Gustaw Billewicz

Gustaw Billewicz

Sosna

major artylerii
Data i miejsce urodzenia	27 sierpnia 1907 Summa, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	11 września 1944 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1927–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	Batalion Chrobry I Zgrupowanie Kuba-Sosna
Stanowiska	dowódca batalionu dowódca zgrupowania
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Tablica upamiętniająca zdobycie 3 sierpnia 1944 r., budynku przy ul. Chłodnej 25-43 w Warszawie przez oddział dowodzony przez Gustawa Billewicza

Gustaw Billewicz ps. „Sosna” (ur. 25 sierpnia 1907 w Summie, zm. 11 września 1944 w Warszawie) – major artylerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w miejscowości Summa, w ówczesnej guberni archangielskiej, w rodzinie Jana, leśniczego, i Cecylii z Dąbrowskich. Po śmierci ojca wychowywany był przez matkę, która była spokrewniona z rodziną Józefa Piłsudskiego.

Po zakończeniu I wojny światowej wrócił wraz z matką do Polski i zamieszkał w Warszawie. Uczęszczał do Gimnazjum Władysława Giżyckiego, gdzie ukończył czwartą klasę i od września 1922 roku wstąpił do Korpusu Kadetów nr 2 w Modlinie. W 1927 roku otrzymał świadectwo dojrzałości i wstąpił do Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu, która w następnym roku została przemianowana na Szkołę Podchorążych Artylerii. 15 sierpnia 1929 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1929 roku i 109. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do 18 pułku artylerii polowej w Ostrowi Łomżyńskiej (obecnie Ostrów Mazowiecka)^[1]. Z dniem 1 stycznia 1932 roku jego jednostka została przemianowana na 18 pułk artylerii lekkiej. Z dniem 1 października 1934 roku został przeniesiony z dyspozycji Komendy Miasta Warszawy do 16 pułku artylerii lekkiej w Grudziądzu z jednoczesnym przeniesieniem z korpusu oficerów uzbrojenia do korpusu oficerów artylerii w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 91. lokatą^[2]. W pułku od lutego 1935 roku pełnił obowiązki dowódcy baterii, a w 1936 roku został zatwierdzony na tym stanowisku.

Uczestniczył w kampanii wrześniowej, pełniąc funkcję adiutanta 16 pułku artylerii lekkiej, wchodzącego w skład 16 Dywizji Piechoty. Po walkach nad Bzurą przedostał się przez Puszczę Kampinoską do Modlina, gdzie od 21 września 1939 roku był adiutantem I dywizjonu 16 lułku artylerii lekkiej^[3]. Uczestniczył m.in. w obronie twierdzy Modlin. Po kapitulacji Modlina dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w obozie Soldau (KL) w Działdowie.

Po zwolnieniu z niewoli w październiku 1939 roku wrócił do Warszawy i pod koniec tego roku wszedł w skład tzw. sztabu dywersji Dowództwa Głównego SZP. Następnie przechodzi do Polskiej Organizacji Zbrojnej (POZ). W 1941 roku wyjechał na Wileńszczyznę, skąd wrócił w grudniu 1941 roku do Warszawy, dalej działając w POZ. W sierpniu 1942 roku po scaleniu POZ z Armią Krajową będąc dowódcą XI Zgrupowania w 4 Rejonie Obwodu Śródmieście WSOP Okręgu Warszawa AK. Pełnił tę funkcję do momentu wybuchu powstania warszawskiego.

Po wybuchu powstania warszawskiego dowodził batalionem Chrobry I (powstałym na bazie WSOP) walczył na terenie Starego Miasta. 13 sierpnia 1944 roku dowódca Armii Krajowej awansował go do stopnia majora „za wybitne dowodzenie na polu walki”^[4]. W tym samym dniu został mianowany dowódcą Zgrupowania „Kuba – Sosna”. W dniu 7 września przeszedł kanałami do Śródmieścia i został dowódcą odcinka wschodniego w Obwodzie Śródmieście-Południe (obsadzony przez Zgrupowanie „Kuba – Sosna”).

Został ciężko ranny podczas powstania warszawskiego, 9 września w Śródmieściu na ul. Chmielnej. Wkrótce – 11 września umarł w szpitalu przy ul. Mokotowskiej 55. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym m na Powązkach (kwatera B8-6-39)^[5].

Dwaj jego bracia polegli jako żołnierze. Pierwszy brat poległ w 1918, drugi - ppor. Witold Billewicz poległ w bitwie pod Kockiem w 1939.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (18 sierpnia 1944)^[6].
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie - 1939, 1944)

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944. T. 2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 34. ISBN 83-2110873-3.

Linki zewnętrzne

• Gustaw Billewicz - Powstańcze biogramy Muzeum Powstania Warszawskiego