Gulcz
| Artykuł | 52°52′43″N 16°22′26″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°51'N, 16°23'E, 52°51'N, 16°22'E |
| - błąd | 20435 m |
| Odległość | 865 m |
| wieś | |
_(Gulcz).JPG) Centrum wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) | ok. 600 |
| Strefa numeracyjna | 67 |
| Kod pocztowy | 64-723[1] |
| Tablice rejestracyjne | PCT |
| SIMC | 0532412 |
Położenie na mapie gminy Wieleń _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Wieleń") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego  | |
 52°52′43″N 16°22′26″E/52,878611 16,373889 | |
| Strona internetowa | |
Gulcz – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Wieleń. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie pilskim.
Wieś leży w północno-zachodniej Wielkopolsce, między Notecią i Gulczanką. Ludność Gulcza liczy ok. 600 mieszkańców.
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 181.
Historia
Pierwsza wzmianka o Gulczu pochodzi z 1394 roku, miejscowość zapisana jest jako Golcz. Właścicielem wsi w XIV-XVI wieku była rodzina Przosnów z Lubasza. Należy przypuszczać, że Gulcz był własnością rodu Lubaskich. Później Gulcz trafił w posiadanie Dzieduszyckich – posadzicieli Ciszkowa i Goraju.
Po rozbiorach, właścicielem został hrabia na Goraju – Hochberg. Miejscowa ludność znajdowała pracę u niemieckiego pana, a jednocześnie obrabiała dzierżawioną ziemię. W Gulczu zamieszkiwali rolnicy niezależni, jednak względy finansowe i oświatowe nie pozwalały uzyskiwać plonów, które dawałyby znaczną niezależność. Część ludności opuszczała swoje rodzinne strony w poszukiwaniu chleba poza krajem. Wyjeżdżali do Francji, Belgii, a nawet do Ameryki, Australii czy też Afryki.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Gulcz”[2].
Szkoła
Wiadomo, że w 1851 roku Gulcz posiadał już szkołę. Budynek był usytuowany przy ulicy Dworcowej. Była to chata z gliny, kryta trzciną. Izba była niska i mała, podłogę stanowiło klepisko. Uczył w niej jeden nauczyciel. Po 1872 roku szkołę przeniesiono na ulicę Łąkową, do budynku specjalnie na ten cel wzniesionego. Budynek był kryty dachówką. Uczył w dalszym ciągu jeden nauczyciel. W 1878 roku zakupiono nowy budynek, przy narożniku ulic Łąkowej i Czarnkowskiej. Urządzono tu drugą izbę lekcyjną. Uczyło wtedy już dwóch nauczycieli - katolik i ewangelik. W 1907 roku przybył trzeci nauczyciel. Urządzono trzecia izbę lekcyjną (dzierżawioną).
W 1910 roku rozpoczęto budowę obecnego budynku, a w 1911 roku nowa szkoła została oddana do użytku. Uczono w niej w języku niemieckim. W nowym budynku aż do wybuchu II wojny światowej uczyło czterech nauczycieli (trzech katolików i jeden ewangelik). We wrześniu 1939 roku działalność szkoły została zawieszona.
W połowie listopada Niemcy rozpoczęli nauczanie w szkole, które trwało do połowy stycznia 1940 roku. Po zajęciu wioski przez Niemców, w szkole kwaterowało wojsko niemieckie. Po zasiedleniu wioski przez Niemców w szkole uczono wyłącznie dzieci niemieckie. W okresie wojny budynek został zelektryfikowany. Dzieci polskie zaczęto uczyć w 1943 roku w budynku położonym pomiędzy Roskiem i Gulczem. Uczęszczanie na lekcje było dobrowolne.
Parafia
Początkowo Gulcz należał do parafii w Lubaszu oddalonej o 12 km, co było poważną trudnością w wypełnianiu obowiązków religijnych, dlatego parafianie czynili starania o utworzenie parafii w Gulczu. Starania te zostały uwieńczone sukcesem i ks. kard. August Hlond erygował parafię w Gulczu 6 lipca 1936, wyłączając ją z Lubasza.
Parafia liczy ok. 1200 wiernych i obejmuje następujące wsie: Ciszkowo Wybudowanie, Gulcz, Hamrzysko, Krucz Wybudowanie i Mikołajewo.
Początkowo funkcję kościoła pełniła kaplica pw. Chrystusa Króla mieszcząca się w dawnym zajeździe. Do budowy kościoła parafialnego przystąpiono dopiero po II wojnie światowej, kiedy proboszczem był ks. Bernard Woltman, który w latach 1950-1953 wybudował kościół parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła według projektu architekta Franciszka Morawskiego w stylu neoromańskim. Kamień węgielny pochodzi z katedry poznańskiej, która ma tych samych patronów. Konsekrowany został 28 czerwca 1953 przez ks. abpa Walentego Dymka.
Wyposażenie wnętrza projektował Józef Pade. W ołtarzu bocznym jest zabytkowy późnobarokowy obraz Św. Rodziny z około 1780 r., pochodzący z kościoła bernardyńskiego we Wschowie. Kościół parafialny został przystosowany do nowej liturgii i został ostatnio odnowiony.
Sport
W Gulczu działalność prowadzi klub sportowy MKS LZS "Orzeł" Gulcz występujący w A-klasie Wielkopolskiego Związku Piłki Nożnej. Początki LZS-u sięgają 1948 r. W 2015 roku klub wznowił aktywność po kilkuletnim zawieszeniu działalności.
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 350 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 22. ISBN 83-87424-77-3.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Autor:
Mapa gminy Wieleń, Polska
Autor:
Mapa powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego, Polska
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gulcz - centrum wsi.