Gustaw Bolesław Baumfeld

Gustaw Bolesław Baumfeld

Data i miejsce urodzenia	16 sierpnia 1879 Przemyśl
Data i miejsce śmierci	1940 Katyń
Odznaczenia

Gustaw Bolesław Baumfeld (ur. 16 sierpnia 1879 w Przemyślu, zm. 1940 w Katyniu) – polski literat, publicysta i tłumacz, działacz niepodległościowy, żołnierz Legionów, kapitan artylerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Był synem Jakuba i Tekli z Grynbergów. Początkowo uczył się w gimnazjum w Tarnowie. W 1899 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie (w jego klasie był m.in. Józef Zachara)^[1]. Absolwent Wydziału Prawno-Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego z 1901. 17 września 1903 jako kandydat stanu nauczycielskiego został mianowany zastępcą nauczyciela w C. K. Gimnazjum w Sanoku^[2], po czym został uwolniony od obowiązkow szkolnych z końcem sierpnia 1904^[3].

W czasie I wojny światowej żołnierz 1 pułku piechoty Legionów Polskich i 1 pułku artylerii Legionów Polskich. Był wykładowcą języka polskiego i literatury polskiej w Oficerskiej Szkole dla Podoficerów w Bydgoszczy oraz Korpusie Kadetów nr 3 w Rawiczu. 1 grudnia 1924 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 14. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[4]. Z dniem 1 marca 1927 został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia tego roku został przeniesiony w stan spoczynku^[5]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był wówczas „w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII”^[6].

Po zakończeniu służby wojskowej został nauczycielem szkół gimnazjalnych w Poznaniu. Był autorem licznych publikacji i opracowań z zakresu literatury polskiej i zagranicznej, a także tłumaczem na język polski literatury zagranicznej w tym między innymi Antoniego Czechowa. W dorobku miał także publikacje związane z krzewieniem trzeźwości i zwalczaniem alkoholizmu w tym wydaną w 1906, broszurkę O jednym strasznym wrogu ludzi czyli o alkoholu oraz publikacje w organie prasowym Towarzystwa Eleuterya do Walki z Alkoholizmem pt. Wyzwolenie.

Po kampanii wrześniowej znalazł się w sowieckiej niewoli. Zamordowany przez NKWD w ramach tzw. zbrodni katyńskiej.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[7]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[8].

W swoich wspomnieniach Franciszek Bielak wymienił Gustawa Baumfelda w gronie doskonałych nauczycieli-filologów^[9].

Odznaczenie

• Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[10]

Publikacje

• Kilka słów o dramacie historycznym Wyspiańskiego: „Bolesław Śmiały” (Sanok, 1904)^[11]
• Grażyna. Powieść litewska Adama Mickiewicza / w 3 ustępy dramatyczne ułożył Gustaw Baumfeld (F. West; Brody; 1905; wyd. I; "Odrodzenie"; Lwów; 1928; wyd. II)
• O jednym strasznym wrogu ludzi czyli o alkoholu (Księg. Ludowa K. Wojnara; Kraków; 1906)
• Irydyon Zygmunta Krasińskiego (S. Komoniewski; Tarnopol; 1906) objaśnił G. Baumfeld
• Maksym Gorkij (śladami człowieczeństwa) (A. Staudacher (M. Haskler) ; Warszawa : E. Wende; 1907)
• „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego (A. Brugger ; Warszawa : Gebethner i Wolff; 1907) objaśnił G. Baumfeld
• Adama Mickiewicza. „Oda do młodości” i „Farys” (A. Brugger; Tarnopol; 1908) objaśnił G. Baumfeld
• Mieczysław Romanowski. Studyum ideowe i literackie (Księgarnia Naukowa; Warszawa; 1908 i F. West ; Warszawa : E. Wende (A. Turkuł i T. Hiż); Brody; 1909)
• Artyleryi legionów pułk pierwszy (K. Wojnar (Wł. M. Skulska); Kraków; 1917)
• Metodyczne objaśnienie dramatu Stanisława Wyspiańskiego Wesele (J. Lisowska; Warszawa; 1917; wyd. II)
• Klejnoty poezji staropolskiej. Nowa antologja / ułożył, wstępem i przypisami opatrzył Gustaw Bolesław Baumfeld (Towarzystwo Wydawnicze; 1919)
• Śluby sportowe. Komedja studencka w 3 odsłonach (B. Połoniecki; Lwów; ok. 1920)
• Szkice o Mickiewiczu. Cz. 1, O „Panu Tadeuszu” (K. Wojnar; Warszawa; 1924)
• O „Irydionie” Zygmunta Krasińskiego (Wydawnictwo Spółdzielni Szkoły Oficerskiej dla Podoficerów; Bydgoszcz; 1924)
• Tajemnica soboru na Placu Saskim (Skł. gł. "Dom Książki Polskiej"; Warszawa; 1926)
• Pieśń o wystawie (Poznań; 1929)
• Święta Cecylja czyli Cud muzyki. Słuchowisko radiowe według noweli Henryka Kleista (Księgarnia Szkolna; Poznań; 1930)
• Wojsko a społeczeństwo w dawnej Polsce: (na tle poezji ówczesnej). Cz. 1, Wieki XVI-XVII (Księgarnia Szkolna; Poznań; 1930)
• Odrodzenie wojskowe za Stanisława Augusta (na tle poezji ówczesnej) (Księgarnia Szkolna; Poznań; 1930)
• Najznakomitsi wodzowie polscy (Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy; Warszawa; 1935)

Tłumaczenia

• Lalki = („Der Puppenspieler”). Studyum w 1 akcie / Artur Schnitzler ; z upoważnienia aut. przetł. Gustaw Baumfeld (F. West ; Warszawa : E. Wende i Spółka; Brody 1904)
• Mewa. Dramat w 4 aktach / Antoni Czechow (W. Zukerkandel; Lwów; 1905; wyd. I; W. Zukerkandel; Lwów; 1911; wyd. II; W. Zukerkandel; 1924)
• Niedźwiedź. Komedyjka w 1 akcie / Antoni Czechow (H. Altenberg; Lwów; 1902 i "Odrodzenie"; Warszawa; 1921)

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 24. [dostęp 2020-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)].
• Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Gustaw Baumfeld. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-03-22].
• Wirtualny Katalog Biblioteki Narodowej
• Wirtualny Katalog Biblioteki Narodowej
• Wirtualny Katalog Biblioteki Narodowej
• Utwory Gustawa Bolesława Baumfelda w bibliotece Polona