Gwadelupa

Gwadelupa
Région Guadeloupe
Flaga Gwadelupy
Flaga Gwadelupy
Hymn:
La Marseillaise

(Marsylianka)
Język urzędowy

francuski

Stolica

Basse-Terre

Status terytorium

Departament zamorski

Zależne od

Francji

Głowa terytorium

prezydent Emmanuel Macron

Prefekt

prefekt Philippe Gustin

Szef rządu

Prezydent Gwadelupy Ary Chalus[1]

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


1 628 km²
0,26%

Liczba ludności (2018)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


390 704
240 osób/km²

Waluta

euro (EUR, €)

Rok utworzenia

wydzielenie z Antyli Francuskich
1775

Strefa czasowa

UTC -4

Kod ISO 3166

GP/GLP/312

Domena internetowa

.gp

Kod telefoniczny

+590

Mapa Gwadelupy

Gwadelupa (fr. Guadeloupe) – departament zamorski Francji[2] w Ameryce Środkowej, położony na kilku większych i kilkudziesięciu mniejszych wyspach w Małych Antylach m.in.:

Do 22 lutego 2007 w skład terytorium wchodziła również wyspa Saint-Barthélemy oraz północna część wyspy Saint-Martin, obecnie będące osobnymi terytoriami zależnymi Francji.

Historia

Swoją nazwę zawdzięcza Kolumbowi, który w 1493 odkrył ją podczas swojej drugiej podróży do „nowego świata”. W 1635 wyspę zdobyli piraci francuscy, tworząc tu jedną ze swoich baz. Wyspa została wkrótce własnością Kompanii Zachodnioindyjskiej, a w 1674 przeszła pod zarząd państwowy Francji. Na przełomie XVIII i XIX wieku Wielka Brytania wielokrotnie zajmowała terytorium Gwadelupy. W latach 1813–1814 należała także do Szwecji. Od 1946 roku Gwadelupa i sąsiednie wyspy, m.in. część Saint-Martin i Saint-Barthélemy, stała się departamentem zamorskim Francji[3].

Z inspiracji komunistycznych władz kubańskich od 2 połowy lat 60. XX wieku zaczęły działać na wyspie ugrupowania o orientacji lewicowej, których celem jest niepodległość wyspy. W latach 70. i 80. cieszyły się poparciem nawet kilkunastu procent Gwadelupczyków. Ugrupowania te do końca lat 80. XX wieku zorganizowały łącznie kilkanaście demonstracji niepodległościowych. Nieliczne środowiska niepodległościowe opowiedziały się za walką zbrojną i powołały Rewolucyjny Sojusz Karaibów, którego działalność została stłumiona pod koniec lat 80. XX wieku[4]

By rozładować społeczne napięcie, władze francuskie w 1982 roku zdecydowały się na ograniczone reformy decentralizacyjne i samorządowe. W ich wyniku Gwadelupa, będąc departamentem zamorskim Francji, uzyskała również status regionu. Z budżetu centralnego Francji wydzielono znaczne środki na rozwój tego biednego i przeludnionego terytorium. W 1998 roku wyspa uzyskała dodatkowe, ograniczone uprawnienia autonomiczne, m.in. powołano do życia Radę Regionalną. Działania te przyniosły skutek w postaci zaniku żądań niepodległościowych (popiera je 2–4% obywateli). Skuteczność działań władz francuskich potwierdziły wyniki referendum z 7 grudnia 2003 roku. Przy frekwencji wynoszącej 50,34% uprawnionych, większość z głosujących bo 72,98%, opowiedziała się za politycznym i administracyjnym status quo wyspy (departament i region zamorski Francji – DOM i ROM). Za autonomią wewnętrzną w ramach tzw. zbiorowości zamorskiej (collectivité d’outremer) na wzór innych francuskich terytoriów zależnych: Majotty, Polinezji Francuskiej, Saint-Pierre i Miquelon oraz Wallis i Futuny opowiedziało się tylko 27,02% głosujących. W tym samym referendum mieszkańcy podległych wówczas administracji na Gwadelupie wysp: Saint-Barthélemy i Saint-Martin, głosowali jednak za zmianą statusu (na zbiorowość zamorską) i odłączeniem od Gwadelupy. Gwadelupa wchodzi w skład Unii Europejskiej (jest jej regionem peryferyjnym).

Geografia

Grupa 8 wysp pochodzenia koralowego i wulkanicznego w archipelagu Małych Antyli. Czynny wulkan La Soufrière na wyspie Gwadelupie (1467 m n.p.m.); Lasy tropikalne stanowią ok. 39% powierzchni.

Klimat

  • Podrównikowy wilgotny
  • Opady od lipca do października (roczna suma opadów 1800 mm)
  • Średnia temp. w styczniu +25 °C, w lipcu +29 °C.
  • Częste burze tropikalne i cyklony

Gospodarka

Główną gałęzią gospodarki Gwadelupy jest turystyka (ok. 300 tys. rocznie) i rolnictwo; uprawa trzciny cukrowej, bananów, melonów, ananasów; hodowla bydła i trzody chlewnej oraz rybołówstwo; produkcja cukru z trzciny, rumu, mebli oraz cementu. Handel w głównej mierze z Francją oraz Martyniką.

Emisja gazów cieplarnianych

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Gwadelupy wyniosła w 1990 roku 1,29 Mt, z czego 0,875 Mt stanowiła emisja dwutlenku węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 2,267 t dwutlenku węgla. Od tego czasu emisje wahają się, przy czym dość duży wzrost nastąpił w 2012. Głównym źródłem emisji przez cały czas była energetyka. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 2,35 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 5,232 t[5].

Mapa konturowa Gwadelupy
Geographylogo.svg
Porty lotnicze w Gwadelupie

Demografia

Zobacz też

Przypisy

  1. Guadeloupe. World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  2. Nowa Encyklopedia Podręczna PWN, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa, marzec 2006.
  3. Gwadelupa. W: Halina Kowalczyk, Jan Łysek, Ryszard Najderski, Ewa Rybarska: Polityczny atlas świata. Warszawa: Nowe Czasy, 1988, s. 54.
  4. Résistance et lutte armée aux Antilles-Guyanes. [dostęp 2018-12-09]. (fr.).
  5. Guadeloupe, [w:] F. Monforti-Ferrario i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 117, DOI10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).
  6. Gwadelupa – Ilu tam jest Świadków Jehowy, jw.org [dostęp 2020-12-27].

Media użyte na tej stronie

La Marseillaise.ogg
National anthem of France, La Marseillaise
North America (orthographic projection).svg
Autor: Heraldry, Licencja: CC-BY-SA-3.0
North America (orthographic projection)
EU 2020.png
Autor: Aotearoa, Licencja: CC BY 3.0
Unia Europejska w 2013; bez terytoriów zamorskich.
Guadeloupe map.png
Map of the French overseas département of Guadeloupe showing major cities.
Guadeloupe department location map.svg
Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting), Licencja: CC BY-SA 3.0
Blank administrative map of the region and department of Guadeloupe, France, for geo-location purpose, with arrondissements boundaries.
Airplane silhouette.svg

Icon-type silhouette of an airplane. (Mainly to be used in Userboxes)

Used on WIkipedia as an airport location icon.