec XV w. była tu samodzielna parafia, która należała do archiprezbiteraratu reszelskigo. Po reformacji, gdy na terenie Prus Książęcych od 1525 wprowadzono wyznanie luterańskie jako obowiązujące, kościół w Gudnikach do roku 1528 był filią katolickiej parafii w Reszlu. Później do 1945 r. był kościołem filialnym parafii luterańskiej w Łankiejmach. Pierwszym znanym pastorem dla tych kościołów był Johann Wagner w latach 1554-1557, a ostatnim Curt Schlösser w latach 1939-1945. W okresie od XVI do XVIII w. nabożeństwa odprawiane były tu w języku niemieckim i polskim. Po I wojnie światowej katolicy z Gudnik należeli do parafii w Korszach. W grupie tej prowadzili działalność duszpasterską pallotyni z placówki misyjnej w Klewnie.
Współcześnie jest to kościół filialny parafii katolickiej w Reszlu pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli.
Zabytki i obiekty historyczne
- Kościół[6] z drugiej połowy XIV w. murowany z cegły i kamienia polnego, przebudowany w roku 1731, z dobudowaną w połowie XVIII w. niską, drewnianą wieżą. Wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVII i XVIII w. Na uwagę zasługuje wykonana z czerwonego marmuru płyta nagrobna lekarza Johana Bernarda Varnbagena, pochowanego tu w 1647.
- Obelisk przy kościele upamiętniający siedemnastu mieszkańców wsi poległych w czasie I wojny światowej.
- Ruiny kaplicy grobowej[6] przedstawicieli rodu von der Groeben z Łankiejm. Kaplica znajduje się nieco dalej od kościoła, na wzniesieniu przy drodze w stronę Reszla.
- Pozostałości nieczynnego wiejskiego cmentarza ewangelicko-augsburskiego z końca XVIII w.[6]
Kościół św. Andrzeja Boboli
Kościół - widok od boku
Kościół - chór i organy
Obelisk ku czci poległych w czasie I wojny światowej
XVIII-wieczna kapliczka
Demografia
Wieś w roku 1785 miała 23 domy mieszkalne, a w roku 1817 było ich 26.
Liczba mieszkańców: w roku 1817 – 226 osób, w 1925 – 274 osoby, w 1939 – 223 osoby, w 1970 – 100 osób, w 2016 – 49.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 349 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Tadeusz Korowaj, Powiat Kętrzyński w starych pocztówkach, s.75.
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska: geoserwis mapy. [dostęp 2022-05-14]. (pol.).
- ↑ a b Jan Oryńczak: Środowisko geograficzne. W: Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic. Olsztyn: Pojezierze, 1978, s. 32-34, seria: Z dziejów miasta i powiatu.
- ↑ Obwieszczenie NR 1/2017 Rady Miejskiej w Korszach z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Statutu Gminy Korsze. 4 stycznia 2018. [dostęp 2022-05-02]. (pol.).
- ↑ a b c Rejestr zabytków. Woj. warmińsko-mazurskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2022-04-30].
Bibliografia
- Rudolf Grenz, Der Kreis Rastenburg, Marburg/Lahn, 1976, s. 227 i s. 308.
- Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, Pojezierze, Olsztyn 1978, s. 188.
- Tadeusz Korowaj, Powiat Kętrzyński w starych pocztówkach, Wydawnictwo LABRITA, ISBN 978-83-944169-2-8, Kętrzyn 2016.
- Wulf/Tiesler, Das war unser Rastenburg, Gesamtherstellung Gerhard Rautenberg, Leer, 1983, ISBN 3-7921-0290-0, s. 137.
- Siedziba gminy:Korsze
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Przysiółki | |
| Integralne części wsi |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kętrzyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.37 N
- S: 53.92 N
- W: 21.00 E
- E: 21.62 E
Autor: Sankoff64, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św. Andrzeja Boboli w Gudnikach. Pochodzi z drugiej połowy XIV w. Obiekt wpisany do rejestru zabytków nr rej.: 36 (G/3) z 28.06.1950
Autor: Sankoff64, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św. Andrzeja Boboli w Gudnikach. Pochodzi z drugiej połowy XIV w. Organy.
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.
I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.
Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.
When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY-SA 3.0Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2012-36. (Zgłoś swój projekt!)
Autor: Sankoff64, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gudniki (gmina Korsze), droga wojewódzka nr 590
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.
I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.
Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.
When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY-SA 3.0Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2012-36. (Zgłoś swój projekt!)
Autor: Sankoff64, Licencja: CC BY-SA 4.0
Obelisk w Gudnikach ku czci żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej. Było to siedemnastu mieszkańców wsi Gudniki walczących w niemieckim wojsku.
Autor: Sankoff64, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św. Andrzeja Boboli w Gudnikach. Pochodzi z drugiej połowy XIV w. Boczna strona świątyni.