Gustaw Billewicz

Gustaw Billewicz
Sosna
Ilustracja
major artylerii major artylerii
Data i miejsce urodzenia

27 sierpnia 1907
Summa, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

11 września 1944
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

19271944

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa

Jednostki

Batalion Chrobry I
Zgrupowanie Kuba-Sosna

Stanowiska

dowódca batalionu
dowódca zgrupowania

Główne wojny i bitwy

kampania wrześniowa
powstanie warszawskie

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie)
Tablica upamiętniająca zdobycie 3 sierpnia 1944 r., budynku przy ul. Chłodnej 25-43 w Warszawie przez oddział dowodzony przez Gustawa Billewicza

Gustaw Billewicz ps. „Sosna” (ur. 25 sierpnia 1907 w Summie, zm. 11 września 1944 w Warszawie) – major artylerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w miejscowości Summa, w ówczesnej guberni archangielskiej, w rodzinie Jana, leśniczego, i Cecylii z Dąbrowskich. Po śmierci ojca wychowywany był przez matkę, która była spokrewniona z rodziną Józefa Piłsudskiego.

Po zakończeniu I wojny światowej wrócił wraz z matką do Polski i zamieszkał w Warszawie. Uczęszczał do Gimnazjum Władysława Giżyckiego, gdzie ukończył czwartą klasę i od września 1922 roku wstąpił do Korpusu Kadetów nr 2 w Modlinie. W 1927 roku otrzymał świadectwo dojrzałości i wstąpił do Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu, która w następnym roku została przemianowana na Szkołę Podchorążych Artylerii. 15 sierpnia 1929 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1929 roku i 109. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do 18 pułku artylerii polowej w Ostrowi Łomżyńskiej (obecnie Ostrów Mazowiecka)[1]. Z dniem 1 stycznia 1932 roku jego jednostka została przemianowana na 18 pułk artylerii lekkiej. Z dniem 1 października 1934 roku został przeniesiony z dyspozycji Komendy Miasta Warszawy do 16 pułku artylerii lekkiej w Grudziądzu z jednoczesnym przeniesieniem z korpusu oficerów uzbrojenia do korpusu oficerów artylerii w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 91. lokatą[2]. W pułku od lutego 1935 roku pełnił obowiązki dowódcy baterii, a w 1936 roku został zatwierdzony na tym stanowisku.

Uczestniczył w kampanii wrześniowej, pełniąc funkcję adiutanta 16 pułku artylerii lekkiej, wchodzącego w skład 16 Dywizji Piechoty. Po walkach nad Bzurą przedostał się przez Puszczę Kampinoską do Modlina, gdzie od 21 września 1939 roku był adiutantem I dywizjonu 16 lułku artylerii lekkiej[3]. Uczestniczył m.in. w obronie twierdzy Modlin. Po kapitulacji Modlina dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w obozie Soldau (KL) w Działdowie.

Po zwolnieniu z niewoli w październiku 1939 roku wrócił do Warszawy i pod koniec tego roku wszedł w skład tzw. sztabu dywersji Dowództwa Głównego SZP. Następnie przechodzi do Polskiej Organizacji Zbrojnej (POZ). W 1941 roku wyjechał na Wileńszczyznę, skąd wrócił w grudniu 1941 roku do Warszawy, dalej działając w POZ. W sierpniu 1942 roku po scaleniu POZ z Armią Krajową będąc dowódcą XI Zgrupowania w 4 Rejonie Obwodu Śródmieście WSOP Okręgu Warszawa AK. Pełnił tę funkcję do momentu wybuchu powstania warszawskiego.

Po wybuchu powstania warszawskiego dowodził batalionem Chrobry I (powstałym na bazie WSOP) walczył na terenie Starego Miasta. 13 sierpnia 1944 roku dowódca Armii Krajowej awansował go do stopnia majora „za wybitne dowodzenie na polu walki”[4]. W tym samym dniu został mianowany dowódcą Zgrupowania „Kuba – Sosna”. W dniu 7 września przeszedł kanałami do Śródmieścia i został dowódcą odcinka wschodniego w Obwodzie Śródmieście-Południe (obsadzony przez Zgrupowanie „Kuba – Sosna”).

Został ciężko ranny podczas powstania warszawskiego, 9 września w Śródmieściu na ul. Chmielnej. Wkrótce – 11 września umarł w szpitalu przy ul. Mokotowskiej 55. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym m na Powązkach (kwatera B8-6-39)[5].

Dwaj jego bracia polegli jako żołnierze. Pierwszy brat poległ w 1918, drugi - ppor. Witold Billewicz poległ w bitwie pod Kockiem w 1939.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 15 sierpnia 1929 roku, s. 279.
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 272.
  3. Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1985, s. 369. ISBN 83-11-07109-8.
  4. Rozkaz Nr 4 Dowództwa Grupy „Północ” z 14 sierpnia 1944 roku.
  5. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
  6. Order został zweryfikowany pozytywnie uchwałą Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari z dnia 13 października 2011 Potwierdzono nadanie Virtuti Militari 104 powstańcom. Informacja [w: prezydent.pl] (pol.). [dostęp 2012-01-23].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PL Epolet mjr.svg
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
POL Krzyż Walecznych (1941) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1941) nadany dwukrotnie.
Tablica upamiętniająca zdobycie 3 sierpnia 1944 r., budynku przy ul. Chłodnej 25-43 w Warszawie.JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca zdobycie 3 sierpnia 1944 r., budynku przy ul. Chłodnej 25-43 w Warszawie przez oddział dowodzony przez Gustawa Billewicza