Gustaw Przeczek

Gustaw Przeczek
Data i miejsce urodzenia

30 maja 1913
Orłowa

Data i miejsce śmierci

21 lutego 1974
Hradec Králové

Miejsce spoczynku

Cmentarz w Trzyńcu

Zawód, zajęcie

pisarz, poeta, nauczyciel, działacz narodowościowy

Narodowość

polska

Stanowisko

Dyrektor polskiej szkoły podstawowej w Trzyńcu (1951–1970)

Gustaw Przeczek (ur. 30 maja 1913, zm. 21 lutego 1974) – polski pisarz, poeta, nauczyciel i działacz na terenie Zaolzia. Urodzony w dużej górniczej rodzinie, w miejscowości Orłowa, położonej na Śląsku Cieszyńskim. Uczęszczał do szkół w Orłowej oraz Łazach, a od 1933 do seminarium nauczycielskiego w Ostrawie. W kolejnych latach pracował jako nauczyciel w polskich szkołach w Bystrzycy oraz Łazach.

Życiorys

W czasie II wojny światowej został zatrzymany podczas masowych aresztowań polskiej inteligencji i trafił do nazistowskich obozów koncentracyjnych. W latach 1940–1945 był więziony w Dachau i Mauthausen-Gusen. W tym ostatnim pracował w kamieniołomach Gusen i Kastenhofen przy wydobyciu granitu[1].

Po wojnie kierował polską szkołą w Orłowej, a w latach 1951–1970 był dyrektorem polskiej szkoły podstawowej w Trzyńcu. Przeczek sympatyzował z komunistami i w latach 1954–1960 był członkiem Zgromadzenia Narodowego Czechosłowacji z ramienia Partii Komunistycznej. Był członkiem Komisji Kultury[2]. Działał w kilku organizacjach kulturalnych i literackich, zwłaszcza w Polskim Związku Kulturalno-Oświatowym, w sekcji literacko-artystycznej. Przeczek wydawał również polskie czasopisma dla dzieci "Jutrzenka" i "Ogniwo" oraz napisał kilka podręczników dla polskich szkół w Czechosłowacji. Był również członkiem polskiego komitetu redakcyjnego wydawnictwa Profil w Ostrawie.

Przeczek pisał poezję, prozę, a także sztuki. Jego twórczość literacka była silnie naznaczona doświadczeniami obozowymi. W KL Gusen I Przeczek poznał wielu poetów: Konstantego Ćwierka, Mieczysława Paszkiewicza, Grzegorza Timofiejewa, Zdzisława Wróblewskiego oraz Raimunda Habřina. Ich utwory były rozpowszechniane wśród więźniów i recytowane. Przepisywano je na papierze pozyskiwanym z worków po cemencie[3]. Pierwsze prace Przeczka, po jego wyjściu na wolność, koncentrowały się na opisywaniu życia w obozie koncentracyjnym. W 1946 wydał zbiór poezji obozowych Serce na kolczastych drutach. W 1948 wydano książkę ze wspomnieniami obozowymi Kamienna Golgota.

Gustaw Przeczek zmarł 21 lutego 1974 w szpitalu w Hradcu Králové podczas operacji serca i został pochowany w miejscowości Trzyniec.

Jego imieniem nazwano polską szkołę podstawową w Trzyńcu.

Twórczość

  • Serce na kolczastych drutach (1946) – zbiór wierszy
  • Złota wolność (1947) – sztuka
  • Kamienna Golgota (1948)
  • Ondraszek (1948) – sztuka
  • Powiew wolności (1948) – sztuka
  • Drogi i ścieżki (1958) – zbiór poezji
  • Tędy szła śmierć (1969) – powieść
  • Odnajdywanie siebie (1976) – zbiór opowiadań

Przypisy

  1. ↑ Sikora 1993, s.23.
  2. ↑ Vide: http://www.psp.cz/eknih/1954ns/rejstrik/vybory.htm
  3. ↑ Sikora 1993, s.24.

Linki zewnętrzne