Gwary palatynackie (Pfälzisch/Pälzisch) – zespół gwar zachodniofrankijskich języka niemieckiego używany w dolinie Renu w okolicy miast Zweibrücken, Kaiserslautern, Alzey, Wormacja, Mannheim, Heidelberg, Spira, Wörth am Rhein i na granicy z Alzacją (Francja). Język pensylwański wykształcił się na bazie gwar palatynackich używanych przez Niemców, którzy emigrowali do USA w okresie od XVII do XIX w. Przez niektóre organizacje, takie jak np. SIL International, etnolekt ten uważany jest za odrębny od niemieckiego język palatynacki[1].
Etnolekt palatynacki dzieli się na dwa zespoły gwarowe:
- wschodni (Vorderpfälzisch)
- zachodni (Westpfälzisch)
Poniższa tabela przedstawia różnice między językiem standardowym i etnolektem palatynackim w obu odmianach:
| Vorderpfälzisch | Westpfälzisch | Język niemiecki | język polski |
|---|
| Mais | Mais | Mäuse | myszy |
| Lais | Lais | Läuse | wszy |
| Grumbeer | Grumbeer | Kartoffel | ziemniak |
| Schnoog(e) | Stechmigg | Mücke | komar |
| Bääm | Bääm | Bäume | drzewa |
| Schdää | Schdää | Stein | kamień |
| soi | sei | sein | jego |
| unser | unser | unsere | nasz |
| nit | net | nicht | nie |
| dowedder | degeje | dagegen | przeciw |
| Fusch | Fisch | Fisch | ryba |
| ebbes | ebbes | etwas | coś |
| Ärwett/Arwett | Arwett | Arbeit | praca |
| Dor | Dor | Tor | brama |
| Abbel | Abbel | Apfel | jabłko |
| Haan | Hann | Haben | mieć |
Przypisy
